Ulga na zabytki w PIT i ryczałcie od 2022 roku. Kto i jak może dokonać odliczenia?

Ulga na zabytki - na czym polega?

Ulga na zabytki to preferencja podatkowa – odliczenie od podstawy opodatkowania:
- 50% kwoty poniesionych wydatków na wpłaty na fundusz remontowy oraz na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane dotyczące zabytku nieruchomego (wpisanego do rejestru zabytków lub znajdującego się w ewidencji zabytków),
- wydatku na nabycie zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków, nie więcej niż kwota odpowiadająca iloczynowi 500 zł i liczby metrów kwadratowych powierzchni użytkowej tego zabytku; limit odliczenia na wszystkie inwestycje podatnika z tego tytułu nie może przekroczyć 500 000 zł.

Autopromocja

Czym jest zabytek nieruchomy, prace konserwatorskie - słowniczek ważnych pojęć

Zabytek nieruchomy – zabytek nieruchomy o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 lit. c-e ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, tj. dzieła architektury i budownictwa, dzieła budownictwa obronnego, obiekty techniki, a zwłaszcza kopalnie, huty, elektrownie i inne zakłady przemysłowe.
Prace konserwatorskie – to prace konserwatorskie w rozumieniu art. 3 pkt 6 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, tj. działania mające na celu zabezpieczenie i utrwalenie substancji zabytku, zahamowanie procesów jego destrukcji oraz dokumentowanie tych działań.
Prace restauratorskie – prace restauratorskie w rozumieniu art. 3 pkt 7 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, tj. działania mające na celu wyeksponowanie wartości artystycznych i estetycznych zabytku, w tym, jeżeli istnieje taka potrzeba, uzupełnienie lub odtworzenie jego części oraz dokumentowanie tych działań.
Powierzchnia użytkowa – powierzchnia o której mowa w art. 16 ust. 4 i 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn, tj. powierzchnia mierzona po wewnętrznej długości ścian pomieszczeń na wszystkich kondygnacjach (podziemnych i naziemnych, z wyjątkiem powierzchni piwnic i klatek schodowych oraz szybów dźwigowych). Powierzchnie pomieszczeń lub ich części oraz części kondygnacji o wysokości w świetle od 1,40 m do 2,20 m zalicza się do powierzchni użytkowej budynku w 50%, a jeżeli wysokość jest mniejsza niż 1,40 m – powierzchnię tę pomija się.
Roboty budowlane – roboty budowlane w rozumieniu art. 3 pkt 8 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, tj. roboty budowlane w rozumieniu przepisów Prawa budowlanego, podejmowane przy zabytku lub w otoczeniu zabytku.

Kto może skorzystać z ulgi na zabytki?

Ulga jest skierowana do podatników PIT opłacających podatek według skali podatkowej, podatek liniowy lub ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Z ulgi będą mogli skorzystać podatnicy PIT będący właścicielami lub współwłaścicielami zabytków nieruchomych, którzy ponieśli wydatki na:
- wpłaty na fundusz remontowy wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni mieszkaniowej utworzony, zgodnie z odrębnymi przepisami, dla zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków lub znajdującego się w ewidencji zabytków, • prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane w zabytku nieruchomym wpisanym do rejestru zabytków lub znajdującym się w ewidencji zabytków,
- odpłatne nabycie zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków lub udziału w takim zabytku, pod warunkiem, że podatnik na nabytą nieruchomość poniósł wydatek o charakterze remontowo-konserwatorskim.

Jakie warunki należy spełnić, aby skorzystać z ulgi?

W przypadku wydatków na wpłaty na fundusz remontowy podatnik musi:
- być właścicielem lub współwłaścicielem zabytku nieruchomego w momencie ponoszenia wydatku (wpłaty),
- posiadać dowód wpłaty lub zaświadczenie wydane przez wspólnotę mieszkaniową bądź spółdzielnię mieszkaniową o wysokości dokonanych w roku podatkowym wpłat.

Autopromocja

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Sprawdź

W przypadku wydatków na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane podatnik musi:
- być właścicielem lub współwłaścicielem zabytku nieruchomego w momencie ponoszenia wydatku,
- posiadać sporządzone na piśmie pozwolenie wojewódzkiego konserwatora zabytków na prowadzenie tych prac – w przypadku zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków,
- posiadać sporządzone na piśmie zalecenia konserwatorskie – w przypadku zabytku nieruchomego znajdującego się w wojewódzkiej lub gminnej ewidencji zabytków,
- posiadać fakturę wystawioną przez podatnika podatku VAT niekorzystającego ze zwolnienia od tego podatku.

Jak dokonać odliczenia w ramach ulgi na zabytki?

Odliczenia wpłat na fundusz remontowy, wydatków na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane dokonuje się w zeznaniu podatkowym PIT składanym za rok podatkowy, w którym wydatki zostały poniesione. 

Odliczenia wydatków na nabycie zabytku nieruchomego dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok, w którym po raz pierwszy na rzecz tego zabytku nieruchomego poniesiono wydatki na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane.

Autopromocja

Komplet 3 publikacji

Instrukcje księgowego. 100 praktycznych procedur z bazą narzędzi online

Sprawdź

W przypadku, gdy kwota rocznego dochodu/przychodu jest niższa niż kwota przysługującego odliczenia, podatnik może odliczać kwotę nieznajdującą pokrycia w rocznym dochodzie/przychodzie maksymalnie przez sześć kolejnych lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym dokonano odliczenia po raz pierwszy.

W przypadku małżonków, między którymi istnieje wspólność majątkowa ulga może być odliczana w częściach równych lub w dowolnej proporcji ustalonej przez małżonków – bez względu na to, czy dokument potwierdzający poniesienie wydatku został wystawiony na jednego z nich bądź na obojga małżonków. 

Autopromocja

Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian

Sprawdź

Jeżeli podatnik po zakończonym roku podatkowym, w którym dokonał odliczeń otrzyma zwrot wydatków, musi je doliczyć do dochodu za rok podatkowy, w którym otrzymał ten zwrot.

Ulga na zabytki - kiedy nie można dokonać odliczenia?

Podatnik nie może skorzystać z ulgi, jeżeli:
- dokonał już odliczenia w ramach ulgi tych samych wydatków w innym zeznaniu podatkowym składanym za rok, w którym poniósł wydatek na zabytek, np. gdy złożył PIT-28 i skorzystał z ulgi na zabytki nie może odliczyć tych samych wydatków w PIT-37,
- odliczył poniesione wydatki w ramach innej ulgi np. w uldze termomodernizacyjnej,
- wydatki zostały mu w jakikolwiek sposób zwrócone.

Przykłady odliczenia ulgi na zabytki. Jakie korzyści z odliczenia?

Przykład 1
Pan Andrzej jest właścicielem lokalu mieszkalnego w kamienicy wpisanej do rejestru zabytków. W 2022 r. wpłacił na fundusz remontowy na rzecz wspólnoty mieszkaniowej 1000 zł. Dysponuje dowodami wpłat na ww. kwotę.
Podatnik za rok 2022 r. składa zeznanie podatkowe PIT-37, w którym wykazuje dochód do opodatkowania w wysokości 45 000 zł. Obliczając podatek, podatnik ma prawo pomniejszyć podstawę opodatkowania o 500 zł. Zatem Pan Andrzej obliczy podatek od kwoty 44 500 zł.
- bez ulgi zapłaciłby podatek w wysokości 2 550 zł,
- z ulgą zapłaci podatek w wysokości 2 465 zł – korzyść 85 zł.

Przykład 2
Pani Jolanta jest właścicielką kamienicy wpisanej do rejestru zabytków. Na podstawie pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków prowadziła prace konserwatorskie w nieruchomości. Z tego tytułu w roku 2022 poniosła udokumentowany fakturą VAT wydatek w kwocie 30 000 zł. Zabytkowa kamienica, której powierzchnia użytkowa wynosi 600 m², została nabyta w 2022 r. za 500 000 zł.

Pani Jolanta za rok 2022 składa zeznanie podatkowe PIT-37, w którym wykazuje dochód do opodatkowania w wysokości 180 000 zł. Przygotowując zeznanie podatkowe za rok 2022 Pani Jolanta oblicza wysokość ulgi na zabytki w następujący sposób: 
- odliczenie dotyczące wydatków na roboty budowlane = 50% × kwota z faktury VAT = 50% × 30 000 zł = 15 000 zł,
- odliczenie dotyczące wydatku na nabycie zabytku = 500 000 zł, nie więcej niż 500 zł x liczba metrów kwadratowych powierzchni użytkowej nabytego zabytku, tj. 500 zł × 600 m²= 300 000 zł.

Cała kwota przysługującego odliczenia wynosi zatem 300 000 zł + 15 000 zł = 315 000 zł.

Pani Jolanta rozliczając podatek za rok 2022 uwzględni kwotę ulgi tylko do wysokości odpowiadającej dochodowi do opodatkowania, tj. 180 000 zł. Pozostałą kwotę w wysokości 135 000 zł, która nie znalazła pokrycia w rocznym dochodzie, odliczy od dochodu w kolejnych 6 latach podatkowych.
- bez ulgi zapłaciłaby podatek w kwocie 34 500 zł,
- z ulgą nie zapłaci podatku – korzyść 34 500 zł.
 

Źródło: Ministerstwo Finansów - poradnik "Ulga na zabytki"