Zmiany w CIT 2023 - co się zmieni?

I. Zmiany w CIT

W zakresie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (ustawa o CIT) omawiany projekt będzie zawierał następujące zmiany:

Modyfikacja i odroczenie wejścia w życie przepisów o minimalnym podatku dochodowym

Cele te będą zrealizowane poprzez:
1) zawieszenie stosowania (zwolnienie) przepisów art. 24ca ustawy CIT w okresie 1 roku, tj. od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. (ochrona polskich firm przed ewentualnymi negatywnymi konsekwencjami wejścia w życie tego podatku w okolicznościach, gdy zawirowania polityczno-gospodarcze mają wpływ na globalną gospodarkę i tym samym na funkcjonujące w jej przestrzeni podmioty),
2) wprowadzenie zmian w konstrukcji samego podatku, tj. w szczególności:
- podwyższenie, do 2%, wskaźnika rentowności, przy jednoczesnej zmianie metodologii jego wyliczania (m.in. wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów opłat z tytułu umowy leasingu środków trwałych, wyłączenie z przychodów wartości należności handlowych zbywanych na rzecz podmiotów z branży faktoringowej, wyłączenie wartości podatku akcyzowego),
- wprowadzenie alternatywnej metody ustalania podstawy opodatkowania – wg wyboru podatnika (podstawa opodatkowania to 4% przychodów /stawka podatku 10%/ albo podstawa opodatkowania to 2% przychodów
+ koszty pasywne tj. finansowanie dłużne i usługi niematerialne + ujawnienie WNIP /stawka podatku 10%/),
- rozszerzenie katalogu wyłączeń z tego podatku - o spółki komunalne, małych podatników, podatników w przypadku których większość przychodów zostało osiągniętych w związku ze świadczeniem usług ochrony zdrowia, podatników, których rentowność w 1 z 3 ostatnich lat podatkowych była powyżej wskaźnika 2%, a także podatników postawionych w stan upadłości lub likwidacji.

Zmiana terminu aktualizacji indywidualnych danych podatnika

Rozwiązanie to (zawarte w art. 27b ust. 8 ustawy CIT) ma usprawnić cały proces aktualizacji indywidualnych danych podatnika. Nastąpi odejście od kwartalnej aktualizacji podawanych do publicznej wiadomości danych dużych podatników, na rzecz aktualizacji dokonywanej raz w roku. Po zmianie aktualizacja następować będzie w terminie do dnia 30 września, według stanu na pierwszy dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym indywidualne dane podatników mają zostać podane do publicznej wiadomości (tj. wg stanu na dzień 1 sierpnia).

Zmiana przepisów o zagranicznych jednostkach kontrolowanych (CFC)

Cel ten będzie realizowany poprzez:
- wprowadzenie przepisów eliminujących podwójne lub wielokrotne opodatkowania CFC w przypadku kaskadowej wypłaty dywidendy w strukturach holdingowych (art. 24a ust. 2 pkt 4, 12a i 12b ustawy CIT),
- doprecyzowanie przesłanki określonej w art. 24a ust. 3 pkt 5 (dotyczącej wysokiej rentowności zagranicznej jednostki w stosunku do posiadanych aktywów) w przypadku potencjalnego zbycia aktywów w trakcie roku (art. 24a ust. 3f),
- doprecyzowanie definicji jednostki zależnej (art. 24a ust. 2 pkt 3) – zmiana o charakterze redakcyjnym/uzupełniającym.

Analogiczne rozwiązania przewidziane zostały w projekcie w zakresie PIT (art. 30f ust. 2 pkt 3 i 5, ust. 3f, 12, 13a-13b ustawy PIT).

Zmiana przepisów dotyczących opodatkowania podatkiem od przerzuconych dochodów

Propozycja zmierza do wyeliminowania wątpliwości zgłaszanych przez środowisko przedsiębiorców. Cel ten ma zostać w omawianej nowelizacji zrealizowany poprzez m.in.:
- objęcie zakresem podatku od przerzuconych dochodów jedynie kosztów zaliczanych do kosztów uzyskania przychodów,
- doprecyzowanie, że podmiot powiązany na rzecz którego ponoszone są koszty, nie ma siedziby lub zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- doprecyzowanie warunku dotyczącego 50% przychodów uzyskiwanych przez podmiot powiązany oraz warunku dotyczącego przenoszenia przychodów na rzecz innego podmiotu (co najmniej 10%),
- uproszczenie warunku dotyczącego preferencyjnego opodatkowania w państwie siedziby, zarządu, zarejestrowania lub położenia podmiotu powiązanego (warunek niższego opodatkowania odnosi się wprost do przychodów podmiotu powiązanego z określonej należności, a nie do całokształtu działalności lub dochodu podmiotu powiązanego),
- odpowiednie stosowanie przepisów o podatku od przerzuconych dochodów do określonych schematów z udziałem spółek transparentnych podatkowo bądź z podmiotami zagranicznymi przenoszącymi przychody do innych podmiotów zagranicznych korzystających z niskiego opodatkowania.

Zmiany w podatku u źródła (WHT)

Aktualnie, podmioty dokonujące wypłat należności za pośrednictwem rachunków papierów wartościowych albo rachunków zbiorczych są zobowiązane do przekazywania podmiotom prowadzącym te rachunki informacji o występowaniu powiązań pomiędzy nimi a podatnikiem (odbiorcą należności z papierów wartościowych) oraz o fakcie, iż wypłaty dokonane na rzecz tego samego podmiotu zagranicznego przekroczyły w roku podatkowym 2 mln zł, co najmniej na 7 dni przed dokonaniem wypłaty. Podmioty przekazujące tę informację zostały także zobowiązane do jej aktualizacji, przed dokonaniem wypłaty, w przypadku wystąpienia zmiany okoliczności objętych informacją (art. 26 ust. 2e i nast. ustawy CIT oraz art. 41 ust. 12 i nast. ustawy PIT).

Cel w postaci złagodzenia obowiązującego od 1 stycznia 2019 r. mechanizmu poboru tego podatku ma być realizowany poprzez:
- wyłączenie stosowania niektórych obowiązków szeroko rozumianych płatników (tj. zarówno emitenta jako płatnika sensu stricto, jak i podmiotu będącego tzw. płatnikiem technicznym) w zakresie opodatkowania u źródła odsetek i dyskonta od skarbowych papierów wartościowych (tj. bonów i obligacji skarbowych),
W tym celu proponuje się rozszerzenie zakresu przedmiotowego zwolnienia podatnika-nierezydenta od podatku dochodowego, które jest zawarte w art. 17 ust. 1 pkt 50 ustawy CIT i art. 21 ust. 1 pkt 130 ustawy PIT, i objęcie nim także obligacji skarbowych oferowanych na rynku krajowym i bonów skarbowych oraz odpowiednią zmianę w zakresie przedmiotowym zwolnienia od obowiązku płatnika co do poboru podatku, które jest zawarte w art. 26 ust. 1aa ustawy CIT i art. 41 ust. 24 ustawy PIT.
- uelastycznienie konstrukcji (wydłużenie zakresu czasowego) oświadczenia płatnika wyłączającego obowiązek stosowania mechanizmu (złożenie oświadczenia pozwalałoby nie stosować tego mechanizmu przez kolejnych siedem miesięcy, a nie jak obecnie, jedynie trzy).

Zmiany w rozliczaniu kosztów finansowania dłużnego w kosztach podatkowych

Cel w postaci usunięcia wątpliwości interpretacyjnych zgłaszanych przez podatników w zakresie art. 15c ustawy CIT jest realizowany poprzez w szczególności zmianę treści art. 15c ust. 1 i doprecyzowanie kwoty podlegającej wyłączeniu z kosztów podatkowych. Wyłączeniu podlegać wyższa kwota (kwota 3.000.000 zł; 30% EBITDA).
Z kolei zmiana zaproponowana w art. 16 ust. 7i i 7j ustawy CIT, dotycząca przepisów o kosztach finansowania dłużnego przeznaczonego na transakcje kapitałowe ma na celu wyłączenie stosowania tych przepisów w sytuacjach, kiedy finansującym jest bank lub spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa mające siedzibę w państwie członkowskim UE lub w państwie należącym do EOG. Ponadto nie byłyby objęte tymi przepisami przypadki finansowania dłużnego udzielonego na nabycie lub objęcie udziałów (akcji) lub ogółu praw i obowiązków w podmiotach z podatnikiem niepowiązanych.

Zmiana przepisów dotyczących polskiej spółki holdingowej (PSH)

Cel w postaci doprecyzowania i udoskonalenia przedmiotowych regulacji w sposób umożliwiający skorzystanie z reżimu holdingowego przez większy krąg przedsiębiorców, będzie w omawianej nowelizacji realizowany w szczególności poprzez:
- zastąpienie definicji spółki zależnej, krajowej spółki zależnej i zagranicznej spółki zależnej definicjami krajowej spółki zależnej i zagranicznej spółki zależnej,
- doprecyzowanie przepisów m.in. w zakresie 1 roku posiadania przez spółkę holdingową udziałów (akcji) w spółkach zależnych),
- rozszerzenie katalogu form prawnych, w których może działać spółka holdingowa o prostą spółkę akcyjną,
- przyznanie prawa do korzystania przez spółkę holdingową ze zwolnienia z CIT dywidend wynikającego z Dyrektywy Parent Subsidiary,
- umożliwienie, aby w ramach PSH krajowa spółka zależna mogła korzystać ze zwolnienia w przewidzianego dla specjalnej strefy ekonomicznej lub tzw. Polskiej Strefy Inwestycji,
- wprowadzenie 100% zwolnienia z dywidend (aktualnie zwolnienie dla 95% dywidendy).

Zmiana przepisów dotyczących opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek

Cel w postaci doprecyzowania regulacji będzie realizowany poprzez modyfikacje w zakresie:
- sposobu określania dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą w przypadku wykorzystywania składników majątku (np. samochodów osobowych) na cele działalności gospodarczej oraz inne cele niezwiązane z działalnością gospodarczą (w wysokości 50% wydatków, odpisów amortyzacyjnych oraz odpisów z tytułu trwałej utraty wartości związanych z używaniem składników majątku niewykorzystywanych na cele działalności gospodarczej nie będzie stanowić wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą),
- terminu na złożenie przez podatnika zawiadomienia o wyborze opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek (ZAW-RD), przed upływem przyjętego przez podatnika roku podatkowego (przesądzenie, że zawiadomienie to składa się do końca pierwszego roku podatkowego, w którym podatnik ma być opodatkowany ryczałtem)
- warunku wygaśnięcia zobowiązania podatkowego z tytułu tzw. korekty wstępnej (dookreślenie, że zobowiązanie to wygasa w całości po upływie co najmniej jednego pełnego okresu opodatkowania ryczałtem, tj. 4 lat podatkowych),
- terminu na zapłatę podatku należnego od dochodu z przekształcenia (jednoznaczne wskazanie, że w przypadku zapłaty podatku od dochodu z przekształcenia w całości, podatnik jest zobowiązany uiścić podatek w terminie przewidzianym na złożenie zeznania CIT-8 za rok podatkowym poprzedzający pierwszy rok opodatkowania ryczałtem),
- terminu zapłaty ryczałtu od dochodu z tytułu podzielonego zysku i dochodu z tytułu zysku na pokrycie strat (dotyczy również zaliczek na poczet przewidywanej dywidendy) oraz ryczałtu od rozdysponowanego dochodu z tytułu zysku netto.

Zmiana przepisu dotyczącego terminu opłacenia składek z tytułu przychodów ze stosunku pracy i zrównanych, w części finansowanej przez płatnika, składek na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

Zmiana podyktowana jest względami ujednolicenia regulacji w zakresie zachowania terminu opłacenia wskazanych przepisem składek, tj. z tytułu przychodów ze stosunku pracy i zrównanych, w części finansowanej przez płatnika (należności ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy, z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, a także zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakład pracy) jak też składek na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Zmiana polega na doprecyzowaniu i uproszczeniu zasad zaliczania do kosztów podatkowych składek na ubezpieczenie – ma charakter dostosowawczy do rozwiązań proponowanych w PIT w odrębnej ustawie.
Proponuje się odesłanie do odrębnych przepisów, precyzujących ww. termin.

Zmiana przepisu dotyczącego procedury zwrotu podatku od przychodów z budynków

Zmiana dotyczy przeformułowania i uproszczenia tym samym procedury zwrotu podatku od przychodów z budynków na wniosek, o której mowa w art. 24b ust. 15 i 16 ustawy CIT.
Cel ten jest realizowany poprzez doprecyzowanie, że zwrot podatku nastąpi bez konieczności wydawania decyzji w każdym przypadku, gdy kwota zwrotu nie będzie budzić wątpliwości (analogicznie w art. 30g w ust. 15 i 16 ustawy PIT).

Zmiana przepisów dotyczących obowiązku dokumentacyjnego w zakresie tzw. transakcji rajowych

Cel doprecyzowujący jest realizowany poprzez w szczególności:
- urealnienie progów dokumentacyjnych (progów istotności) dla bezpośrednich i pośrednich transakcji rajowych, których przekroczenie powoduje powstanie obowiązku podatkowego, poprzez ich podwyższenie (w przypadku bezpośrednich transakcji rajowych - dwukrotne; w przypadku transakcji pośrednich – progi w różnych wysokościach w stosunku do określonych rodzajów transakcji),
- zmianę zakresu obowiązku dokumentacyjnego w pośrednich transakcjach rajowych,
- likwidację domniemania rezydencji rzeczywistego właściciela w raju podatkowym (doprecyzowanie, że przepis dotyczy rzeczywistego właściciela należności wynikającej z transakcji. Ponadto zaproponowano odejście od konstrukcji domniemania rezydencji rzeczywistego właściciela w raju podatkowym na rzecz wyłączenia obowiązku dokumentacyjnego w określonych przypadkach).

Zmiana przepisów w zakresie obowiązku udostępniania przez Ministra Finansów wzorów deklaracji podatkowych

Intencją przepisów nakładających na ministra właściwego do spraw finansów publicznych obowiązek udostępnienia wzorów deklaracji z zakresu podatków dochodowych było w istocie umocowanie do udostępnienia wizualizacji wzoru dokumentu elektronicznego, a nie samego wzoru tego dokumentu w znaczeniu jakie nadają mu przepisy ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne.
Zgodnie z obowiązującymi regulacjami wzór dokumentu elektronicznego jest umieszczany przez ministra właściwego do spraw informatyzacji w Centralnym Repozytorium Wzorów Dokumentów Elektronicznych. Udostępnianie tego samego wzoru dokumentu elektronicznego przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych nie znajduje uzasadnienia.

Cel w postaci doprecyzowania przepisów dotyczących udostępniania wzorów deklaracji w zakresu podatków dochodowych jest będzie zrealizowany poprzez dookreślenie, że obowiązek ten jest ograniczony do udostępniania ich wizualizacji a nie schemy, która jest udostępniania przez Ministra Cyfryzacji w CRWDE.

II. Zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT)

W ustawie o PIT zajdą analogiczne zmiany do wyżej opisanych zmian w ustawie o CIT w zakresie:

- przepisów o zagranicznych jednostkach kontrolowanych (CFC),
- podatku u źródła (WHT),
- przepisu dotyczącego procedury zwrotu podatku od przychodów z budynków,
- przepisów dotyczących obowiązku dokumentacyjnego w zakresie tzw. transakcji rajowych,
- obowiązku udostępniania przez Ministra Finansów wzorów deklaracji.

III. Zmiany w ustawie o ryczałcie

Zmiana przepisów w zakresie obowiązku udostępniania przez Ministra Finansów wzorów deklaracji jest analogiczna jak wyżej opisana zmiana w ustawie o CIT i ustawie o PIT.

IV. Zmiana w Ordynacji podatkowej

Zmiana ma charakter systemowy.
Cel jest realizowany poprzez doprecyzowanie obowiązku przekazywania do właściwego dla podatnika naczelnika urzędu skarbowego informacji o umowach z nierezydentami, w przypadku obowiązku składania informacji o cenach transferowych (art. 82 §1c Ordynacji podatkowej).
Obowiązek sporządzenia informacji o umowach z nierezydentami nie będzie występował w przypadku podmiotów, które są obowiązane do sporządzenia informacji o cenach transferowych na podstawie art. 23zf ust. 1 ustawy PIT oraz art. 11t ust. 1 ustawy CIT. Zwolnienie z obowiązku sporządzenia informacji o umowach z nierezydentami nie dotyczy zatem podmiotów, które - składając informację o cenach transferowych na podstawie art. 23zf ust. 3 ustawy PIT oraz art. 11t ust. 3 ustawy CIT - wykazują w niej tzw. transakcje rajowe. W tych przypadkach podmioty, po spełnieniu określonych ustawowo warunków na podstawie Ordynacji podatkowej oraz wskazanych powyżej ustaw podatkowych, będą zobowiązane zarówno do złożenia ORD-U, jak informacji o cenach transferowych.

V. Zmiany w zakresie ustawy z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (tzw. podatkowy Polski Ład)

Uchylenie przepisów o „ukrytej dywidendzie”

Realizacja celu jakim jest uchylenie przepisów art. 2 pkt 31 lit. a tiret trzecie i lit. b ww. ustawy z 29 października 2021 r. ma nastąpić z uwagi na:
- istotne wątpliwości interpretacyjne dotyczące regulacji dot. ukrytej dywidendy w zakresie wzajemnych zależności pomiędzy przepisami o ukrytej dywidendzie i o cenach transferowych,
- postulaty organizacji branżowych wskazujące na konieczność ograniczenia przepisów antyabuzywnych, mogących dotyczyć podobnych kategorii płatności (tych samych kategorii płatności mogłyby dotyczyć m.in. przepisy o ukrytej dywidendzie, o podatku od przerzuconych dochodów i podatku minimalnym),
- szeroki charakter przesłanek prowadzących do uznania kosztów za ukrytą dywidendę (możliwe byłyby sytuacje, w których zakresem przepisu objęte byłyby określone transakcje uzasadnione gospodarczo, których głównym celem nie jest de facto transfer nadwyżek finansowych do podmiotów powiązanych),
- niepewną sytuację gospodarczą, w jakiej znalazły się wskutek wojny w Ukrainie podmioty prowadzące działalność w Polsce.

Doprecyzowanie przepisów dotyczących rozliczania strat przez spółki tworzące PGK

Dodany przepis art. 69b w ww. ustawie z 29 października 2021 r. dotyczy zasad rozliczania strat w spółkach tworzących podatkowe grupy kapitałowe. Po zmianie zasady te znajdą zastosowanie do tzw. nowych strat spółek tworzących PGK, a zatem powstałych począwszy od roku podatkowego rozpoczynającego się po dniu 31 grudnia 2021 r.

W wywiadzie dla Dziennika Gazety Prawnej z 20 czerwca 2022 r. wiceminister finansów Artur Soboń zapowiedział, że te zmiany w ustawie o CIT mają gwarantować większą stabilność podatkową. "Przyświecają nam analogiczne motywy jak przy zmianach w podatku od osób fizycznych. Uznaliśmy, że to nie jest dobry czas na jakieś zupełnie nowe rozwiązania. W przypadku PIT takim rozwiązaniem była skomplikowana ulga dla klasy średniej, w przypadku podatku od firm tzw. minimalny CIT wprowadzony przez przepisy Polskiego Ładu. Chodzi o sytuację, w której ktoś prowadzi spółki w taki sposób, by nie wykazywać rentowności. Moim zdaniem rok 2022 – naznaczony szokami popandemicznymi, energetycznymi czy wojennymi – nie jest właściwym czasem do tego, by sprawdzać, czy tak faktycznie jest, czy nie" - podkreślił wiceszef MF.

Minister Soboń wskazał, że resort finansów chce zawiesić na rok minimalny CIT i zaproponować od 2023 r. nowe rozwiązanie. "Będzie inna podstawa opodatkowania, bardziej zrozumiała dla przedsiębiorców oraz inny sposób wyliczania wskaźnika rentowności uwzględniający specyfikę różnych kosztów. Chodzi np. o uwzględnienie przy wyliczaniu rentowności rosnących kosztów energii, wynagrodzeń, uwzględnienie specyfiki faktoringu, leasingu czy też podmiotów nabywających towary objęte akcyzą, która rzutuje na poziom osiąganych marż" - wyjaśnił minister Soboń. Ministerstwo Finansów proponuje też m.in. likwidację przepisów o ukrytej dywidendzie. "To bardzo korzystna zmiana dla przedsiębiorców. W odniesieniu do cen transferowych chcemy z kolei uprościć zasady dotyczące dokumentacji transakcji rajowych i podnieść stosowane do nich progi dokumentacyjne" - zapowiedział Soboń.

Termin wejścia w życie zmian podatkowych

Projekt (z 27 czerwca 2022 r.) ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (UD4040) zakłada, że nowelizacja ta wejdzie w życie 1 stycznia 2023 r., z wyjątkiem art. 1 pkt 2–8 i 32 oraz art. 2 pkt 2–8, które wejdą w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia (czyli po dni publikacji ustawy w Dzienniku Ustaw) - czyli jeszcze w 2022 roku. Te przepisy, które wejdą w życie przed 2023 rokiem, wprowadzają zmiany w zakresie obowiązku sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych dla transakcji rajowych. Przepisy w tym zakresie mają wejść w życie z dniem ogłoszenia. Jak wskazuje Ministerstwo Finansów jest to konieczne ze względu na możliwość retroaktywnego skorzystania z nowych, korzystniejszych rozwiązań przez podmioty, które mają obowiązek raportowania w terminie do końca 2022 roku. Wejście w życie tych przepisów w dniu 1 stycznia 2023 roku pozbawiłoby te podmioty możliwości zastosowania korzystniejszych dla nich rozwiązań.

Źródło: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Polska Agencja Prasowa

oprac. Paweł Huczko

Źródło: Projekt (z 27 czerwca 2022 r.) ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (UD4040)