Część podatników VAT w dalszym ciągu nie wie, jak postępować po wydaniu uchwały siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego dotyczącej VAT od opłat za użytkowanie wieczyste (sygn. akt I FPS 1/06, 8 stycznia 2007 r.). Przypomnijmy, że w uchwale tej sąd stwierdził, że opłata roczna z tytułu użytkowania wieczystego gruntów, ustanowionego przed 1 maja 2004 r., nie zawiera w sobie należnego podatku ani też nie powinna być o niego powiększona na podstawie przepisów ustawy o VAT.
Chodzi o to, że przed wydaniem tej uchwały niektóre gminy powiększyły roczną opłatę z tytułu użytkowania wieczystego o VAT. Inne natomiast zawarły ten podatek w samej opłacie.
Wielu czytelników Gazety Prawnej, którzy uiszczali opłatę, w której był zawarty podatek pyta, jak uchwała NSA wpływa na ich sytuację. Otóż jeżeli VAT został zawarty w opłacie, czyli faktycznie nie została ona podwyższona, to osoba niebędąca podatnikiem VAT nie ma w gruncie rzeczy powodów do wystąpienia wobec gminy z roszczeniami o zmianę wysokości opłaty.
- Inaczej jest jednak w przypadku podatników VAT. Jeżeli otrzymali od gminy fakturę VAT i odliczyli podatek naliczony z tego tytuły, to w stanie prawnym obowiązującym od 1 maja 2004 r. do momentu zmiany przepisów o VAT, czyli do 1 czerwca 2005 r., z formalnego punktu widzenia nie mieli podstaw do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z takich faktur - wyjaśnia Tomasz Michalik, doradca podatkowy i partner w MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy.
Nowelizacja ustawy, która weszła w życie 1 czerwca 2005 r., wprowadziła do ustawy przepis art. 88 ust. 3a pkt 2, z którego - w pewnym uproszczeniu - wynika, że jeżeli podatnik otrzymał fakturę z kwotą podatku dokumentującą transakcję, która nie podlegała opodatkowaniu lub była zwolniona, to może odliczyć podatek naliczony pod warunkiem, że zapłacił kwotę należności wynikającej z faktury. Tym samym po spełnieniu tego warunku, podatnicy, którzy po 1 czerwca 2005 r. otrzymali faktury z VAT z tytułu opłat za użytkowanie wieczyste ustanowione przed 1 maja 2004 r., mogą bez obaw zachować odliczenie podatku naliczonego bez zmian. Natomiast z formalnego punktu widzenia ochrona tego rodzaju nie przysługuje w odniesieniu do okresu sprzed 1 czerwca 2005 r.
- Trudno mi sobie jednak wyobrazić w praktyce, że organy podatkowe, które jeszcze niedawno przyjmowały powszechnie i bez żadnych wątpliwości, także w trybie oficjalnych interpretacji podatkowych, że ustanowienie użytkowania wieczystego jest usługą, teraz zaczną kwestionować dokonane przez podatników odliczenie z faktur za użytkowanie wieczyste traktowane jako usługa - mówi Tomasz Michalik.
Jak podkreśla, gdyby tak się działo, a podatnicy ponieśliby na skutek działań organów szkodę, wówczas poza zwykłą drogą administracyjną podatnik może rozważyć wystąpienie na drogę cywilną o odszkodowanie za szkodę poniesioną na skutek zastosowania się do błędnej wykładni regulacji dokonanej przez ministra finansów i organy podatkowe.
- Nie można przecież zaakceptować sytuacji, w której błędy popełnione przez organy podatkowe obciążają podatników - konkluduje Tomasz Michalik.
WYJAŚNIENIA MINISTRA FINANSÓW
Zgodnie z uchwałą NSA, opłata roczna z tytułu użytkowania wieczystego gruntów, ustanowionego przed dniem 1 maja 2004 r., gdy taka czynność nie podlegała podatkowi od towarów i usług, po wejściu w życie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. w sprawie podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.), ani nie zawiera w sobie należnego podatku, ani też nie powinna być powiększona o taki podatek na podstawie przepisów tej ustawy.
Interpretacja nr PT10-812-167/2007/MR/429 z 27 marca 2007 r.
Krzysztof Tomaszewski