Obowiązek taki nakłada na podatników ustawa o podatkach i opłatach lokalnych. Co prawda jej przepisy mówią o obowiązku złożenia takiej deklaracji do 15 stycznia, jednak w tym roku ten dzień wypada w sobotę. To oznacza, że zgodnie z regułami określonymi w Ordynacji podatkowej, termin ten przesuwa się na najbliższy dzień roboczy, czyli w tym przypadku na poniedziałek 17 stycznia br. W tym samym dniu mija też termin dokonania przez wskazanych podatników pierwszej wpłaty podatku od nieruchomości. W tym przypadku podatnicy mają obowiązek wpłacać obliczony w deklaracji podatek od nieruchomości na rachunek budżetu właściwej gminy, w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego, w terminie do 15 każdego miesiąca. Wpłat dokonuje się bez wezwania ze strony gminy.
Wspomniana deklaracja dotyczy danego roku podatkowego (w tym przypadku 2005). Składa się ją na formularzu, którego wzór określany jest poprzez podjęcie stosownej uchwały przez radę gminy (każda gmina określa zatem taki wzór samodzielnie). W formularzu zawarte są dane dotyczące podmiotu i przedmiotu opodatkowania niezbędne do wymiaru i poboru podatku od nieruchomości.
Warto też pamiętać, że samorządowy organ podatkowy (zwykle burmistrz) nie ma obowiązku przesyłania do podatników wzorów deklaracji i stawek podatkowych.
Należy też pamiętać, że jeżeli obowiązek podatkowy powstał po dniu przewidzianym do złożenia deklaracji rocznej (czyli dla 2005 r. po 17 stycznia), wskazani podatnicy powinni taką deklarację złożyć w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie tego obowiązku.