Dochód ze sprzedaży papierów wartościowych, np. akcji, podlega opodatkowaniu 19-proc. stawką PIT. Wynika to z art. 30b ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
- Nie jest to zryczałtowana forma opodatkowania. Podatnikowi przysługuje bowiem prawo do odliczenia kosztów uzyskania przychodów, którymi zasadniczo są wydatki na zakup tych udziałów - wyjaśnił Tomasz Piekielnik z Europejskiego Centrum Doradztwa i Dokumentacji Podatkowej.
Kosztami uzyskania przychodów mogą być np. prowizje od sprzedaży, z tytułu założenia rachunku lub koszty zdeponowania papierów wartościowych. Jednak gdy przedmiotem zbycia są akcje, które podatnik nabył przed 1 stycznia 2004 r., oraz gdy ich nabycie nastąpiło w przewidziany przez ustawodawcę sposób, dochód z ich sprzedaży objęty będzie zwolnieniem.
- Warunkiem zwolnienia jest jednak, zgodnie z ustawą z dnia 12 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, istnienie dochodów z odpłatnego zbycia papierów wartościowych oraz ich nabycie, m.in. na podstawie publicznej oferty lub na giełdzie papierów wartościowych - podkreśla Adrian Artowicz z Europejskiego Centrum Doradztwa i Dokumentacji Podatkowej.
Przekształcenie spółki
Powstaje pytanie, czy jeśli podatnik kupił udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (przed przewidzianym ustawowo terminem) i gdy następnie ta spółka została przekształcona w spółkę akcyjną, podatnikowi przysługuje zwolnienie w przypadku zbycia posiadanych już akcji (wcześniej udziałów).
Odpowiedź na to pytanie sprowadza się zasadniczo do rozstrzygnięcia kwestii, czy posiadane papiery wartościowe spełniają określone przez ustawodawcę warunki dotyczące sposobu ich nabycia - w drodze publicznej oferty lub na giełdzie papierów wartościowych albo na podstawie zezwolenia udzielonego w określonym przez przepisy ustawy - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi.
- Zakup papierów wartościowych na podstawie publicznej oferty ma miejsce wówczas, gdy informacje o nich i o warunkach ich nabycia były udostępniane na terytorium RP co najmniej 100 osobom, bądź też nieoznaczonemu adresatowi - w dowolnej formie i w dowolny sposób - i gdy te informacje stanowiły dostateczną podstawę do podjęcia decyzji o ich odpłatnym nabyciu - informuje Tomasz Piekielnik.
Nabywając zatem udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, podatnik nie nabywa papierów wartościowych. Taki warunek uznać należy za niespełniony.
Nie ma zwolnienia
Także przesłankę określającą sposób udostępniania informacji o papierach wartościowych i ich nabyciu należy uznać w większości przypadków nabycia udziałów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za niespełnioną. Możliwość nabycia udziałów w takich spółkach przez osoby fizyczne skierowana jest bowiem przede wszystkim do konkretnego adresata (lub ich niewielkiej liczby). Oczywiście, możliwa jest również sytuacja, w której oferta nabycia udziałów skierowana byłaby do więcej niż 100 osób, a informacje jej towarzyszące (np. w formie zbliżonej do prospektów emisyjnych) umożliwiałyby bezproblemowe podjęcie decyzji o ich odpłatnym nabyciu.
- Z powodu jednak niespełnienia warunków definicji papierów wartościowych, nawet w takiej sytuacji nie można by przyjąć, że sprzedaż akcji nabytych jako udziały objęta byłaby zwolnieniem w podatku dochodowym od osób fizycznych - dodaje Adrian Artowicz.
Jeżeli zatem osoba fizyczna nabyła udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, a zbycie dotyczy udziałów jej następcy prawnego (akcji), to dochód uzyskany z tego tytułu nie będzie podlegał zwolnieniu i opodatkowany będzie 19-proc. stawką PIT. W przypadku osiągania takich dochodów, podatnicy muszą wykazać je do 30 kwietnia następnego roku podatkowego na druku PIT-38.
Krzysztof Tomaszewski