Wzrost cen najmu przy braku podwyżki czynszu za lokal wykorzystywany w działalności gospodarczej nie oznacza, że świadczenie jest częściowo nieodpłatne - stwierdził NSA.
Naczelny Sąd Administracyjny zajął się sprawą podatnika, który od lat prowadził działalność gospodarczą w wynajętym lokalu. Umowa najmu została podpisana w 1990 roku. Strony określiły wartość czynszu, która przez lata nie była weryfikowana. Właściciel lokalu ufał najemcy i nie podwyższał czynszu.
Wysokością czynszu zainteresowały się organy podatkowe. Uznały, że niepodwyższanie czynszu przez tyle lat wzbudza podejrzenia. Od 1990 roku ceny najmu znacznie wzrosły. Podatnik płaci więc za mało. Organ podatkowy zakwestionował rozliczenie podatnika za 1998 rok, uznając, że niski czynsz należy potraktować jako świadczenie częściowo nieodpłatne.
Rację organom podatkowym przyznał sąd I instancji. Podatnik postanowił jednak walczyć do końca i złożył skargę kasacyjną do NSA. Sprawę wygrał. Naczelny Sąd Administracyjny nie tylko uchylił zaskarżony wyrok, ale także decyzję izby skarbowej. Mógł tak postąpić, bo stan faktyczny w sprawie był bezsporny.
Jak zauważył sąd, przepis art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy z dnia 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.) za przychody z działalności uznaje wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. W stanie prawnym obowiązującym w 1998 roku przepis ten odsyłał do art. 12. To odesłanie dotyczy jedynie zakresu obliczania wartości, a nie rodzajów tych świadczeń. Zapłacenie ceny za świadczenie poniżej określonych standardów nie przesądza o tym, że świadczenie jest częściowo nieodpłatne. Nie można uznać, że mamy do czynienia ze świadczeniem częściowo nieodpłatnym tylko dlatego, że ceny najmu poszły w górę. Organ podatkowy nie udowodnił, że podatnik dostał upust, iż część lokalu mógł wykorzystywać bezpłatnie. To, że coś jest tanie, nie oznacza, że jest tylko częściowo odpłatne – podkreślał sąd. Wyjaśnił też, że przepisy stanowią o częściowej odpłatności i dotyczy to świadczeń ze stosunku pracy. Mamy z nimi do czynienia np. wtedy gdy pracownik jedzie na wczasy, a zakład pracy ponosi część kosztów wyjazdu. W przypadku działalności gospodarczej trudno mówić o częściowej odpłatności świadczeń – konkludował sąd. Wyrok jest prawomocny.
PRZYCHODY Z DZIAŁALNOŚCI
Artykuł 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o PIT stanowi obecnie, że przychodem z działalności jest także wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, z wyjątkiem otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn.
Sygn. akt IIFSK 983/05.
Aleksandra Tarka