Stawki VAT od 2020 r. – na które towary zostaną obniżone, a na które podwyższone?

Projekt wprowadzający nową matrycę stawek VAT

W dniu 5 marca br. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy z dnia 8 listopada 2018 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy - Ordynacja podatkowa, przedłożony przez ministra finansów.

Głównym elementem nowelizacji jest propozycja wprowadzenia nowego sposobu identyfikowania towarów i usług na potrzeby podatku VAT i odejście od stosowania Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU 2008) na rzecz Nomenklatury scalonej (CN) w zakresie towarów, oraz aktualnej Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług PKWiU 2015 w zakresie usług.

Proponowane rozwiązanie pociągnęło za sobą istotne zmiany w zakresie stawek VAT, tj. wprowadzona zostanie nowa matryca stawek VAT. W efekcie część stawek zostanie obniżona, ale znajdą się również przypadki podwyższenia VAT na niektóre towary.

Uproszczenie systemu stawek VAT

Projektowane rozwiązania, jak podkreśla ustawodawca, nie mają celu fiskalnego (zwiększenia wpływów z VAT do budżetu), a chodzi przede wszystkim o uproszczenie systemu stawek podatku VAT, co powinno ułatwić prowadzenie działalności gospodarczej.

Ministerstwo Finansów wskazywało, że przy tworzeniu nowego systemu stawek VAT założeniem było: obejmowanie jedną stawką takich samych/podobnych towarów i usług, w przypadku konieczności zmiany stawki - generalnie obniżka („równanie w dół”), zaś dla zapewnienia neutralności budżetu (brak celu fiskalnego z punktu widzenia całości systemu) punktowe, nieliczne podwyżki stawek.

Realizacja zasady została ucieleśniona w koncepcji stosowania tej samej stawki VAT dla towarów klasyfikowanych w tym samym grupowaniu CN – całe (w miarę możliwości i przy zachowaniu racjonalności systemu) działy CN w załącznikach do ustawy, np. cały dział CN 19 Przetwory ze zbóż, maki, skrobi lub mleka, pieczywa cukiernicze. Powyższe oznacza, że jedna stawka 5% będzie stosowana do wszelkiego rodzaju wyrobów piekarniczych i cukierniczych (a więc również wskazane gofry, paluszki itp.), objętych obecnie trzema stawkami VAT, uzależnionymi od takich subiektywnych i kontrowersyjnych kryteriów jak np. zawartość wody, termin przydatności do spożycia czy termin minimalnej trwałości). Jak tłumaczył ustawodawca enumeratywne wyłączenie określonych (wybranych w sposób subiektywny) produktów z tej grupy ze stawki obniżonej spowodowałoby powstanie bardzo skomplikowanych przepisów, których stosowanie w praktyce byłoby utrudnione, a wobec reguł i zasad, którymi rządzi się CN (brak definicji np. paluszków, gofrów itd.) prowadziłoby do powstania wielu wątpliwości interpretacyjnych.

Zmiany w projekcie po konsultacjach publicznych

W lutym br. na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowany został raport z konsultacji publicznych projektu.

W wyniku tych konsultacji nastąpiło kilka zmian w stosunku do pierwotnego projektu, przykładowo wycofano się z pomysłu podwyższenia stawki VAT na leki weterynaryjne, w efekcie stawka VAT na te produkty lecznicze pozostanie na niezmienionym poziomie, czyli 8%.

Przyjęto także rozwiązanie zgodnie z którym soki i nektary będą podlegać 5 proc. stawce VAT, natomiast napoje zawierające tylko 20 proc. wkładu owocowego lub mniej zostaną obłożone 23 proc. stawką VAT.

Ustawodawca uwzględnił również część argumenty wydawców prasy dotyczących planowanych zmian w stawkach VAT na prasę specjalistyczną. W efekcie specjalistyczne czasopisma lokalne oraz regionalne będą nadal korzystać z 5% stawki VAT.

Stawki obniżone i stawki podwyższone

Ostatecznie, zgodnie z przyjętym przez Radę Ministrów projektem stawki VAT mają zostać podwyższone na poniższe produkty:

- owoce tropikalne i cytrusowe, niektóre orzechy jadalne, skórki owoców cytrusowych lub melonów – zostaną objęte 5 proc. stawką jak wszystkie owoce (obecnie są opodatkowane 8 proc. stawką);

- pieczywo każdego rodzaju oraz ciastka – zostaną objęte 5 proc. stawką (obecnie pieczywo i wyroby ciastkarskie są objęte trzema stawkami: 5, 8 i 23 proc. w zależności od terminu przydatności do spożycia lub daty minimalnej trwałości);

- zupy, buliony, żywność homogenizowana i dietetyczna – będą opodatkowane stawką 5 proc. (obecnie jest 8 proc.);

Polecamy: VAT 2019. Komentarz

- musztarda, słodka papryka (przyprawa) oraz niektóre przyprawy przetworzone (np. pieprz, tymianek) – zostaną objęte 8 proc. stawką jak pozostałe przyprawy (obecnie 23 proc.);

- książki wszelkiego rodzaju: drukowane, na dyskach i taśmach oraz innych nośnikach, jak również w formie elektronicznej (e-booki) – będą miały 5 proc. stawkę (obecnie e-booki i niektóre książki opodatkowane są 23 proc. stawką VAT);

- żywność dla niemowląt i małych dzieci, a także smoczki, pieluszki oraz foteliki samochodowe – będą objęte stawką 5 proc. (obecnie 8 proc.);

- artykuły higieniczne (podpaski, tampony higieniczne, pieluchy) – stawka spadnie z 8 do 5 proc.;

- gazety, dzienniki i czasopisma drukowane oraz umieszczone na dyskach, taśmach i innych nośnikach oraz w formie elektronicznej (e-prasa) – zostaną objęte 8 proc. stawką VAT (oznacza to zejście ze stawki 23 proc. w przypadku niektórych gazet oraz e-prasy).