Projekty nowej Ordynacji podatkowej i ustawy o Rzeczniku Praw Podatnika trafią do sejmowej komisji finansów - zdecydowano w środę (3 lipca). Celem nowej Ordynacji podatkowej jest większą ochrona praw podatnika ale też większa efektywność i skuteczność poboru podatków.
Wraz z projektem nowej Ordynacji podatkowej procedowany jest projekt ustawy wprowadzającej nową Ordynację i projekt ustawy o Rzeczniku Praw Podatnika. Wszystkie te dokumenty przygotował resort finansów.
W środę w nocy, podczas pierwszego czytania projektów, wiceminister finansów Leszek Skiba mówił, że Ordynacja podatkowa "musi nadążać za zmieniającym się otoczeniem społecznym i gospodarczym". Przypomniał, że obecnie obowiązująca Ordynacja podatkowa ma już "ponad dwadzieścia lat" i w tym czasie była zmieniana ponad 150 razy. Ocenił, że "liczne zmiany" obowiązujących przepisów, oraz wyroki sądów administracyjnych i Trybunału Konstytucyjnego "świadczą o tym, że czytelność konstytucji podatkowej, jaką jest Ordynacja podatkowa została zaburzona".
Skiba dodał, że projekt nowej Ordynacji podatkowej "odpowiada w pełni nowym wyzwaniom".
"Nowa ordynacja wyważa interes podatnika oraz fiskusa poprzez instytucje służące ochronie praw podatnika w jego relacjach z organami podatkowymi oraz instytucje służące zwiększaniu skuteczności efektywności wymiaru i poboru podatków" - podkreślił Skiba.
Według wiceministra ochronie praw podatnika służy m.in. "zasada informowania i wsparcia, zasada domniemania uczciwości zobowiązanego oraz zasada uzasadnionych oczekiwań".
Skiba poinformował że ważnym elementem ochrony podatnika będą "konsensualne formy załatwiania spraw podatkowych", np. mediacje czy konsultacje skutków podatkowych transakcji.
Wskazał, że projekt zawiera także "szereg innych rozwiązań chroniących podatnika w kontaktach z administracją podatkową".
"Warto tu wymienić limit terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego; zakaz orzekania na niekorzyść podatnika na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego; środki zwalczania przewlekłości postępowania; prawo do skorygowania deklaracji przed zakończeniem postępowania podatkowego; możliwość rezygnacji z odwołania od decyzji na rzecz skargi do sądu; dłuższe terminy do wniesienia odwołania i zażalenia" - poinformował.
"Zwiększenie efektywności realizacji zobowiązań podatkowych umożliwią m.in. instytucja przedawnienia wymiaru i poboru zobowiązań podatkowych; postępowanie uproszczone; eliminacja postępowań dotyczących kwot podatku do 50 zł; zasada współdziałania podatnika z organem podatkowym w zakresie wynikającym z przepisów prawa podatkowego; upowszechnienie komunikacji elektronicznej w kontaktach z organem podatkowym" - dodał Skiba.
Odnosząc się do projektu ustawy wprowadzającego instytucję Rzecznika Praw Podatnika (RPP), Skiba powiedział, że celem nowego rzecznika jest zwiększenie poczucia bezpieczeństwa obywateli w kontaktach z organami podatkowymi. "Nowa instytucja powinna przyczynić się do ukształtowania bardziej transparentnych dla podatnika standardów funkcjonowania administracji skarbowej (...)" - wyjaśnił.
"Aby ograniczyć zjawisko unikania opodatkowania - w szczególności w obrocie międzynarodowym - żeby móc skutecznie uszczelniać system podatkowy, konieczne są zmiany przepisów w Ordynacji podatkowej" - powiedziała Maria Zuba (PiS), która przedstawiała stanowisko jej klubów ws. projektów ustaw.
"Zaproponowane (...) przez rząd rozwiązania (...) mają do spełnienia dwa zasadnicze cele (...), chronić prawa podatnika w jego relacjach z organami podatkowymi i po drugie zwiększenie efektywności i skuteczności poboru podatków" - oceniła. Podsumowując zaznaczyła, że klub PiS jest za skierowaniem projektów do komisji.
Polecamy: CIT 2019. Komentarz
Polecamy: PIT 2019. Komentarz
Janusz Cichoń reprezentujący PO-KO zauważył, że po raz pierwszy w historii prac nad ustawami podatkowymi wykorzystano formułę komisji kodyfikacyjnej. Cichoń przypomniał, że komisja ta została powołana w 2014 r., rok później przygotowała założenia do nowej Ordynacji, na podstawie których powstał projekt - zgodny z zasadą "równoważenia interesu publicznego i podatnika", oparty na przekonaniu, że podatnik jest rzetelny i nie dąży do naruszenia prawa. Poseł zauważył, że w 2017 r. projekt został przekazany do Ministerstwa Finansów, a rząd przyjął go dopiero w maju 2019 r. - z licznymi modyfikacjami.
"Niestety dziś możemy jednoznacznie powiedzieć, że projekt nowej Ordynacji podatkowej skończył się z chwilą przekazania do gmachu Ministerstwa Finansów" - ocenił przedstawiciel PO-KO. Wskazał, że dokonano sporo zmian merytorycznych, które - jego zdaniem - trzeba uznać "za szkodliwe, wręcz destabilizujące równowagę między interesem publicznym a podatnikiem".
Cichoń poinformował, że wiele instytucji prawnych zaproponowanych przez komisję kodyfikacyjną usunięto, wiele przepisów przeniesiono z dotychczasowej Ordynacji do nowej - mimo sprzeciwu komisji kodyfikacyjnej. Jako przykład podał regulacje dot. raportowania schematów podatkowych. Cichoń krytykował też sposób powoływania Rzecznika Praw Podatnika - nazywając go urzędnikiem ministra finansów.
"Wrócić należy do Ordynacji Podatkowej przygotowanej przez Komisję Kodyfikacyjną" - postulował.
Ponieważ podczas pierwszego czytania nie zgłoszono wniosku o odrzucenie projektów, trafią one do komisji finansów publicznych.
Rozwiązania zawarte w nowej Ordynacji podatkowej mają wejść w życie 1 stycznia 2021 r. Projektowany akt zastąpi obowiązującą ustawę z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa.
Zgodnie z projektem ustawy o RPP, Rzecznik ten będzie powoływany przez prezesa Rady Ministrów na sześcioletnią kadencję, na wniosek ministra właściwego do spraw finansów publicznych. W myśl projektu nie będzie mógł należeć do partii politycznej, związku zawodowego, ani prowadzić działalności gospodarczej, jak również działalności publicznej nie dającej się pogodzić z godnością urzędu.
Do jego zadań będzie należało m.in. opiniowanie projektów aktów normatywnych z zakresu prawa podatkowego; promowanie mediacji między podatnikami a organami podatkowymi; współdziałanie ze stowarzyszeniami, samorządami zawodowymi, ruchami obywatelskimi, innymi dobrowolnymi zrzeszeniami i fundacjami, organizacjami reprezentującymi podatników oraz z zagranicznymi i międzynarodowymi organami i organizacjami działającymi na rzecz ochrony praw podatnika, zajmującymi się monitoringiem jakości prawa podatkowego i kierunkami jego reform. (PAP)
autor: Radosław Jankiewicz
rkj/ mmu/