Udział w loteriach promocyjnych nie pozostaje bez wpływu na obowiązki podatkowe tych osób, którym udaje się zdobyć nagrody. Niestety, podatnicy często przypominają sobie o tym dopiero wtedy, gdy o swoją część nagrody upomina się fiskus.
Organizacja loterii nie jest wcale łatwym zadaniem. Warunki urządzania gier i loterii określa ustawa z dnia 29 lipca 1992 r. o grach i zakładach wzajemnych (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 4, poz. 27 z późn. zm.). Z jej przepisów jasno wynika, że grami losowymi są gry o wygrane pieniężne lub rzeczowe, których wynik w szczególności zależy od przypadku, a warunki gry określa regulamin. Nie ma więc wątpliwości, że loteria jest grą losową.
W loterii promocyjnej uczestniczy się przez nabycie towaru, usługi lub innego dowodu udziału w grze. W loterii uczestniczy się zawsze nieodpłatnie, podmiot urządzający loterię oferuje wygrane pieniężne lub rzeczowe.
Potrzebne zezwolenie
Z art. 6 ust. 1 ustawy o grach i zakładach wzajemnych wynika, że loterie promocyjne urządzane mogą być, co do zasady, przez osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, jedynie na podstawie udzielonego zezwolenia.
Zezwolenia na urządzanie i prowadzenie działalności w zakresie gier losowych udziela minister finansów. Na podstawie delegacji ustawowej minister finansów, w rozporządzeniu w sprawie upoważnienia dyrektorów izb skarbowych do wykonywania niektórych czynności w zakresie gier i zakładów wzajemnych (Dz.U. z 2003 r. nr 152, poz. 1486), upoważnił dyrektorów izb skarbowych do wydawania zezwoleń na urządzanie m.in. loterii promocyjnej organizowanej na obszarze jednego województwa, na którym znajduje się równocześnie miejsce losowania nagród.
Dyrektor izby skarbowej, który udzielił zezwolenia na urządzanie gier, zatwierdza regulaminy oraz zmiany w tych regulaminach, a także sprawuje nadzór i kontrolę w zakresie udzielonego zezwolenia.
Wniosek o udzielenie zezwolenia na urządzanie loterii promocyjnej musi zostać rozpatrzony w terminie dwóch miesięcy. We wniosku powinny znaleźć się ściśle określone dane.
Jeżeli organ właściwy udzieli zezwolenia na urządzenie loterii promocyjnej, zezwolenie to obejmować będzie:
• nazwę podmiotu urządzającego loterię;
• nazwę loterii;
• nazwiska osób zarządzających podmiotem urządzającym loterię;
• obszar, na którym loteria będzie urządzana;
• czas urządzania loterii;
• nieprzekraczalny termin rozpoczęcia działalności.
Do zezwolenia organ dołączy zatwierdzony regulamin loterii. Zezwolenie na urządzenie loterii promocyjnej udzielane jest na okres trwania loterii, nie dłużej jednak niż na dwa lata.
Opłata za zezwolenie na urządzanie loterii promocyjnej, zgodnie z par. 13 pkt 7 rozporządzenia ministra finansów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o grach i zakładach wzajemnych (Dz.U. z 2003 r. nr 102, poz. 948 z późn. zm.) wynosi 10 proc. wartości puli nagród, jednak nie mniej niż 1052 zł, co do zasady liczona w kwotach brutto wraz z VAT.
Świadectwo zawodowe
Osoby sprawujące zarząd nad loterią oraz osoby bezpośrednio prowadzące loterie są obowiązane uzyskać świadectwo zawodowe. Świadectwo zawodowe wydaje minister finansów po złożeniu egzaminu polegającego na sprawdzeniu znajomości przepisów o grach i zakładach wzajemnych. Szczegółowo problematykę egzaminu i opłat za egzamin regulują art. 19, 20 i 39 ustawy o grach i zakładach wzajemnych, a także rozdział 2 i 3 rozporządzenia ministra finansów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o grach i zakładach wzajemnych.
Do uzyskania świadectwa zawodowego są obowiązane osoby, których funkcje zobowiązują ich do nadzorowania loterii, w szczególności osoby, które nadzorują działalność punktów urządzania loterii promocyjnych. Świadectwo zawodowe wydaje się na czas określony, nie dłuższy niż 6 lat.
Ponieważ ustawa zobowiązuje organizatora do sprawowania nadzoru nad loterią poprzez obecność osoby posiadającej świadectwo zawodowe, nie da się uniknąć posiadania takowego świadectwa przez osobę, której nadzór nad loterią powierzono. Wydaje się, że w przypadku podmiotów mających zamiar jedynie okazyjnie takie loterie organizować, korzystniejszym rozwiązaniem od samodzielnego zdobywania zezwolenia i składania egzaminu przez osobę czy osoby nadzorujące przebieg loterii, jest skorzystanie z bogatej oferty firm organizujących loterie bądź zlecenie nadzoru nad loterią osobie posiadającej takie zezwolenie.
W przypadku wyboru proponowanego rozwiązania do wniosku o wydanie zezwolenia najkorzystniej dołączyć ewentualne pełnomocnictwo dla osoby reprezentującej organizatora.
Podatek od gry
Co do zasady podmioty prowadzące działalność w zakresie gier i zakładów, o których mowa w art. 2 ustawy o grach i zakładach wzajemnych, na podstawie udzielonego zezwolenia oraz podmioty urządzające gry i loterie stanowiące monopol państwa, podlegają opodatkowaniu podatkiem od gier. Jednakże na podstawie art. 40 ust. 4 wspomnianej ustawy nie podlega opodatkowaniu podatkiem od gier prowadzenie działalności w zakresie loterii promocyjnej.
Podatek od wygranej
Problematykę podatku dochodowego od wygranych w grach i loteriach regulują przepisy ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.). Wygrane w loteriach promocyjnych, jeżeli jednorazowa wartość tych wygranych nie przekracza 2280 złotych, urządzanych i prowadzonych przez uprawniony podmiot na podstawie przepisów o grach i zakładach wzajemnych, zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 6a, są wolne od podatku dochodowego.
Zgodnie z art. 30 ust. 1 od uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dochodów pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy z tytułu wygranych w konkursach, grach i zakładach wzajemnych lub nagród związanych ze sprzedażą premiową, z zastrzeżeniem art. 21 ust. 1 pkt 6, 6a i 68 ww. ustawy – w wysokości 10 proc. wygranej lub 10 proc. wartości nagrody.
Płatnicy podatku, a właśnie w takim charakterze występują organizatorzy, są obowiązani pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych z tytułów organizowanej loterii.
Jeżeli jednak przedmiotem wygranych nie są pieniądze, podatnik (zwycięzca) jest obowiązany wpłacić płatnikowi kwotę należnego zryczałtowanego podatku przed udostępnieniem wygranej.
Kwotę pobranego zryczałtowanego podatku płatnik, co do zasady, powinien przekazać w terminie do 20 dnia następnego miesiąca na rachunek urzędu skarbowego właściwego według swej siedziby. W tym samym terminie należy przesłać urzędowi skarbowemu zbiorczą deklarację na wzorze PIT-8A.
Aleksander Słysz
Autor jest starszym konsultantem w kancelarii doradztwa podatkowego