Wydawanie wiążących informacji – aktualny stan prawny
Aktualnie:
WIS są wydawane przez Dyrektora KIS,
WIA – przez dyrektora Izby Administracji Skarbowej we Wrocławiu, a
WIT oraz WIP – przez dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Warszawie.
Obecnie organem odwoławczym w zakresie WIS jest Dyrektor KIS, w zakresie WIA – dyrektor IAS w Warszawie, natomiast w zakresie WIT i WIP – Szef Krajowej Administracji Skarbowej).
Wiążące informacje (stawkowe, akcyzowe, taryfowe, o pochodzeniu) zmiany od 1 kwietnia 2023 r.
Jak już wyżej wspomniano od 1 kwietnia 2023 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej ma być jedynym organem w I i II instancji właściwym w sprawach:
- wiążących informacji stawkowych (WIS),
- wiążących informacji akcyzowych (WIA),
- wiążących informacji taryfowych (WIT) oraz
- wiążących informacji o pochodzeniu (WIP).
W uzasadnieniu omawianego projektu Minister Finansów podkreśla, że to ujednolicenie wydawania wiążących informacji przyczynić się ma do uproszczenia zasad i usprawnienia procesu ich wydawania oraz zapewnienia jednolitości tych informacji w skali kraju.
Znaczenie jednolitej interpretacji Nomenklatury scalonej (CN) w dla potrzeb celnych i podatkowych
Minister zauważa, że klasyfikacja towarów w Nomenklaturze scalonej (CN) podlega pewnym warunkom określającym zasady, na których jest oparta oraz ogólnym regułom zapewniającym jednolitą interpretację, co oznacza, że określony towar zawsze jest klasyfikowany wyłącznie do jednej i tej samej pozycji lub podpozycji z wyłączeniem innych, które mogłyby być brane pod uwagę. Stąd do każdego towaru jest przypisany odpowiedni i tylko jeden kod. Nomenklatura celna, która stanowi część wspólnej taryfy celnej (WTC), stosowana jest przede wszystkim do pobierania ceł, aczkolwiek wykorzystywana jest również do innych celów, takich jak gromadzenie zewnętrznych statystyk handlowych, identyfikacja produktów podlegających ograniczeniom w przywozie i wywozie, identyfikacja produktów, dla których przyznawane są refundacje wywozowe lub pomoc w produkcji, określanie reguł pochodzenia, definiowanie produktów podlegających akcyzie oraz – tak jak w przypadku Polski od 1 lipca 2020 r. – wykorzystanie w stosowaniu obniżonych stawek podatku VAT. Dlatego też klasyfikacja oraz jednolita interpretacja i stosowanie nomenklatur celnych odgrywają kluczową rolę nie tylko w obrocie krajowym ale przede wszystkim w handlu międzynarodowym, zwłaszcza w unii celnej jaką jest Unia Europejska.
Artykuł 28 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej dotyczący swobodnego przepływu towarów między państwami członkowskimi wyraźnie przewiduje przyjęcie „wspólnej taryfy celnej w stosunkach z państwami trzecimi”.
W celu zapewnienia podmiotom gospodarczym pewności prawnej przy kalkulacji cen operacji przywozu lub wywozu, ułatwienia pracy administracji celnej oraz zapewnienia bardziej jednolitego stosowania wspólnej taryfy celnej wprowadzono Europejski System Wiążącej Informacji Taryfowej (EBTI-3), którego częścią są również polskie organy celne i wydawane przez nich wiążące informacje taryfowe (WIT).
Zarówno wprowadzona w 2015 r. WIA, jak i wprowadzona w 2019 r. WIS, wzorowane są w dużej mierze na wskazanym wyżej Europejskim Systemie Wiążącej Informacji Taryfowej (WIT). WIA i WIS – tak jak WIT – zawiera w odniesieniu do konkretnego towaru jego klasyfikację według działu, pozycji, podpozycji lub kodu Nomenklatury scalonej (CN), niezbędną do określenia stawki podatku VAT (z pewnymi wyjątkami wskazanymi w przepisach ustawy o VAT) oraz stawki podatku akcyzowego właściwej dla tego towaru.
Minister Finansów zaznacza, że WIS zawiera stawkę podatku właściwą dla danego towaru, natomiast WIA zawiera tylko klasyfikację, z wykorzystaniem której podatnik podatku akcyzowego samodzielnie ustala wysokość opodatkowania podatkiem akcyzowym.
Różnica w klasyfikacji w zakresie tych instytucji polega na tym, że w WIT klasyfikacji dokonuje się na poziomie pełnego kodu Nomenklatury scalonej (8 cyfr) lub kodu TARIC (10 cyfr), natomiast klasyfikacji w WIS i WIA dokonuje się na takim poziomie szczegółowości, jaki przewidują przepisy ustawy o VAT albo ustawy o podatku akcyzowym.
Po wprowadzeniu Nomenklatury scalonej do polskiego systemu stawek VAT (zasadniczo od 2020 r., a w określonych przypadkach – od 1 listopada 2019 r.), ustawodawca „zaimplementował” do tego systemu automatycznie cały dorobek legislacyjny Unii Europejskiej oraz dorobek orzeczniczy TSUE w zakresie Nomenklatury scalonej. Tym samym, oznacza to podporządkowanie WIS, a także i wcześniej wprowadzonej WIA oraz zawartych w tych wiążących informacjach rozstrzygnięć, zharmonizowanej instytucji WIT (z pewnymi odstępstwami wynikającymi ze specyfiki danego podatku, przykładowo dotyczącymi koncepcji świadczeń jednolitych w podatku VAT) oraz ustalonej unijnej praktyce w zakresie klasyfikacji.
Konsolidacja obsługi wiążących informacji ma zapewnić przedsiębiorcom uzyskanie wiążących informacji w jednym miejscu, za pośrednictwem tego samego organu, bez konieczności każdorazowego ustalania, który organ KAS jest właściwy dla uzyskania wiążącej informacji w pożądanym zakresie.
Zdaniem Ministra Finansów najbardziej właściwe wydaje się powierzenie tego zadania Dyrektorowi KIS, jako organowi wyspecjalizowanemu w zapewnianiu jednolitej i powszechnie dostępnej informacji podatkowej i celnej. Powierzenie takich zadań dyrektorowi KIS zapewni lepsze zarządzanie systemem wiążących informacji, zarówno pod względem prawnym, jak i organizacyjnym, z uwagi na potencjał kadrowy i merytoryczny oraz ogromne doświadczenie tej instytucji w zarządzaniu systemem interpretacji indywidualnych oraz systemem udzielania telefonicznej informacji podatkowej i celnej.
Odnośnie ujednolicenia wiążących informacji Minister Finansów wskazał, że normy w zakresie wydawania WIT i WIP wynikają z unijnego porządku prawnego , zaś w prawie krajowym zostały uregulowane niektóre kwestie szczegółowe (w zakresie trybu odwoławczego ). Instytucje te są wiążącymi informacjami o charakterze celnym. Natomiast WIS i WIA, instytucje o charakterze podatkowym, w całości regulują krajowe przepisy – ustawa o VAT oraz ustawa o podatku akcyzowym oraz w kwestiach nieuregulowanych w tych ustawach – Ordynacja podatkowa, przy czym uregulowania te zawierają pewne różnice (np. w zakresie ich wydawania, uchylania czy zmiany).
Ujednolicenie systemów ww. wiążących informacji – przy uwzględnieniu tych ich aspektów, które są specyficzne dla poszczególnych rodzajów instrumentów – przyczynić się ma (zdaniem Ministra Finansów) do uproszczenia zasad i usprawnienia procesu ich wydawania.
WIS i WIA są w przeważającym zakresie wydawane na potrzeby transakcji krajowych, a więc wykorzystywane przez podatników w najszerszym zakresie. Tym samym zasadne jest, aby zawierały jak najmniej różnic i w efekcie były jak najprostsze dla podatnika.
Termin wejścia w życie zmian
Większość zmian w pakiecie SLIM VAT 3 ma wejść w życie 1 stycznia 2023 r. Natomiast zmiany w zakresie konsolidacji i ujednolicenia wiążących informacji (art. 1 pkt 5-12, art. 4, art. 5 pkt 3 i pkt 4 lit. b i c, art. 6, art. 8-10, art. 17, art. 19 i art. 20 projektowanej ustawy) mają wejść w życie 1 kwietnia 2023 r.
Przepisy przejściowe dot. WIS
Zgodnie z art. 8 omawianego projektu, postępowania dotyczące wydawania wiążących informacji akcyzowych, wiążących informacji taryfowych i wiążących informacji o pochodzeniu, wszczęte i niezakończone przed dniem 1 kwietnia 2023 r., przejmuje Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej.
Dotyczy to również postępowań odwoławczych związanych z wydawaniem wiążących informacji akcyzowych, wiążących informacji taryfowych i wiążących informacji o pochodzeniu, wszczętych i niezakończonych przed dniem 1 kwietnia 2023 r.
W postępowaniach sądowych w sprawach związanych z wydawaniem:
1) wiążących informacji akcyzowych, w których stroną na podstawie przepisów dotychczasowych jest lub mógłby być Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Warszawie,
2) wiążących informacji taryfowych i wiążących informacji o pochodzeniu, w których stroną na podstawie przepisów dotychczasowych jest lub mógłby być Szef Krajowej Administracji Skarbowej
– prawa i obowiązki strony przejmuje Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej.
Zadania związane z zakończonymi sprawami w zakresie wiążących informacji akcyzowych, wiążących informacji taryfowych i wiążących informacji o pochodzeniu, z dniem 1 kwietnia 2023 r. przejmuje Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej i przysługiwać mu będzie dostęp do akt tych spraw.
Postępowania w sprawie wydania wiążących informacji stawkowych (WIS) wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia nowych przepisów (czyli przed 1 kwietnia 2023 r.) będą kontynuowane na podstawie przepisów w nowym brzmieniu (zob. art. 9 omawianego projektu).
Natomiast postępowania wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie przepisów w sprawie zmiany albo uchylenia WIS albo decyzji o zmianie WIS będą kontynuowane na podstawie przepisów dotychczasowych.
Do wniosków o wydanie WIS złożonych przed 1 kwietnia 2023 r. będą miały zastosowanie obecnie obowiązujące przepisy dotyczące opłaty – w szczególności w zakresie zwrotu tej opłaty, uregulowanej w art. 42d ust. 4 i 5 ustawy o VAT (art. 9 ust. 2 projektowanej ustawy).
WIS wydane przed dniem wejścia w życie nowych przepisów dla celów stosowania innych niż dotyczące stawek przepisów o VAT oraz decyzje o zmianie tych WIS pozostają w obrocie prawnym do czasu upływu terminu ich ważności albo wygaśnięcia z mocy prawa, jeśli nastąpi to przed datą utraty ważności. Oznacza to, że do upływu okresu ważności WIS (o ile wcześniej nie nastąpi zmiana odpowiednich przepisów podatkowych) w obrocie prawnym będą pozostawały dwa rodzaje WIS wydawane dla celów stosowania przepisów o VAT: wydawane przed dniem wejścia w życie przepisów zawierające stawkę VAT oraz wydawane w nowym stanie prawnym – bez tego elementu.
Do WIS i decyzji o zmianie WIS wydanych przed dniem wejścia w życie nowych przepisów znajdą też zastosowanie następujące przepisy w brzmieniu nadanym omawianą nowelizacją:
- doprecyzowane przepisy w zakresie mocy wiążącej WIS, ochrony przysługującej podatnikom wskutek zmiany albo uchylenia WIS oraz ochrony dla podmiotów innych niż adresat WIS, jak również przepisy związane ze stosowaniem WIS (art. 42c ustawy o VAT),
- nowe, zmodyfikowane i uszczegółowione zasady zmiany albo uchylania WIS albo decyzji o zmianie WIS (art. 42h ustawy o VAT), oraz
- zmodyfikowane zasady publikacji w BIP MF wydanych WIS, decyzji o zmianie albo uchyleniu WIS (art. 42i ustawy o VAT).
W związku z modyfikacją zasad publikacji WIS zdecydowano o pozostawieniu w BIP wniosków o wydanie WIS, zamieszczonych przed dniem wejścia w życie przepisów, przy czym Dyrektor KIS będzie zobowiązany do uzupełnienia nowych wymaganych przepisem art. 42i ustawy o VAT elementów niezbędnych do zamieszczenia w BIP w odniesieniu do już zamieszczonych WIS w terminie dwóch miesięcy od dnia wejścia w życie przepisów.
Omawiana nowelizacja zakłada też (zob. jej art. 17 i 20) posługiwanie się przez podatników obecnie obowiązującym wzorem wniosku o wydanie WIS i WIA do końca 2023 roku. W zakresie WIS wzór wniosku o wydanie WIS określony jest w rozporządzeniu Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z dnia 29 października 2019 r. w sprawie wzoru wniosku o wydanie wiążącej informacji stawkowej (Dz. U. poz. 2109), natomiast w zakresie WIA – w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2014 r. w sprawie wzoru wniosku o wydanie wiążącej informacji akcyzowej (Dz. U. z 2019 r. poz. 985).
Przepisy przejściowe dot. WIA
Zarówno postępowania w sprawie wydania WIA wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie przepisów, jak i postępowania wszczęte i niezakończone przed tą datą w sprawie zmiany WIA, będą kontynuowane na podstawie przepisów dotychczasowych (zob. art. 10 omawianego projektu nowelizacji).
W odniesieniu do WIA wydanych przed dniem wejścia w życie przepisów znajdą również zastosowanie następujące przepisy w brzmieniu nadanym omawianą nowwlizacją:
- doprecyzowane przepisy w zakresie mocy wiążącej WIA oraz ochrony przysługującej podatnikom wskutek zmiany albo uchylenia WIA, jak również przepisy związane ze stosowaniem WIA (art. 7d ust. 3-3d i ust. 4 i art. 7h ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym),
- nowe, zmodyfikowane i uszczegółowione zasady zmiany albo uchylania WIA, w tym wyłączenie tzw. trybów nadzwyczajnych z Ordynacji podatkowej (art. 7g ust. 2 i art. 7ha ustawy o podatku akcyzowym) oraz
- zmodyfikowane zasady publikacji w BIP MF wydanych WIA, decyzji o zmianie albo uchyleniu WIA (art. 7k ustawy o podatku akcyzowym).
oprac. Paweł Huczko