Jak wyjaśnił PAP zastępca dyrektora departamentu systemu podatkowego w Ministerstwie Finansów Jerzy Owczarek obecna ustawa z czerwca 1966 r. jest jedną z najstarszych w polskim prawie. "Uregulowana przez nią procedura nie uległa zasadniczej zmianie przez kilkadziesiąt lat, co oznacza, że znacznie odbiega od aktualnej rzeczywistości" - powiedział. Wskazał na przykład na procedury, które tworzono jeszcze przed informatyzacją administracji.
Poinformował, że projekt jest pierwszym krokiem do usprawnienia egzekucji administracyjnej, by była szybsza i dostosowana do obecnych realiów. Zaznaczył, że większość rozwiązań projektu jest adresowana do administracji, a nie do obywateli, co wynika ze specyfiki tej ustawy. Jednocześnie postępowanie egzekucyjne ma być bardziej przyjazne dla dłużnika, a procedury jaśniejsze.
"Jedno z proponowanych przez nas rozwiązań przewiduje możliwość dokonywania płatności przy użyciu terminali płatniczych. Dłużnik, który chciałby uregulować zobowiązanie podczas wizyty poborcy skarbowego (organem egzekucyjnym dla administracji jest najczęściej naczelnik urzędu skarbowego - PAP), ale nie ma gotówki, mógłby zapłacić kartą" - tłumaczy Owczarek.
Zaznaczył, że chodzi nie tylko o podatki, ale także o inne należności publicznoprawne.
Nowością będzie możliwość sprzedaży, pod nadzorem organu egzekucyjnego, ruchomości należącej do dłużnika. Obecnie nie jest to możliwe - po zajęciu ruchomości przez organ egzekucyjny jest ona licytowana, co wymaga czasu i jest kosztowne. Tymczasem właściciel pojazdu może mieć kupca, który - jego zdaniem - za dobrą cenę mógłby nabyć samochód, co pozwoliłoby szybko uregulować dług.
"Jeżeli samochód zostanie sprzedany przy akceptacji organu egzekucyjnego, zadowolony będzie zarówno wierzyciel, jak i dłużnik. Pierwszy, bo odzyska należność, a drugi - bo ją spłaci. Poszukujemy rozwiązań efektywnych, a jednocześnie jak najmniej dolegliwych" - mówi Owczarek.
Projekt dopuszcza też możliwość wykorzystania do licytacji portali zewnętrznych np. Allegro. "Skoro mamy licytacje elektroniczne, to lepiej, aby organ skorzystał ze zbudowanego już interfejsu, który jest powszechnie dostępny. Co prawda można sobie wyobrazić, że administracja skarbowa zbuduje swój własny portal licytacyjny, ale pociągnie to za sobą koszty, a nie ma pewności, że będzie się on cieszył takim zainteresowaniem, jak już istniejące" - powiedział dyrektor.
Projekt ma też usprawnić postępowanie na linii wierzyciel (organ administracji) - organ egzekucyjny (np. urząd skarbowy). Kwestia dotyczy np. postępowania, podczas którego dłużnik składa tzw. zarzuty lub wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego. Obecnie przy rozpatrywaniu zarzutów działania organu egzekucyjnego dublują działanie wierzyciela powodując nieuzasadnione przedłużanie postępowania.
"Procedury nie będą się powielać, co będzie korzystne nie tylko z punktu widzenia administracji skarbowej, ale i obywatela" - ocenił Owczarek.
NOWOŚĆ na Infor.pl: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!
Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata
Przewidziano również elektronizację wpływu tytułów wykonawczych. Ma ona dotyczyć przede wszystkim tzw. tytułów obcych, kierowanych do naczelników urzędów skarbowych przez podmioty spoza krajowej administracji skarbowej. Zmiany obejmą także uproszczenie procedur w przypadku tzw. zbiegów egzekucji, kiedy postępowanie egzekucyjne jest prowadzone jednocześnie przez urząd skarbowy, ZUS - który ma własne uprawnienia, jednostkę samorządu terytorialnego i np. komornika sądowego.
Pytany, czy nie byłoby uzasadnione napisanie nowej ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, Owczarek ocenił, że nie zawsze tworzenie nowej ustawy od podstaw jest uzasadnione. "W tak trudnym obszarze jak egzekucja administracyjna lepsza jest zmiana ewolucyjna w kierunku usprawnienia niż tworzenie zupełnie nowych rozwiązań" - powiedział.
W Ocenie Skutków Regulacji dołączonej do projektu napisano, że wejście w życie spowoduje wzrost dochodów budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego.
"Wejście w życie projektowanych przepisów wpłynie na usprawnienie, a w konsekwencji skrócenie czasu trwania postępowania egzekucyjnego. Skrócenie czasu trwania postępowania egzekucyjnego wpływa bezpośrednio na wysokość wskaźnika efektywności egzekucji" - wyjaśniono.
Podano przykład: w 2015 r. średni czas trwania administracyjnego postępowania egzekucyjnego w zakresie należności podatkowych wynosił 647 dni, przy wskaźniku efektywności wynoszącym 26,79 proc. Natomiast w 2016 r. administracyjne postępowanie egzekucyjne prowadzone na podstawie tytułów podatkowych trwało średnio 555 dni – przy efektywności egzekucji 36,24 proc. "Zatem skrócenie czasu postępowania o 14 proc. przełożyło się na wzrost efektywności egzekucji o blisko 10 proc." - czytamy w OSR.
Dodano, że także uproszczenie procedury w zakresie rozpatrywania środków zaskarżenia, zbiegów egzekucji, egzekucji z ruchomości, czy zabezpieczeń realnie wpłynie na skrócenie czasu trwania postępowania egzekucyjnego. Łącznie liczba postępowań, których dotyczy uproszczenie procedur, to ponad 350 tys. Według MF skrócenie czasu trwania postępowania egzekucyjnego wpływa bezpośrednio na wysokość wskaźnika efektywności egzekucji, a po wejściu w życie zmian efektywność egzekucji wzrośnie o ok. 1,4 proc.
"Przy kwocie należności stanowiących dochód budżetu państwa (objętych postępowaniami egzekucyjnymi) wynoszącej ok. 15 mld zł zwiększenie efektywności egzekucji o 1,4 proc. powinno wpłynąć na zwiększenie dochodów budżetu państwa o około 210 mln zł rocznie" - obliczono. Według resortu finansów pełna wysokość wzrostu dochodów zostanie osiągnięta na przestrzeni kilku lat.
Natomiast w przypadku samorządów wzrost efektywności egzekucji o 1,4 proc. wpłynie na zwiększenie dochodów tych jednostek o 12,18 mln zł. "Podobnie jak w przypadku dochodów budżetu państwa całkowity wzrost dochodu nastąpi dopiero w trzecim roku obowiązywania ustawy" - dodano. (PAP)
autor: Marcin Musiał
mmu/ skr/