Urzędy celne słusznie pobierają od komisantów akcyzę od sprzedaży samochodów osobowych przed pierwszą rejestracją. Nie powinny jednak kwestionować prawa do obniżenia akcyzy o kwotę zapłaconą na wcześniejszym etapie obrotu.
Zasadą jest jednokrotność opodatkowania i poboru akcyzy. Oznacza to, że uiszczenie należności np. na etapie produkcji lub importu powoduje, że kolejne transakcje, których przedmiotem jest wyrób akcyzowy, nie powinny już rodzić obowiązku zapłaty podatku. Warunkiem jest prawidłowe rozliczenie akcyzy przez pierwszego uczestnika obrotu, który dokona czynności podlegającej opodatkowaniu. Na tle tej reguły wyjątkowo prezentuje się sprzedaż samochodów osobowych na terytorium kraju przed pierwszą rejestracją. Transakcja ta zawsze rodzi obowiązek podatkowy i nie ma tutaj znaczenia fakt zapłaty akcyzy na wcześniejszym etapie obrotu. Mechanizm ten najlepiej ilustruje przykład komisantów, którym urzędy celne naliczają akcyzę od sprzedaży pojazdu, za który podatek zapłacił już komitent, z tytułu sprowadzenia go do kraju. Regulacje prawne dają urzędnikom do tego pełne prawo. Komisant dokonujący na terytorium kraju sprzedaży niezarejestrowanego samochodu osobowego jest w świetle prawa podatnikiem akcyzy (art. 80 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym, Dz.U. nr 29, poz. 257 z późn. zm., zwana dalej ustawą).
Obniżenie podatku
Przepisy nie są jednak równoznaczne z prawnym usankcjonowaniem wielokrotnego odprowadzania pełnej kwoty akcyzy od tego samego pojazdu. Przynajmniej teoretycznie. Ustawodawca przewidział bowiem możliwość obniżenia kwoty akcyzy o kwotę tego podatku zapłaconą przy nabyciu wyrobów akcyzowych niezharmonizowanych, związaną ze sprzedażą opodatkowaną lub zapłaconą od importu (art. 79 ustawy). W praktyce prawo to okazało się iluzoryczne w przypadku komisantów, sprzedających niezarejestrowane w kraju samochody sprowadzane przez komitentów. Urzędy celne w takich przypadkach często podważały możliwość obniżenia kwoty należnego podatku o akcyzę zapłaconą wcześniej przez osobę, która wstawiła pojazd do komisu. W opublikowanej pod koniec września specjalnej informacji resort finansów potwierdził, że w ramach rozliczenia podatnik może uwzględnić kwotę wcześniej zapłaconej akcyzy, nawet jeżeli podatek zapłacił kto inny, pod warunkiem udokumentowania faktu zapłaty.
– Stanowisko resortu być może przyczyni się do zmiany praktyki niektórych urzędów celnych, które odmawiały komisantom prawa do odliczenia akcyzy zapłaconej na wcześniejszym etapie obrotu przez innego podatnika przed pierwszą rejestracją samochodu – ocenia Maciej Hadas, senior konsultant w Departamencie Doradztwa Podatkowego, HLB Frąckowiak i Wspólnicy. Jego zdaniem art. 79 ustawy o podatku akcyzowym nie uzależnia tego prawa od tego, by akcyza była zapłacona przez tego samego podatnika.
Dokumentowanie zapłaty
Warunkiem skorzystania przez komisanta z prawa obniżenia akcyzy jest udokumentowanie faktu zapłaty akcyzy na wcześniejszym etapie obrotu przez komitenta. Rodzaj dokumentu będzie zależał od tego, z tytułu jakiej transakcji komitent odprowadził podatek. Jeżeli nierejestrowany samochód został wcześniej nabyty na terytorium kraju, zapłatę potwierdzi faktura z wyszczególnioną kwotą akcyzy. Michał Szychowski, doradca podatkowy w HLB Frąckowiak i Wspólnicy, wyjaśnia, że w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodu przez komitenta, potwierdzenie zapłaty powinno zostać udokumentowane w sposób określony w rozporządzeniu ministra finansów z dnia 14 grudnia 2005 r. Oznacza to, że komitent powinien przekazać komisantowi dokument wydany przez właściwego naczelnika urzędu celnego, potwierdzający zapłatę akcyzy na terytorium kraju. W przypadku importu, komisant odliczy wcześniej zapłaconą akcyzę, na podstawie dokumentu SAD potwierdzającego spełnienie formalności celnych.
– Jeśli komitent nie otrzymał od byłego właściciela niezarejestrowanego samochodu dokumentów potwierdzających zapłatę akcyzy, to komisant, celem udokumentowania faktu wcześniejszej zapłaty akcyzy powinien wystąpić do właściwego organu celnego o wydanie zaświadczenia w tym zakresie – dodaje Michał Szychowski.
Ważne!
Zapłaconą akcyzę komisant powinien wykazać w informacji o podatku akcyzowym od samochodów osobowych AKC-3/E (dział B, poz. 8 „zwolnienia i pomniejszenia”)
PRZYKŁAD
Jak pomniejszyć akcyzę
Komitent sprowadził z Niemiec 10-letni samochód. Z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia zapłacił 700 zł podatku akcyzowego. Auto zostało wstawione do komisu. Komisant uzyskał ze sprzedaży auta 3000 zł netto. Stawka akcyzy dla 10-letniego samochodu wynosi 65 proc.
3000 zł/1,65 = 1818,18 zł – podstawa opodatkowania akcyzą z tytułu sprzedaży samochodu osobowego przed pierwszą rejestracją w kraju
1818,18 zł x 65 proc. = 1182 zł – kwota akcyzy z tytułu sprzedaży samochodu osobowego przed pierwszą rejestracją w kraju
1182 zł – 700 zł = 482 zł – kwota akcyzy do zapłaty przez komisanta
Magdalena Majkowska