Na mocy ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. nr 60 poz. 636 z późn. zm.), lekarze orzecznicy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przeprowadzają kontrolę prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy.
W tym zakresie w całym 2012 roku lekarze orzecznicy ZUS przeprowadzili badania niemal 465 tys. osób posiadających zwolnienia lekarskie. W efekcie wydano prawie 46 tys. decyzji wstrzymujących dalszą wypłatę zasiłków chorobowych, na kwotę blisko 13 mln zł.
Weryfikacji poddano także prawidłowość wykorzystania zwolnień lekarskich. Kontrola objęła ponad 159 tys. osób, z których 5,1 tys. pozbawiono prawa do zasiłku, co z kolei spowodowało cofnięcie wypłat w łącznej kwocie ponad 5,4 mln zł.
Ustawowe regulacje dotyczące świadczeń pieniężnych z tytułu choroby i macierzyństwa nakładają też na ZUS obowiązek ograniczenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego w przypadku, gdy choremu ustaje tytuł do ubezpieczenia.
Świadczenie chorobowe jest wówczas obniżane do wysokości 100 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. W związku z tym zapisem, w 2012 roku, kwota ograniczonych z tego tytułu świadczeń wyniosła niewiele ponad 148,5 mln zł.
Warto pamiętać, że każda osoba ubezpieczona, której należy się świadczenie z tytułu czasowej niezdolności do pracy, zobowiązana jest dostarczyć odpowiednie zaświadczenie w terminie do 7 dni od daty jego otrzymania. W przypadku gdy nie dopełni tego obowiązku, jej zasiłek chorobowy lub opiekuńczy zostaje zmniejszony o 25 proc. i w takiej wysokości jest wypłacany od 8 dnia orzeczonej niezdolności do pracy do dnia dostarczenia zaświadczenia. Z tytułu niedotrzymania przez świadczeniobiorców wspomnianych terminów, w 2012 roku obniżono wypłaty zasiłków o niemal 8,2 mln złotych.
Obowiązek kontrolowania przez ZUS prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby oraz wystawiania zaświadczeń lekarskich wynikają z zapisów ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. nr 60 poz. 636 z późn. zm.).
Kiedy NIP, a kiedy PESEL w deklaracji lub informacji podatkowej?
VAT 2013 - przegląd najważniejszych zmian
Lekarze orzecznicy ZUS mogą w ramach kontroli przeprowadzić badanie ubezpieczonego, skierować na specjalistyczne badania lub też zażądać od lekarza wystawiającego zaświadczenie udostępnienia dokumentacji medycznej. Zakład przypomina jednocześnie, że prawo do prowadzenia kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich mają - obok ZUS-u - pracodawcy zatrudniający powyżej 20 ubezpieczonych.