Zmiany w podatku dochodowym od osób prawnych
Dnia 28 czerwca 2022 r. Rządowe Centrum Legislacji opublikowało projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (nr druku UD404). Projekt ustawy przewiduje m.in.:
- odroczenie wejścia w życie przepisów o minimalnym podatku dochodowym (2022 r.) z jednoczesną modyfikacją obecnej konstrukcji podatku,
- uchylenie przepisów o „ukrytej dywidendzie”,
- zmianę przepisów o zagranicznych jednostkach kontrolowanych (CFC),
- zmianę przepisów dotyczących opodatkowania podatkiem od przerzuconych dochodów,
- zmianę przepisów dotyczących podatku u źródła (WHT),
- zmiany w rozliczaniu kosztów finansowania dłużnego w kosztach podatkowych,
- złagodzenie warunków skorzystania ze zwolnienia przez polską spółkę holdingową,
- doprecyzowanie przepisów dotyczących opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek.
Ukryta dywidenda wyłączona z kosztów podatkowych
Jedną z zakładanych zmian jest uchylenie przepisów o tzw. ukrytej dywidendzie. Chodzi o przepisy art. 16 ust. 1 pkt 15b i ust. 1d-e CIT, które miały wejść w życie 1.1.2023 r. na mocy ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2105 z późn. zm.).
Co do zasady dywidenda wypłacana wspólnikom podlega opodatkowaniu CIT jako opodatkowanie wypracowanego zysku i opodatkowaniu CIT lub PIT jako zyski kapitałowe lub dochody z kapitałów pieniężnych. Podział zysku i wypłata dywidendy nie stanowi także dla spółki kosztu uzyskania przychodów. W związku z tym wspólnicy spółek często uzyskują faktyczne wynagrodzenie od zysków spółki z innych tytułów, które co do zasady stanowią podatkowe koszty uzyskania przychodów, np. najem nieruchomości czy usługi świadczone przez firmy rodzinnie powiązane ze wspólnikami.
Wprowadzenie przepisów ograniczających generowanie sztucznych kosztów uzyskania przychodu w postaci wypłaty tzw. „ukrytej dywidendy” miało na celu przeciwdziałanie sytuacji, w której dystrybucja zysku do wspólników dokonywana jest w sposób powodujący zmniejszenie dochodu podatnika, poprzez zaliczenie określonej płatności do kosztów uzyskania przychodu.
Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 15b CIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kosztów poniesionych przez podatnika będącego spółką w związku ze świadczeniem wykonanym przez podmiot powiązany z tą spółką lub ze wspólnikiem tej spółki, jeżeli poniesienie tego kosztu stanowi ukrytą dywidendę.
Ww. koszty miały stanowić ukrytą dywidendę, jeżeli:
1) wysokość tych kosztów lub termin ich poniesienia w jakikolwiek sposób są uzależnione od osiągnięcia zysku przez podatnika lub wysokości tego zysku lub
2) racjonalnie działający podatnik nie poniósłby takich kosztów lub mógłby ponieść niższe koszty w przypadku wykonania porównywalnego świadczenia przez podmiot niepowiązany z podatnikiem, lub
3) koszty te obejmują wynagrodzenie za prawo do korzystania z aktywów, które stanowiły własność lub współwłasność wspólnika lub podmiotu powiązanego ze wspólnikiem przed utworzeniem podatnika (art. 16 ust. 1d CIT).
Koszty wymienione w pkt 2 i 3 nie miałyby zastosowania, gdy suma poniesionych w roku podatkowym przez podatnika kosztów stanowiących ukrytą dywidendę, byłaby niższa niż kwota zysku brutto w rozumieniu przepisów o rachunkowości (art. 16 ust. 1e CIT).
Uchylenie przepisów o tzw. ukrytej dywidendzie
Ministerstwo zwróciło jednak uwagę na postulaty zgłaszane przez organizacje branżowe, przedsiębiorców i ekspertów i uznało, że wskazane brzmienie przepisu prowadziłoby do wątpliwości interpretacyjnych w zakresie wzajemnych zależności pomiędzy przepisami o ukrytej dywidendzie i przepisami o cenach transferowych. Regulacje w zakresie ukrytej dywidendy mogłyby także znacznie utrudnić działanie grup kapitałowych świadczących na rzecz spółek zależnych usługi wsparcia, uzależnione od rentowności tych spółek, jak również wpłynąć negatywnie na świadczenie usług licencyjnych. Istotne wątpliwości budziły również potencjalnie skutki przepisów o ukrytej dywidendzie względem stosowanej na gruncie cen transferowych metody podziału zysku oraz korekty cen transferowych.
Poza aspektami wskazanymi wyżej, z uwagi na szeroki charakter przesłanek prowadzących do uznania kosztów za ukrytą dywidendę (w tym przesłanki dotyczącej korzystania z aktywów), nie można byłoby zupełnie wykluczyć sytuacji, w których zakresem przepisu objęte byłyby również inne określone transakcje uzasadnione gospodarczo, których głównym celem nie jest de facto transfer nadwyżek finansowych do podmiotów powiązanych.
W związku z przedstawianymi wątpliwościami Ministerstwo Finansów uznało za zasadne uchylenie wskazanych przepisów dotyczących ukrytej dywidendy.
Projekt zakłada wejście w życie większości przepisów (także tych dot. uchylenia przepisów dot. ukrytej dywidendy) tej nowelizacji w dniu 1 stycznia 2023 r.
Obecnie projekt został przekazany do 14-dniowych konsultacji.
Źródła:
- Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (nr druku UD404)
- Uzasadnienie do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (nr druku UD404)
- Ustawa z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2105 z późn. zm.)
- Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1800 z późn. zm.; dalej: CIT).
Jagoda Kondratowska-Muszyńska, Doradca podatkowy w Kancelarii Prof. dr hab. Henryka Dzwonkowskiego