Trybunał Konstytucyjny rozpoznał skargę konstytucyjną przedsiębiorstwa wielobranżowego dotyczącą momentu powstania obowiązku podatkowego oraz podstawy podatku akcyzowego z tytułu sprzedaży oleju opałowego na cele inne niż opałowe.
Sprawa dotyczyła sprzedaży oleju opałowego z dystrybutora na stacji benzynowej. Organa skarbowe, a potem Wojewódzki i Naczelny Sąd Administracyjny stwierdziły, że olej był sprzedawany na cele napędowe, więc przedsiębiorstwo powinno zapłacić od niego podatek akcyzowy. Gdyby olej był sprzedawany na cel opałowy, przysługiwałoby zwolnienie od podatku.
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że § 11 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz § 14 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie podatku akcyzowego są zgodne z konstytucją.
Zdaniem Trybunału w myśl ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym Minister Finansów mógł w rozporządzeniu określić inną aniżeli przewidzianą w ustawie podstawę opodatkowania, jeżeli podatnikami są sprzedawcy wyrobów akcyzowych. Kwestionowany § 14 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie podatku akcyzowego pozostaje w granicach upoważnienia zawartego w ustawie.
Skarżący w czasie, którego dotyczy skarga (rok 2002), był podatnikiem podatku akcyzowego na podstawie ustawy, a nie na podstawie rozporządzenia. Tym samym, według TK, nie znajduje podstaw wysuwany zarzut dokonania ingerencji w prawo własności na innej podstawie, niż w drodze ustawy. Trybunał stwierdził, że § 11 ust. 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia Ministra Finansów jest zgodny konstytucją.
Trybunał podkreślił, że § 14 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów ustanowił zwolnienie z obowiązku podatkowego, który to obowiązek wynika z ustawy, nie zaś z rozporządzenia. Ustanawianie zwolnień z obowiązku podatkowego i zasad ich udzielania pozostaje w granicach swobody ustawodawcy.
W ocenie Trybunału Konstytucyjnego ustawa o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym określiła wysokość stawek podatkowych i zezwoliła na obniżenie tych stawek zgodnie z zasadami wynikającymi z ustawy. Wydane rozporządzenie zostało wydane w celu wykonania ustawy i normuje materie określone w upoważnieniu zgodnie z przepisami ustawy. Rozporządzenie nie narusza konstytucji, gdyż nie wkracza ono w sferę istotnych elementów stosunku podatkowego ustalonych w ustawie o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym.
Wobec spełnienia przez ustawową regulację wymogów konstytucji, dopuszczalne było ustawowe odesłanie do regulacji w drodze rozporządzenia szczegółowych kwestii związanych z podatkiem.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 17 listopada 2010 r. (sygn. akt SK 23/07)
Adam Kuchta