Podatnicy często mają wątpliwości, czy przysługuje im prawo do odliczenia VAT z faktur zakupowych wystawionych na ich rzecz i otrzymanych przez nich przed dokonaniem rejestracji dla celów VAT. Chodzi o zakupy związane ze sprzedażą opodatkowaną.
- Jedną z podstawowych zasad VAT jest jego neutralność, czyli że podmiot będący podatnikiem VAT nie ponosi ciężaru podatku. Ma bowiem prawo do pomniejszenia podatku należnego o naliczony - mówi Sabina Moczko-Wdowczyk, doradca podatkowy z Deloitte Doradztwo Podatkowe, oddział we Wrocławiu.
Jak podkreśla, Europejski Trybunał Sprawiedliwości (ETS) podkreślał wielokrotnie, że prawo do pomniejszenia podatku należnego o naliczony rozciąga się także na podatek naliczony z faktur wystawionych na podatnika i otrzymanych przed jego rejestracją dla celów VAT. System odliczeń VAT ma bowiem na celu zwolnienie podatnika w całości od obciążeń VAT poniesionych w toku działalności.
- Zasada neutralności VAT wymaga, by uprzednie nakłady inwestycyjne poniesione w celu i z zamiarem rozpoczęcia działalności były traktowane jako działalność gospodarcza - podkreśla Sabina Moczko-Wdowczyk.
Wskazuje na orzeczenie z 14 lutego 1985 r. w sprawie C268/83 D.A. Rompelman i E.A. Rompelman - Van Deelen przeciwko Minister van Financien. ETS uznał, że podatnik ma prawo do odliczenia VAT od dokonanych wcześniej zakupów w rozliczeniu za miesiąc, w którym dokonał rejestracji.
Nadto ETS stwierdził, że przedsiębiorcy mogą odliczać naliczony VAT zapłacony przed rozpoczęciem działalności od momentu, w którym ta działalność rzeczywiście się rozpoczęła (orzeczenie z 29 lutego 1996 r. w sprawie C-110/94 INZO przeciwko Państwu Belgijskiemu). VI Dyrektywa nakłada na podatników jedynie obowiązek poinformowania, kiedy ich działalność się rozpoczyna, zmienia lub kończy.
Nie upoważnia natomiast państw członkowskich, w przypadku gdy taka deklaracja nie została złożona, do odroczenia możliwości skorzystania z prawa do odliczenia do czasu rzeczywistego rozpoczęcia regularnego wykonywania transakcji podlegających opodatkowaniu lub do pozbawienia podatnika możliwości skorzystania z takiego prawa.
Jak wyjaśnia Sabina Moczko-Wdowczyk, zgodnie z orzeczeniami ETS prawo do odliczenia podatku podmiot nabywa automatycznie z chwilą uzyskania statusu podatnika. A podatnikiem staje się już w momencie dokonania pierwszych inwestycji związanych z przyszłą działalnością. Podatnik ma przy tym prawo do odliczenia VAT od faktur dokumentujących zakupy związane ze sprzedażą opodatkowaną. Fakt ten może podlegać weryfikacji organów podatkowych.
ORGANY PODATKOWE PODZIELAJĄ OPINIĘ ETS
Część organów podatkowych podziela opinie ETS. Tak jest w przypadku Izby Skarbowej w Białymstoku (pismo z 19 grudnia 2006 r., sygn. PPII/4430-681/RL/06). Zgodnie z wyjaśnieniami izby, podatnik nabywa prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur otrzymanych przed rejestracją z chwilą tej rejestracji. Podatek taki może być odliczony w pierwszym po rejestracji rozliczeniu podatkowym. Prawo do odliczenia VAT wynika z samej konstrukcji tego podatku - zasady neutralności i potrącalności tego podatku. Przy czym podatek ten musi być związany z prowadzoną działalnością. Prawo to rozciąga się na cały podatek naliczony - także z wcześniejszych miesięcy niż ten, za który podmiot składa deklarację.
Krzysztof Tomaszewski