Przepisy powinny jednoznacznie zwalniać z podatku dochodowego zarówno odszkodowania, jak i zadośćuczynienia. W tym celu należy dokonać zmian w ustawie o PIT - uważa rzecznik praw obywatelskich.
Rzecznik praw obywatelskich (RPO) wystąpił do ministra finansów z pismem, w którym zwraca uwagę na to, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje pojęcia odszkodowania. Organy podatkowe, a także podatnicy i płatnicy, mogą zatem przyjmować takie jego znaczenie, w jakim jest ono stosowane w prawie cywilnym. Tymczasem – jak zauważa RPO – prawo cywilne w istocie rozróżnia dwa pojęcia: ze szkodą majątkową wiąże odszkodowanie, a ze szkodą niemajątkową – zadośćuczynienie.
W konsekwencji w różny sposób interpretowane są przepisy art. 21 ust. 1 pkt 3, 3a i 3b ustawy o PIT dotyczące zwolnienia od podatku dochodowego odszkodowań. Organy podatkowe są bowiem zdania, że zadośćuczynienie nie może skorzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3, 3a, 3b ustawy o PIT. Taka sytuacja miała miejsce w przypadku podatnika, na którego rzecz Sąd Okręgowy w Warszawie zasądził zadośćuczynienie za doznaną krzywdę wynikłą z represjonowania jego ojca. Wówczas dopiero decyzja dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 10 października 2005 r. zmieniła niekorzystną dla niego interpretację (nr PB-3/4117-164/05).
Tego samego zdania był naczelnik Urzędu Skarbowego Warszawa – Wola, który uznał, że zadośćuczynienie nie jest zwolnione od podatku dochodowego od osób fizycznych (postanowienie z 14 czerwca 2006 r. nr US. 40RPŁ/415/32/2006 i US. 40RPŁ/415/33/2006).
Z kolei w wyjaśnieniach Departamentu Podatków Bezpośrednich Ministerstwa Finansów z 11 kwietnia 2006 r. (znak: PB5/AŁ-033-30-1113/06) wskazano, że użyte w cytowanych przepisach ustawy o PIT pojęcie odszkodowania odnosi się również do zadośćuczynienia.
Takie samo stanowisko zajął Departament Legislacyjno-Prawny Ministerstwa Sprawiedliwości w piśmie z 23 maja 2006 r. (nr DL-P-IV-023-76/06). Taka rozbieżność powoduje skargi obywateli. Dlatego RPO postuluje, aby w taki sposób dokonać nowelizacji przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, by z wprowadzonej do nich definicji odszkodowania wprost wynikało, że obejmuje ono swoim zakresem zadośćuczynienie.
ENCYKLOPEDIA PRAWA
ODSZKODOWANIE – świadczenie mające na celu wyrównanie uszczerbku, jakiego doznała osoba na skutek tego, że jej prawnie chronione dobra i interesy zostały naruszone.
Edyta Wereszczyńska