Mazowiecki i stołeczny konserwatorzy zabytków bronią ulgi na zabytki
Z ulgi na zabytki skorzystać mogą członkowie wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych, którzy są współwłaścicielami zabytku, oraz indywidualni właściciele. To rozwiązanie jest częścią Polskiego Ładu.
"Niestety zamiast wyczekiwanej i przełomowej zmiany w myśleniu o systemie finansowania ochrony zabytków, nowa ulga na remont zabytków spotkała się z falą nagonki medialnej i prześmiewczo nazywano ją "Pałacyk+". Pytanie, dlaczego ulgi nie określono, np. "ZnikającaDrewnianaChałupa+" czy "Zrujnowana kamienica+", gdyż tych obiektów w rejestrze i ewidencjach jest znacznie więcej niż pałaców" - skomentował na fb mazowiecki wojewódzki konserwator zabytków prof. Jakub Lewicki.
Jak zaznaczył, wszelkiego typu ulgi mogą jedynie pomóc i stanowić uzupełnienie systemu finansowania remontów zabytków o nowe instrumenty finansowe. Wszystkie te elementy, razem z dotacjami, mają tworzyć kompleksowy system, który byłby dostosowany do potrzeb i sytuacji finansowej poszczególnych właścicieli (w 1972 r. taki system postulowało UNESCO).
"Wiele zabytków zginie, jeżeli natychmiast nie zostaną uruchomione jak największe fundusze - więc każda inwestycja w zabytki jest niezbędna!!!" - zaapelował prof. Jakub Lewicki.
W tej sprawie głos zabrał również stołeczny konserwator zabytków Michał Krasucki. "Wbrew fali krytyki (...) projekt ulg podatkowych związanych z utrzymaniem i konserwacją zabytków jest jednym z niewielu pomysłów, które po pewnych poprawkach i korektach, należałoby utrzymać" - napisał na fb. Podobnie wypowiada się prof. Lewicki, który uważa, że wszelkie możliwe nieścisłości wynikające z programu powinny być przedmiotem poprawek, nie zaś likwidacji programu.
Korzyści z ulgi na zabytki dla wspólnot mieszkaniowych
Stołeczny konserwator wyjaśnił, że zaproponowana ulga pozwalająca odliczyć od podatku wydatki poniesione na prace konserwatorskie i budowlane, ale też na fundusz remontowy (co szczególnie istotne w sytuacji wspólnot), daje cień szansy, że te prace przy zabytkach będą prowadzone w sposób właściwy, a nie na skróty i wbrew wartościom zabytkowym. "Każdy właściciel, każda wspólnota mieszkaniowa, a nie tylko wybrani w konkursach beneficjenci, dostaje do ręki mechanizm wsparcia. To systemowa zmiana, która z zabytku robi wartość dodaną, a nie tylko obciążenie" - napisał.
Problem z ulgą na zakup zabytku - co trzeba zmienić?
Według Krasuckiego inną sprawą jest ulga na zakup zabytku. Konserwator zauważa, że przy takiej konstrukcji, jaka została zaproponowana, to faktycznie prawdziwa zachęta do spekulacyjnego zakupu kolejnych obiektów zabytkowych a następnie ich szybkiej odsprzedaży.
Proponuje, żeby wprowadzić procentowy limit odliczenia (np. 25 proc.) i ograniczyć możliwość szybkiego zbycia (np. po 5 latach), a przy tym wzmocnić obowiązek przeprowadzenia realnych prac ratunkowych (a nie za przysłowiową złotówkę) to mogłoby się okazać, że i taki mechanizm będzie sprzyjał zabytkom. Szczególnie tym, które od lat popadają w ruinę.
Opieka nad zabytkiem - obowiązki właściciela, nadzór konserwatora
Zdaniem obu konserwatorów za opiekę nad zabytkiem odpowiada właściciel, którego obowiązkiem jest wykonywanie bieżących napraw, utrzymywanie w dobrym stanie, a gdy trzeba wykonywanie niezbędnych zabezpieczeń, czy kompleksowych remontów konserwatorskich. Prace powinny odbywać się pod okiem konserwatora.
"Tak prowadzone prace konserwatorskie czy budowlane, realizowane zgodnie ze sztuką, z jednej strony utrzymują, bądź nawet podnoszą wartość zabytkową obiektów, ale też nierzadko do cna drenują kieszeń właścicieli" - tłumaczy stołeczny konserwator. "Potrzeby są tak ogromne, że Skarb Państwa nie jest i nigdy nie będzie w stanie ich sfinansować, podobnie jak władze samorządowe i lokalne" - dodaje prof. Lewicki.
Jak zauważa, na Mazowszu grupą zabytków najbardziej zagrożoną zniszczeniem są zrujnowane dwory i pałace. Krasucki dodaje do tego jeszcze mieszkania w starych wspólnotowych kamienicach i blokach, wiejskie chałupy, małomiasteczkowe domy.
"Bez natychmiastowych inwestycji w zabytki większość z nich nie przetrwa i to my będziemy za to odpowiedzialni. To jest ostatnia chwila na ich uratowanie" - zaapelował prof. Jakub Lewicki. (PAP)
Autorka: Marta Stańczyk
mas/ lena/