1 września 2019 r. szef Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) udostępni w postaci elektronicznej ogólnodostępny wykaz podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT. Wykaz ma być bezpłatnym i wygodnym narzędziem służącym podatnikom do szybkiej weryfikacji danych kontrahentów i ich rachunków, w szczególności dotyczących rejestracji do celów VAT. Według resortu finansów, wykaz zminimalizuje ryzyko nieświadomego udziału podatników w karuzelach VAT-owskich.
Wprowadzany wykaz będzie zawierał dane podatników, w odniesieniu do których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji albo których wykreślono z rejestru jako podatników VAT. Ma on także objąć podatników, których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona oraz podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT czynni i zwolnieni z tego podatku.
Korzystający z wykazu podatnicy będą mieli dostęp do informacji o aktualnym statusie rejestracji kontrahentów na wybrany dzień za pomocą określonego kryterium dostępu, tj. po numerze NIP lub fragmencie nazwy (nazwiska) wyszukiwanego podmiotu. Jednocześnie będą mogli prześledzić całą historię rejestracji kontrahentów do celów VAT, która obejmie 5 lat wstecz. Możliwe będzie również sprawdzanie podmiotów w wykazie przez podatników w sposób masowy, co przyspieszy procedury weryfikacji kontrahentów.
Wykaz będzie prowadzony przez szefa KAS na stronie BIP Ministerstwa Finansów. Dostęp do danych zawartych w wykazie będzie możliwy także za pośrednictwem systemu teleinformatycznego Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Wykaz ten będzie aktualizowana na bieżąco, tj. w każdy dzień roboczy, raz na dobę.
Zgodnie z projektem, wykaz będzie zawierał również informacje dotyczące numerów rachunków bankowych podatnika lub imiennych rachunków w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest on członkiem, wskazanych w zgłoszeniu identyfikacyjnym lub zgłoszeniu aktualizacyjnym. W związku z tym rozszerzono dane nieobjęte tajemnicą skarbową również o numery tych rachunków, otworzonych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Jak wyjaśniono w uzasadnieniu projektu, proponowane zmiany przewidują połączenie w jednej bazie informacji zawartych w dwóch wykazach, tj.: podatników, których naczelnik urzędu skarbowego nie zarejestrował lub którzy zostali wykreśleni z rejestru jako podatnicy VAT oraz podatników, których rejestracja została przywrócona. Wykaz zostanie rozszerzony o podmioty zarejestrowane jako podatnicy VAT, czyli o dane dotyczące statusu podatników VAT czynnych i zwolnionych z VAT.
"Utworzenie jednej bazy zawierającej wszystkie informacje o statusie podatników VAT ułatwi i przyśpieszy proces wyszukiwania danych o podmiotach zawartych w tym wykazie przez zainteresowanych kontrahentów. Informacje zamieszczone w wykazie będzie można wyszukiwać według numeru NIP lub fragmentu nazwy (nazwiska) wyszukiwanego podmiotu" - czytamy w uzasadnieniu do projektu.
Zdaniem resortu finansów wykaz będzie stanowił bardzo ważne narzędzie dla podatników, którzy będą mieli możliwość weryfikacji informacji o swoich kontrahentach, a więc informacji przede wszystkim o aktualnym statusie rejestracji kontrahentów na wybrany dzień dla celów VAT w okresie wskazanym w projekcie.
"Możliwość dokonania takiej weryfikacji w sposób istotny ograniczy ryzyko wplątania podatników w oszukańczy proceder zmierzający do wyłudzenia VAT" - zauważono.
Polecamy: Biuletyn VAT
Polecamy: VAT 2019. Komentarz
Zgodnie z uzasadnieniem do projektu, wykaz będzie zawierał m.in. dane: firmę (nazwę) lub imię i nazwisko; numer, za pomocą którego podmiot został zidentyfikowany na potrzeby podatku; numer identyfikacyjny REGON; numer PESEL; adres siedziby; adres stałego miejsca prowadzenia działalności; imiona i nazwiska osób wchodzących w skład organu uprawnionego do reprezentowania podmiotu oraz ich numery identyfikacji podatkowej lub numery PESEL; daty rejestracji, odmowy rejestracji albo wykreślenia z rejestru oraz przywrócenia zarejestrowania jako podatnika VAT; numery rachunków rozliczeniowych wskazanych w zgłoszeniu identyfikacyjnym lub zgłoszeniu aktualizacyjnym.
Według MF zamieszczenie w wykazie daty rejestracji, odmowy rejestracji, wykreślenia z rejestru oraz przywrócenia zarejestrowania jako podatnika VAT ułatwi sprawną identyfikację kontrahentów, którzy przykładowo zostali wykreśleni z rejestru (spełniali przesłanki do ich wykreślenia) lecz wykazali, że faktycznie prowadzą działalność gospodarczą i zostali przywróceni do rejestru.
Resort finansów informuje, że podatnicy będą mieli możliwość prześledzenia całej historii rejestracji kontrahentów dla celów VAT, co umożliwi im weryfikację, jaki był w wybranym momencie status kontrahenta. "Publikowanie tego wykazu oraz bezpłatny i szybki dostęp podatników do aktualnych danych o swoich kontrahentach powinno również przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa i pewności obrotu gospodarczego" - ocenia MF.
Projekt przewiduje ponadto, że przelewów przekraczających kwotę 15 tys. zł na rachunki inne niż wskazane w wykazie nie będzie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu. MF tłumaczy, że jeśli kontrahent zrealizuje płatność w kilku transzach i jedna z tych transzy będzie wpłacona na rachunek zamieszczony w wykazie, a pozostałe płatności na rachunki inne niż zamieszczone w wykazie, to tylko w zakresie tych pozostałych płatności kontrahent nie będzie mógł zaliczyć tych kwot do kosztów uzyskania przychodów.
"Dla weryfikacji, czy rachunek kontrahenta znajduje się w wykazie, decydujący będzie dzień zlecenia przelewu bankowi lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, a nie dzień obciążenia rachunku nabywcy bądź uznania rachunku sprzedawcy. Nie jest zasadne, aby przedsiębiorca ponosił konsekwencje w postaci usunięcia zapłaconej kwoty z kosztów uzyskania przychodu w związku z tym, że został wykreślony rachunek jego kontrahenta z wykazu np. w następnym dniu po dniu, w którym zlecił bankowi dokonanie przelewu na ten rachunek" - zapewnia resort finansów w uzasadnieniu.
Zapewniono ponadto, że przedsiębiorca nie poniesie również konsekwencji w sytuacji, gdy kontrahent poda w zgłoszeniu identyfikacyjnym albo aktualizacyjnym nieaktualny lub błędny rachunek, który zostanie uwidoczniony w wykazie.
Wyłączenie z kosztów nie zostanie też zastosowane, gdy podatnik dokona zapłaty na rachunek inny niż zawarty w wykazie, ale powiadomi o tym fiskusa w terminie trzech dni od dnia zlecenia przelewu.
Podatnicy będą musieli dokonywać płatności z tytułu określonych transakcji na rachunek zawarty w wykazie. Wprowadzono także rozwiązanie uszczelniające płatności między podatnikami. Podatnicy nie będą zaliczali do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w której płatność dokonano na rachunek, który nie znajduje się w wykazie.
W projekcie założono również odpowiedzialność solidarną nabywcy w przypadku zapłaty przez niego należności na rachunek inny niż rachunek dostawcy zawarty w wykazie, ale tylko do kwoty podatku VAT, związanego z konkretną dostawą towarów lub świadczeniem usług. Regulacje te będą dotyczyły wyłącznie płatności przekraczających 15 tys. zł.
Przewidziano możliwość uwolnienia się od tych konsekwencji pod warunkiem, że podatnik złoży zawiadomienie o zapłacie należności na rachunek spoza wykazu do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury w ciągu 3 dni od dnia zlecenia przelewu. Odpowiedzialność solidarna będzie również wyłączona w przypadku, gdy podatnik dokona zapłaty z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.
Nowe przepisy mają wejść w życie 1 września 2019 r., z wyjątkiem części zapisów, które zaczną obowiązywać z dniem ogłoszenia.
Natomiast regulacje, z których wynikają negatywne konsekwencje w przypadku zapłaty na rachunek inny niż ujawniony w wykazie – mają obowiązywać od 1 stycznia 2020 r., ma to zapewnić przedsiębiorcom odpowiedni czas na przygotowanie się do wprowadzonych zmian. (PAP)
Anna Wysoczańska
awy/ je/
Marcin Musiał
mmu/ je/