Polisy posagowe dla dzieci niepowiązane z funduszami inwestycyjnymi są zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych.
Od kilku lat dużą popularnością, zwłaszcza wśród rodziców i dziadków, cieszą się polisy posagowe. Ubezpieczenia te mają przede wszystkim zapewnić zgromadzenie kapitału dla dziecka, tak by po osiągnięciu określonego wieku, np. pełnoletności, mogło z niego korzystać. Dodatkowo mogą też stanowić zabezpieczenie dziecka na wypadek śmierci ubezpieczającego. Może nim być nie tylko rodzic, ale też inna spokrewniona czy wręcz obca osoba. Umowa z taką dodatkową opcją może przewidywać trzy rozwiązania. Po pierwsze, przejęcie opłacania składek na wypadek śmierci ubezpieczonego. Wtedy funkcja gromadzenia pieniędzy jest kontynuowana. Po drugie – wypłatę renty po śmierci osoby ubezpieczonej. Tu zgromadzony kapitał jest wykorzystywany na bieżące potrzeby uposażonego dziecka. Po trzecie – jednorazową wypłatę sumy ubezpieczenia. Mniej popularne jest obecnie ubezpieczenie na życie i dożycie dziecka. Nie zabezpieczają one potomka przed utratą rodzica czy rodziców.
Posag dla dziecka
– W niektórych przypadkach wypłaty z polis posagowych mogą być częściowo opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych – wyjaśnia Marek Gadacz, doradca podatkowy z PricewaterhouseCoopers. Chodzi tu o tzw. polisy z opcją funduszu.
Dodaje, że gdyby była to typowa polisa posagowa bez opcji funduszu kapitałowego, to co do zasady uznałby, że jest ona zwolniona z podatku.
Robert Krasnodębski, radca prawny z Kancelarii Weil, Gotshal&Manges, również uważa, że jeżeli chodzi o ubezpieczenia bez funduszy kapitałowych, to bez względu na to, jaki był sposób finansowania składki i przez kogo, dochody uzyskane przez beneficjenta będą zwolnione z podatku dochodowego. Sprawa trochę komplikuje się, jeśli mamy ubezpieczenie z funduszem. Robert Krasnodębski zwraca uwagę na przypadek, kiedy polisa zawierana jest na rzecz osoby trzeciej, np. rodzic zawiera ją na rzecz dziecka. Z literalnego brzmienia przepisu nie wynika, czy zwolnienie dotyczy tylko przypadku, kiedy to podatnik inwestuje we własną polisę.
– Istnieje ryzyko zastosowania w tym przypadku wykładni celowościowej – podkreśla mecenas Krasnodębski. Jeżeli polisa jest finansowana przez osobę trzecią, to gdy zastosować wykładnię celowościową, może się okazać, że cała kwota wypłacona z ubezpieczenia podlega opodatkowaniu – podkreśla. Wynika to z faktu, że to nie uposażony ponosił ciężar wydatków związanych z polisą.
– W tym przypadku paradoksalnie wykładnia literalna jest korzystniejsza dla podatników, ale nie można wykluczyć, że organy podatkowe nie mogą sięgnąć właśnie po wykładnię celowościową – uważa Robert Krasnodębski. Postulujemy Ministerstwo Finansów powinno zająć oficjalne stanowisko, w którym wyjaśni, czy w przypadku polis posagowych istnieje jakiekolwiek niebezpieczeństwo opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn. Eksperci podatkowi nie mają co do tego pewności .
Podatek od darowizny
Pewne zagrożenia wiążą się z polisami na gruncie podatku od spadków i darowizn.
– Ubezpieczenia posagowe nie powinny zasadniczo podlegać opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Ewentualne uznanie polisy posagowej za nieodpłatne świadczenie na rzecz dziecka w ramach darowizny musiałoby być uzależnione od tego, jak skonstruowana została sama umowa. Między innymi od tego, czy dziecko w ramach umowy otrzymuje jakiś benefit, np. w postaci dodatkowej ochrony ubezpieczeniowej – analizuje Marek Gadacz.
– Wówczas istnieje minimalne ryzyko podciągnięcia takiej polisy pod ustawę o podatku od spadków i darowizn – dodaje.
Podkreśla jednak, że nie słyszał o tym, by organy podatkowe żądały w takiej sytuacji podatku. Nie oznacza to jednak, że można to całkowicie wykluczyć.
Pewne niebezpieczeństwo dostrzega też drugi ekspert. Co prawda w przypadku finansowania składek w kręgu najbliższej rodziny, gdzie istnieje obowiązek alimentacyjny, trudno mówić o darowiźnie – twierdzi Robert Krasnodębski.
– W przypadku rodziców wartość opłacanych składek uznałbym za obowiązek alimentacyjny w ramach utrzymania i zapewnienia przyszłości dziecku – wyjaśnia.
Jeżeli jednak nie ma go, to wówczas istnieje niebezpieczeństwo potraktowania składki jako darowizny – zauważa mecenas Krasnodębski.
Gdyby organy podatkowe przyjęły taką interpretację. to konsekwencją tego na gruncie podatku od spadków i darowizn byłaby konieczność kontrolowania, czy nie został przekroczony limit zwolnienia darowizny pieniężnej, zwłaszcza że zwykłe oszczędzanie pieniędzy przez rodzica i darowanie ich dziecku bezsprzecznie zostanie zakwalifikowane jako darowizna.
W przypadku darowizny podatek trzeba zapłacić po przekroczeniu kwot wolnych od podatku. Obecnie, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej, czyli małżonek, zstępni (dzieci wnuki itd.), wstępni (rodzice, dziadkowie itd.) pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie – podatek zapłacimy dopiero po przekroczeniu 9637 zł. Jeżeli nabywcą jest osoba z II grupy podatkowej (zalicza się do nich wstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych), opodatkowaniu podlega wartość powyżej 7276 zł. W przypadku innych osób należących do III grupy podatkowej próg opodatkowania został ustalony na 4902 zł.
Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie.
Aleksandra Tarka, Marcin Jaworski
Posag dla dziecka
– W niektórych przypadkach wypłaty z polis posagowych mogą być częściowo opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych – wyjaśnia Marek Gadacz, doradca podatkowy z PricewaterhouseCoopers. Chodzi tu o tzw. polisy z opcją funduszu.
Dodaje, że gdyby była to typowa polisa posagowa bez opcji funduszu kapitałowego, to co do zasady uznałby, że jest ona zwolniona z podatku.
Robert Krasnodębski, radca prawny z Kancelarii Weil, Gotshal&Manges, również uważa, że jeżeli chodzi o ubezpieczenia bez funduszy kapitałowych, to bez względu na to, jaki był sposób finansowania składki i przez kogo, dochody uzyskane przez beneficjenta będą zwolnione z podatku dochodowego. Sprawa trochę komplikuje się, jeśli mamy ubezpieczenie z funduszem. Robert Krasnodębski zwraca uwagę na przypadek, kiedy polisa zawierana jest na rzecz osoby trzeciej, np. rodzic zawiera ją na rzecz dziecka. Z literalnego brzmienia przepisu nie wynika, czy zwolnienie dotyczy tylko przypadku, kiedy to podatnik inwestuje we własną polisę.
– Istnieje ryzyko zastosowania w tym przypadku wykładni celowościowej – podkreśla mecenas Krasnodębski. Jeżeli polisa jest finansowana przez osobę trzecią, to gdy zastosować wykładnię celowościową, może się okazać, że cała kwota wypłacona z ubezpieczenia podlega opodatkowaniu – podkreśla. Wynika to z faktu, że to nie uposażony ponosił ciężar wydatków związanych z polisą.
– W tym przypadku paradoksalnie wykładnia literalna jest korzystniejsza dla podatników, ale nie można wykluczyć, że organy podatkowe nie mogą sięgnąć właśnie po wykładnię celowościową – uważa Robert Krasnodębski. Postulujemy Ministerstwo Finansów powinno zająć oficjalne stanowisko, w którym wyjaśni, czy w przypadku polis posagowych istnieje jakiekolwiek niebezpieczeństwo opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn. Eksperci podatkowi nie mają co do tego pewności .
Podatek od darowizny
Pewne zagrożenia wiążą się z polisami na gruncie podatku od spadków i darowizn.
– Ubezpieczenia posagowe nie powinny zasadniczo podlegać opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Ewentualne uznanie polisy posagowej za nieodpłatne świadczenie na rzecz dziecka w ramach darowizny musiałoby być uzależnione od tego, jak skonstruowana została sama umowa. Między innymi od tego, czy dziecko w ramach umowy otrzymuje jakiś benefit, np. w postaci dodatkowej ochrony ubezpieczeniowej – analizuje Marek Gadacz.
– Wówczas istnieje minimalne ryzyko podciągnięcia takiej polisy pod ustawę o podatku od spadków i darowizn – dodaje.
Podkreśla jednak, że nie słyszał o tym, by organy podatkowe żądały w takiej sytuacji podatku. Nie oznacza to jednak, że można to całkowicie wykluczyć.
Pewne niebezpieczeństwo dostrzega też drugi ekspert. Co prawda w przypadku finansowania składek w kręgu najbliższej rodziny, gdzie istnieje obowiązek alimentacyjny, trudno mówić o darowiźnie – twierdzi Robert Krasnodębski.
– W przypadku rodziców wartość opłacanych składek uznałbym za obowiązek alimentacyjny w ramach utrzymania i zapewnienia przyszłości dziecku – wyjaśnia.
Jeżeli jednak nie ma go, to wówczas istnieje niebezpieczeństwo potraktowania składki jako darowizny – zauważa mecenas Krasnodębski.
Gdyby organy podatkowe przyjęły taką interpretację. to konsekwencją tego na gruncie podatku od spadków i darowizn byłaby konieczność kontrolowania, czy nie został przekroczony limit zwolnienia darowizny pieniężnej, zwłaszcza że zwykłe oszczędzanie pieniędzy przez rodzica i darowanie ich dziecku bezsprzecznie zostanie zakwalifikowane jako darowizna.
W przypadku darowizny podatek trzeba zapłacić po przekroczeniu kwot wolnych od podatku. Obecnie, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej, czyli małżonek, zstępni (dzieci wnuki itd.), wstępni (rodzice, dziadkowie itd.) pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie – podatek zapłacimy dopiero po przekroczeniu 9637 zł. Jeżeli nabywcą jest osoba z II grupy podatkowej (zalicza się do nich wstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych), opodatkowaniu podlega wartość powyżej 7276 zł. W przypadku innych osób należących do III grupy podatkowej próg opodatkowania został ustalony na 4902 zł.
Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie.
Aleksandra Tarka, Marcin Jaworski