Podatnik nie może uwzględnić w wartości początkowej środka trwałego podatku od towarów i usług w sytuacji, gdy przysługiwało mu odliczenie tego podatku.
Podatnicy CIT dokonują odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Wynika to z art. 16f ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.). Należy pamiętać, że kosztem uzyskania przychodu są odpisy amortyzacyjne dokonywane wyłącznie zgodnie z art. 16a-16m tej ustawy.
Co stanowi wartość początkową
Warunkiem dokonywania odpisów jest m.in. prawidłowe określenie wartości początkowej środków trwałych. Zgodnie z art. 16g ust. 3 ustawy, za cenę nabycia uważa się kwotę:
• należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego do używania, a w szczególności koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji,
• pomniejszoną o podatek od towarów i usług, gdy zgodnie z innymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.
Jeżeli więc przy obliczaniu podatku podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty podatku należnego, to kwota podatku naliczonego powiększa wartość środka trwałego.
Ustawodawca wyraźnie wskazuje tutaj, że może się to odbyć tylko wtedy, gdy nie przysługuje obniżenie podatku należnego lub gdy nie stanowi on podatku naliczonego. Nie dotyczy to sytuacji, gdy podatnik np. sam decyduje o tym, czy chce odliczyć podatek, czy też nie. Z literalnego brzmienia przepisu można wnioskować, że jeżeli podatnik podjąłby decyzję o nieodliczaniu podatku naliczonego (mimo że posiadał do tego prawo), to kwota podatku w takim przypadku nie powiększa wartości środka trwałego.
Jak traktować koszty
Koszty, o które podatnik może powiększyć wartość początkową środka trwałego, nie są tożsame z kategorią kosztów uzyskania przychodu. Termin „koszty” ma tutaj charakter umowny. Wskazuje jedynie fakt, że wydatki takie mogą się pojawić. Jeżeli więc koszt (wydatek) został poniesiony w celu przystosowania tego środka, podatnik ma prawo do uwzględnienia go w wartości początkowej środka trwałego.
Utożsamianie terminu koszt (określającego wartość środka trwałego) z kosztem uzyskania przychodu może prowadzić do nielogicznych wniosków, np. nie można uznać za koszt uzyskania przychodu wydatków poniesionych na zakup środków trwałych. Z kolei nieuznanie za koszt mogłoby prowadzić do mylnego nieujęcia w wartości początkowej środka trwałego tychże kosztów. Ponadto niemożliwe jest ujmowanie tej samej operacji w ewidencji (tak podatkowej, jak i księgowej) jednocześnie na dwa różne sposoby.
WARTO WIEDZIEĆ
Kwota nieodliczonego podatku od towarów i usług w przypadku nabycia środka trwałego (gdy podatnik nie miał prawa do odliczenia) stanie się kosztem uzyskania przychodów w momencie dokonywania odpisów amortyzacyjnych.
Tomasz Lachowski