VAT od nieodpłatnych usług charytatywnych (pro bono) - wyjaśnienia Ministerstwa Finansów
Resort swoje stanowisko przedstawił w odpowiedzi na pismo Fundacji Rozwoju Talentów (sygn. PT3.8102.2.2022). Jak tłumaczy Anna Korzeniewska - założycielka fundacji oraz think tanku Social Impact Alliance for Central & Eastern Europe - firmy z sektora małych i średnich przedsiębiorstw wciąż boją się potencjalnych konsekwencji podatkowych związanych z usługami świadczonymi nieodpłatnie, zarówno na rzecz organizacji społecznych, jak i bezpośrednich beneficjentów. Odpowiedź ministerstwa ma rozwiać ich wątpliwości.
Obawy przedsiębiorców związane z VAT i zaangażowaniem społecznym pokazało badanie ,,Filantropia korporacyjna w Europie Środkowo-Wschodniej. Polska” przeprowadzone przez Social Impact Alliance for Central & Eastern Europe oraz Kantar. Wynika z niego, że firmy mają problem m.in. z opodatkowaniem VAT usług pro bono świadczonych na rzecz organizacji społecznych. Część firm nie wie bowiem, czy takie usługi są z VAT czy bez podatku. W związku z tym albo rezygnują z udzielania wsparcia sektorowi społecznemu, albo wspierają go bez podpisywania odpowiedniej umowy z organizacjami społecznymi, co negatywnie odbija się na takich inicjatywach. Think tank przekazał wyniki badania Ministerstwu Finansów i zgłosił również postulat wydania objaśnień podatkowych lub interpretacji ogólnej w zakresie opodatkowania VAT świadczonych nieodpłatnie usług pro bono.
VAT od nieodpłatnych usług charytatywnych (pro bono) - stanowisko Ministerstwa Finansów. Objaśnień nie będzie ale są wytyczne
Ministerstwo Finansów, a konkretnie Paweł Selera, dyrektor departamentu VAT, wyjaśnił w odpowiedzi, że nie ma potrzeby wydania ani objaśnień podatkowych, ani interpretacji ogólnej dotyczącej opodatkowania VAT usług pro bono. Wydanie ich jest bowiem zasadne w sytuacji, gdy w praktyce organów podatkowych (np. w wydawanych indywidualnych interpretacjach) i w orzecznictwie sądowym pojawiają się rozbieżności interpretacyjne co do stosowania określonych przepisów. W przypadku opodatkowania VAT usług pro bono - zdaniem resortu - takie rozbieżności nie występują.
Paweł Selera wskazał jednak, jak należy interpretować obecne przepisy w kontekście VAT i usług pro bono. Przypomniał, że nieodpłatne świadczenie usług może być uznane za opodatkowane VAT. Zgodnie bowiem z art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT za odpłatne świadczenie usług uznaje się również takie wykonywane na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.
- I to właśnie ten ostatni fragment przytoczonego przepisu budzi obawy firm - mówi Damian Bugaj, doradca podatkowy, senior associate w Dentons.
Firmy będą miały większy komfort przy współpracy z organizacjami społecznymi - OPINIA
Damian Bugaj doradca podatkowy, senior associate w Dentons:
Dotychczas dość klarowne było stanowisko organów podatkowych co do warunków braku opodatkowania VAT usług prawnych świadczonych w formule pro bono. W tym zakresie już kilka lat temu pojawiły się odpowiedzi na interpelacje poselskie oraz można było zaobserwować ugruntowane orzecznictwo sądowe. Dla wielu firm i organizacji społecznych nie było jednak jasne, czy kryteria dotyczące usług prawnych można odpowiednio stosować również dla wszelkich innych form nieodpłatnej pomocy i aktywności dobroczynnej. MF potwierdziło to wprost w odpowiedzi z 28 czerwca tego roku, co powinno dać przedsiębiorcom większy komfort przy współpracy z organizacjami społecznymi i angażowaniu się w pomoc charytatywną. Obecnie część przedsiębiorców boi się, że angażując zasoby swoich firm dla celów charytatywnych, będą musieli zapłacić z tego tytułu VAT. MF wyjaśnia, że świadczenie usług nie podlega opodatkowaniu VAT, jeżeli odbywa się ono w formule pro bono, jako działalność prospołeczna zakładająca wzrost prestiżu oraz pozytywny wizerunek podatnika wykonującego te usługi.
Kiedy nieodpłatne usługi pro bono mogą zostać zakwalifikowane jako świadczone do celów działalności gospodarczej podatnika, a tym samym nie podlegać opodatkowaniu VAT?
Ministerstwo Finansów wyjaśniło, że świadczenie usług pro bono, rozumianych powszechnie jako usługi profesjonalne wykonywane dobrowolnie i bezpłatnie w interesie publicznym, nie będzie podlegać opodatkowaniu VAT, jeśli podejmowane przez podatnika czynności będą wynikać przede wszystkim bezpośrednio z chęci budowania pozytywnego wizerunku, który w efekcie doprowadzi do pozyskania nowych klientów.
Świadczenia pro bono powinny dotyczyć w szczególności osób, których na te usługi nie stać, co jest publicznie odbierane jako bezinteresowna działalność prospołeczna. Kreuje to pozytywny wizerunek przedsiębiorcy wśród obecnych i potencjalnych jego klientów, wpływa na lepsze postrzeganie danego przedsiębiorcy w społeczeństwie, co nie pozostaje bez związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Co to oznacza w praktyce dla firm? Po spełnieniu tych wszystkich warunków firma nie płaci VAT od usług pro bono. Dyrektor wyjaśnił również, że jeśli taka bezinteresowna działalność prospołeczna kreuje wśród obecnych i potencjalnych klientów pozytywny wizerunek przedsiębiorcy, to ma to wpływ na prowadzoną działalność gospodarczą. Słowem, usługi pro bono poprawiające wizerunek firmy mieszczą się w zakresie działalności. A skoro tak, to są poza VAT.
Co innego, jeśli celem nieodpłatnego świadczenia usług jest przede wszystkim udzielenie danemu podmiotowi korzyści (gdy nie chodzi więc o bezinteresowną działalność prospołeczną). W takim przypadku usługi podlegają VAT.
Pomoc prawna
Przykładowo - wskazał dyrektor Paweł Selera - jedną z bardzo popularnych form pomocy pro bono jest nieodpłatne świadczenie profesjonalnych usług prawnych, w szczególności na rzecz osób, których nie stać na ich zakup po cenach rynkowych. Działania te przynoszą korzyści zarówno usługobiorcy, który je otrzymuje, jak i przedsiębiorcy lub kancelarii, która je świadczy, bo wpływają one na pozytywne postrzeganie takiego podmiotu przez klientów.
Najnowsze wyjaśnienia MF w praktyce są zgodne ze stanowiskiem, jakie resort finansów zajął już w 2017 r. w odpowiedzi na interpelację poselską nr 14064. Ówczesny wiceminister finansów Paweł Gruza wyjaśnił w niej, że resort nie planuje zmian ustawy o VAT w zakresie usług pro bono, ponieważ obecne przepisy ustawy o VAT (do dziś się one nie zmieniły) są jasne i zgodne z prawem Unii Europejskiej, orzecznictwem krajowych sądów administracyjnych oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. - W związku z powyższym przepisy te nie powinny być postrzegane jako problem wymagający rozwiązań legislacyjnych - wynika z ówczesnego stanowiska MF.
Dodajmy, że najnowsze stanowisko resortu potwierdzają również interpretacje podatkowe wydawane w zeszłych latach (patrz: ramka), a także wyrok NSA z 2010 r. (sygn. akt I FSK 326/09).
Łukasz Zalewski
©℗Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A. Kup licencję
Źródło: Dziennik Gazeta Prawna