Stawki VAT od 2020 r. – na które towary zostaną obniżone, a na które podwyższone?

Projekt wprowadzający nową matrycę stawek VAT

W dniu 5 marca br. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy z dnia 8 listopada 2018 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy - Ordynacja podatkowa, przedłożony przez ministra finansów.

Głównym elementem nowelizacji jest propozycja wprowadzenia nowego sposobu identyfikowania towarów i usług na potrzeby podatku VAT i odejście od stosowania Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU 2008) na rzecz Nomenklatury scalonej (CN) w zakresie towarów, oraz aktualnej Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług PKWiU 2015 w zakresie usług.

Proponowane rozwiązanie pociągnęło za sobą istotne zmiany w zakresie stawek VAT, tj. wprowadzona zostanie nowa matryca stawek VAT. W efekcie część stawek zostanie obniżona, ale znajdą się również przypadki podwyższenia VAT na niektóre towary.

Uproszczenie systemu stawek VAT

Projektowane rozwiązania, jak podkreśla ustawodawca, nie mają celu fiskalnego (zwiększenia wpływów z VAT do budżetu), a chodzi przede wszystkim o uproszczenie systemu stawek podatku VAT, co powinno ułatwić prowadzenie działalności gospodarczej.

Ministerstwo Finansów wskazywało, że przy tworzeniu nowego systemu stawek VAT założeniem było: obejmowanie jedną stawką takich samych/podobnych towarów i usług, w przypadku konieczności zmiany stawki - generalnie obniżka („równanie w dół”), zaś dla zapewnienia neutralności budżetu (brak celu fiskalnego z punktu widzenia całości systemu) punktowe, nieliczne podwyżki stawek.

Realizacja zasady została ucieleśniona w koncepcji stosowania tej samej stawki VAT dla towarów klasyfikowanych w tym samym grupowaniu CN – całe (w miarę możliwości i przy zachowaniu racjonalności systemu) działy CN w załącznikach do ustawy, np. cały dział CN 19 Przetwory ze zbóż, maki, skrobi lub mleka, pieczywa cukiernicze. Powyższe oznacza, że jedna stawka 5% będzie stosowana do wszelkiego rodzaju wyrobów piekarniczych i cukierniczych (a więc również wskazane gofry, paluszki itp.), objętych obecnie trzema stawkami VAT, uzależnionymi od takich subiektywnych i kontrowersyjnych kryteriów jak np. zawartość wody, termin przydatności do spożycia czy termin minimalnej trwałości). Jak tłumaczył ustawodawca enumeratywne wyłączenie określonych (wybranych w sposób subiektywny) produktów z tej grupy ze stawki obniżonej spowodowałoby powstanie bardzo skomplikowanych przepisów, których stosowanie w praktyce byłoby utrudnione, a wobec reguł i zasad, którymi rządzi się CN (brak definicji np. paluszków, gofrów itd.) prowadziłoby do powstania wielu wątpliwości interpretacyjnych.

Zmiany w projekcie po konsultacjach publicznych

W lutym br. na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowany został raport z konsultacji publicznych projektu.

W wyniku tych konsultacji nastąpiło kilka zmian w stosunku do pierwotnego projektu, przykładowo wycofano się z pomysłu podwyższenia stawki VAT na leki weterynaryjne, w efekcie stawka VAT na te produkty lecznicze pozostanie na niezmienionym poziomie, czyli 8%.

Przyjęto także rozwiązanie zgodnie z którym soki i nektary będą podlegać 5 proc. stawce VAT, natomiast napoje zawierające tylko 20 proc. wkładu owocowego lub mniej zostaną obłożone 23 proc. stawką VAT.

Ustawodawca uwzględnił również część argumenty wydawców prasy dotyczących planowanych zmian w stawkach VAT na prasę specjalistyczną. W efekcie specjalistyczne czasopisma lokalne oraz regionalne będą nadal korzystać z 5% stawki VAT.

Stawki obniżone i stawki podwyższone

Ostatecznie, zgodnie z przyjętym przez Radę Ministrów projektem stawki VAT mają zostać podwyższone na poniższe produkty:

- owoce tropikalne i cytrusowe, niektóre orzechy jadalne, skórki owoców cytrusowych lub melonów – zostaną objęte 5 proc. stawką jak wszystkie owoce (obecnie są opodatkowane 8 proc. stawką);

- pieczywo każdego rodzaju oraz ciastka – zostaną objęte 5 proc. stawką (obecnie pieczywo i wyroby ciastkarskie są objęte trzema stawkami: 5, 8 i 23 proc. w zależności od terminu przydatności do spożycia lub daty minimalnej trwałości);

- zupy, buliony, żywność homogenizowana i dietetyczna – będą opodatkowane stawką 5 proc. (obecnie jest 8 proc.);

Polecamy: VAT 2019. Komentarz

- musztarda, słodka papryka (przyprawa) oraz niektóre przyprawy przetworzone (np. pieprz, tymianek) – zostaną objęte 8 proc. stawką jak pozostałe przyprawy (obecnie 23 proc.);

- książki wszelkiego rodzaju: drukowane, na dyskach i taśmach oraz innych nośnikach, jak również w formie elektronicznej (e-booki) – będą miały 5 proc. stawkę (obecnie e-booki i niektóre książki opodatkowane są 23 proc. stawką VAT);

- żywność dla niemowląt i małych dzieci, a także smoczki, pieluszki oraz foteliki samochodowe – będą objęte stawką 5 proc. (obecnie 8 proc.);

- artykuły higieniczne (podpaski, tampony higieniczne, pieluchy) – stawka spadnie z 8 do 5 proc.;

- gazety, dzienniki i czasopisma drukowane oraz umieszczone na dyskach, taśmach i innych nośnikach oraz w formie elektronicznej (e-prasa) – zostaną objęte 8 proc. stawką VAT (oznacza to zejście ze stawki 23 proc. w przypadku niektórych gazet oraz e-prasy).

Natomiast podwyższenie stawek VAT ma nastąpić na następujące produkty:

- niektóre przyprawy nieprzetworzone (np. kmin, szafran, kurkuma) – wzrost z 5 do 8 proc.;

- napoje owocowe i warzywne – wzrost z 5 na 23 proc. Natomiast soki oraz nektary owocowe i warzywne pozostaną na poziomie 5 proc.;

- homary i ośmiornice, inne skorupiaki, mięczaki i bezkręgowce wodne (m.in kraby, langusty, krewetki, ostrygi, małże, ślimaki) oraz przetwory z nich, a także kawior i dania sprzedawane w placówkach gastronomicznych, których składnikiem są ww. produkty – wzrost z 5 na 23 proc.;

- lód używany do celów spożywczych i innych celów chłodniczych – wzrost z 8 na 23 proc.;

- czasopisma specjalistyczne – podwyższenie stawki z 5 na 8 proc. Podwyżka nie obejmie drukowanych czasopism regionalnych i lokalnych, a także tych umieszczonych na dyskach i płytach oraz podobnych nośnikach, dla których utrzymano stawkę 5 proc.

Planowane wejście w życie nowych przepisów

Już od 1 czerwca 2019 r. mają zacząć obowiązywać nowe stawki podatku VAT na niektóre towary i usługi (e-booki, e-prasa). Z tą datą mają wejść w życie również przepisy umożliwiające uzyskiwanie tzw. wiążącej informacji stawkowej (WIS). WIS będzie decyzją wydawaną przez dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej na potrzeby opodatkowania VAT. Zapewni podatnikom większą pewność co do prawidłowości stosowania stawek podatku VAT (chodzi o określenie właściwej stawki dla danego towaru lub usługi)..

Natomiast od 1 stycznia 2020 r. mają być stosowane przepisy wprowadzające nowy sposób identyfikowania towarów i usług na potrzeby VAT oraz stawki VAT dotyczące pozostałych towarów i usług.

Zobacz: Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Ordynacja podatkowa