Nowe prawo
Ważną zmianą w ustawie z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 41, poz. 399 z późn. zm.) będzie wprowadzenie podatku karnego za niedopełnienie obowiązku zapłaty należności podatkowej. Podatnik zostanie obciążony 20-proc. stawką sankcyjną, jeżeli przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego:
- powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, depozytu nieprawidłowego lub ustanowienia użytkowania nieprawidłowego albo ich zmiany, a należny podatek nie został zapłacony,
- biorący pożyczkę członek najbliższej rodziny w rozumieniu art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, a nie spełnił warunku udokumentowania otrzymania pieniędzy na rachunek bankowy, albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.
Korzyści fiskusa
Karny podatek to nie tylko dodatkowe środki na koncie fiskusa. Zagrożenie 20-proc. stawką podatkową, z jednej strony, ma zachęcić podatników do ujawniania przeprowadzanych transakcji, zapewniając fiskusowi kontrolę obrotu pieniędzmi. Z drugiej strony, ma wyeliminować nadużycia podatników, którzy w przypadku stwierdzenia w trakcie postępowania przed organami podatkowymi lub organami kontroli skarbowej posiadania środków niewiadomego pochodzenia powoływali się na fakt zawarcia umowy pożyczki lub darowizny i uchylali się w ten sposób od zapłaty 75-proc. podatku od dochodów z nieujawnionych źródeł.
W efekcie podatnicy unikali odpowiedzialności wobec fis- kusa po uiszczeniu zaległego 2-proc. podatku. W przypadku zaś pożyczek od najbliższej rodziny nieprzekraczających kwoty wolnej od podatku, po wyjaśnieniu faktu dokonania rzeczonej czynności cywilnoprawnej.
Odpowiedzialność za zapłatę
Nastąpią również zmiany w zakresie określenia odpowiedzialności za zapłatę podatku od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z obowiązującymi obecnie przepisami, obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych ciąży solidarnie na stronach czynności, natomiast w przypadku podwyższenia kapitału zakładowego - na spółce mającej osobowość prawną.
Od 2007 roku obowiązek zapłaty tego podatku będzie ciążył wyłącznie na nabywcy, jako stronie ponoszącej faktyczną korzyść z faktu dokonania czynności cywilnoprawnej. Gdy obowiązek podatkowy powstanie po stronie kilku podmiotów lub obciążone podatkiem zostaną strony umowy zamiany lub wspólnicy spółki cywilnej, odpowiedzialność solidarna zostanie zachowana. Zobowiązanymi do zapłaty będą te podmioty, strony umowy zamiany albo wspólnicy spółki cywilnej.
Kto zapłaci podatek
Zgodnie z nowymi regulacjami, obowiązkiem zapłaty podatku obciążony będzie każdorazowo m.in.:
- przy umowie sprzedaży - kupujący,
- przy umowie zamiany - strony czynności,
- przy umowie darowizny - obdarowany,
- przy umowie o dział spadku lub o zniesienie współwłasności - podmiot nabywający rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w spadku lub we współwłasności.
Krzysztof Tomaszewski