W formularzu PIT/O możliwe jest dokonanie odliczeń od dochodu (przychodu) z tytułu darowizn, wydatków na cele rehabilitacyjne, zwrotu nienależnie pobranych świadczeń, wydatków z tytułu użytkowania sieci Internet, wydatków na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego oraz wpłat na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego. Dodatkowo możliwe jest także wykazanie odliczeń od podatku z tytułu: ulgi za wyszkolenie uczniów lub z tytułu zatrudnienia pracowników w celu przygotowania zawodowego, składek na ubezpieczenia społeczne opłaconych przez osobę prowadzącą gospodarstwo domowe z tytułu zawarcia umowy aktywizacyjnej z osobą bezrobotną, ulgi z tytułu wychowywania dzieci i ulgi abolicyjnej.
Ulgi w PIT. Odliczenia od dochodu (przychodu)
W pierwszej kolejności odliczeniu od dochodu (przychodu) podlegają wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (IKZE) dokonane przez podatnika w roku podatkowym, do wysokości określonej w przepisach o indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego.
Z IKZE korzystać może każda osoba fizyczna po ukończeniu 16. roku życia. Limit rocznych wpłat wynosi tutaj 1,2-krotność średniego wynagrodzenia dla wszystkich oraz 1,8-krotność średniego wynagrodzenia dla samozatrudnionych.
Odliczeniu od dochodu (przychodu) podlegają także dokonane w roku podatkowym zwroty nienależnie pobranych świadczeń, które uprzednio zwiększyły dochód podlegający opodatkowaniu, w kwotach uwzględniających pobrany podatek dochodowy, jeżeli zwroty te nie zostały potrącone przez płatnika.
Odliczeniu od dochodu (przychodu) podlegają także wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesione w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne.
Katalog wydatków umożliwiających skorzystanie z odliczenia zawarty jest w art. 26 ust. 7a PITU. Wysokość wydatków ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie (np. faktura, rachunek, dowód wpłaty na poczcie lub potwierdzenie przelewu bankowego). Prawo do odliczenia wydatków rehabilitacyjnych stosuje się także do podatników, na których utrzymaniu pozostają wskazane w ustawie osoby niepełnosprawne.
Odliczeniu od dochodów (przychodów) podlegają także wydatki ponoszone przez podatnika z tytułu użytkowania sieci Internet, w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 760 zł. Odliczenie przysługuje podatnikowi wyłącznie w kolejno po sobie następujących dwóch latach podatkowych, jeżeli w okresie poprzedzającym te lata nie skorzystał z tego odliczenia.
Odliczeniu podlegają także darowizny przekazane:
1) organizacjom pożytku publicznego,
2) na cele kultu religijnego,
3) na cele krwiodawstwa,
4) na cele kształcenia zawodowego ‒ publicznym szkołom prowadzącym kształcenie zawodowe oraz publicznym placówkom i centrom,
5) na cele zapewnienia przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie (określone w art. 7 ust. 1 ustawy z 11.8.2021 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie; Dz.U. poz. 1551)̶
6) przeznaczonych na przeciwdziałanie COVID-19,
7) sprzętu komputerowego na rzecz placówek oświatowych
- w wysokości dokonanej darowizny, nie więcej jednak niż kwoty stanowiącej 6% dochodu.
Odliczenie od dochodów (przychodów) przysługuje także z tytułu tzw. ulgi termomodernizacyjnej. Podatnik będący właścicielem lub współwłaścicielem budynku mieszkalnego jednorodzinnego ma prawo odliczyć od podstawy obliczenia podatku wydatki poniesione w roku podatkowym na materiały budowlane, urządzenia i usługi, związane z realizacją przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w tym budynku, które zostanie zakończone w okresie 3 kolejnych lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek. Kwota odliczenia nie może przekroczyć 53 000 zł w odniesieniu do wszystkich realizowanych przedsięwzięć termomodernizacyjnych w poszczególnych budynkach, których podatnik jest właścicielem lub współwłaścicielem.
Ulgi w PIT. Odliczenia od podatku
W pierwszej kolejności podatnik może skorzystać z ulgi za wyszkolenie uczniów lub z tytułu zatrudnienia pracowników w celu przygotowania zawodowego. Podatnikom, którzy przed 1.1.2004 r. nabyli prawo do obniżki podatku dochodowego o kwotę ulgi uczniowskiej w zakresie i na zasadach określonych w art. 27c PITU, w brzmieniu obowiązującym przed 1.1.2004 r., a odliczenia te nie znalazły pokrycia w podatku dochodowym obliczonym za lata poprzedzające rok 2004, przysługuje prawo do dokonywania tych odliczeń na zasadzie praw nabytych.
Także na zasadzie prawa nabytego podatnikom przysługuje prawo do odliczenia od podatku składek na ubezpieczenia społeczne opłacone przez osobę prowadzącą gospodarstwo domowe z tytułu zawarcia umowy aktywizacyjnej z osobą bezrobotną, jeżeli nabyli to prawo w okresie od 1.1.2005 r. do 31.12.2006 r.
Najbardziej popularnym i najszerzej funkcjonującym odliczeniem od podatku jest tzw. ulga prorodzinna. Od podatku dochodowego podatnik ma prawo odliczyć określoną kwotę na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:
1) wykonywał władzę rodzicielską,
2) pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało,
3) sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.
Odliczeniu podlega, za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę w stosunku do:
1) jednego małoletniego dziecka ̶ kwota 92,67 zł, jeżeli dochody podatnika:
a) pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112 000 zł,
b) niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56 000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko, do którego ma zastosowanie kwota dochodu w wysokości 112 000 zł,
2) dwojga małoletnich dzieci ‒ kwota 92,67 zł na każde dziecko,
3) trojga i więcej małoletnich dzieci ̶ kwota:
a) 92,67 zł odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,
b) 166,67 zł na trzecie dziecko,
c) 225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.
Podatnicy mogą także skorzystać z tzw. ulgi abolicyjnej, która przysługuje podatnikom podlegającym nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, którzy rozliczają w zeznaniu rocznym dochody uzyskane poza terytorium RP przy zastosowaniu metody proporcjonalnego odliczenia. Podatnicy ci mają prawo odliczyć od podatku dochodowego kwotę stanowiącą różnicę między podatkiem obliczonym przy zastosowaniu metody proporcjonalnego odliczenia, a kwotą podatku jaka obowiązywałaby dla tego samego dochodu przy zastosowaniu metody wyłączenia z progresją. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć kwoty 1360 zł.
Źródła:
- Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych; t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 z późn. zm.
- Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1993 z późn. zm.).
Jagoda Kondratowska-Muszyńska, Doradca podatkowy w Kancelarii Prof. dr hab. Henryka Dzwonkowskiego