Opłata za wniosek o wydanie interpretacji – planowane zmiany

Ministerstwo Finansów konsultuje kompleksowe zmiany w Ordynacji podatkowej

W ostatnich dniach czerwca 2023 r. na stronach ministerstwa finansów pojawiła się informacja o rozpoczęciu konsultacji podatkowych do projektu ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw. Jak wskazał projektodawca, propozycje zmian zawarte w projekcie mają służyć uproszczeniu procedur podatkowych, zwiększeniu efektywności działania organów podatkowych, poprawie relacji między podatnikami i organami podatkowymi oraz doprecyzowaniu przepisów, których stosowanie budzi wątpliwości.

Pojawiają się obecnie głosy, ze rząd chce wycofać się z wprowadzenia proponowanych zmian, ale nie należy zapominać, ze częsta praktyka jest wprowadzanie zmian „tylnymi drzwiami”. Może się wiec okazać, ze projekt w całości nie zostanie poddany procedurze ustawodawczej, ale poszczególne rozwiązania zostaną wprowadzone poprzez „wrzucenie” ich do innych procedowanych ustaw.

Zwiększenie i zróżnicowanie opłat za wydanie interpretacji podatkowych

W ramach omawianej nowelizacji przewidziano pakiet zmian dotyczący interpretacji podatkowych. Projekt ustawy przewiduje m. in. zwiększenie opłat za wydanie interpretacji i ich zróżnicowanie.

Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 14f § 1 Ordynacji podatkowej, wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej podlega opłacie w wysokości 40 zł, którą należy wpłacić w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku. Przy czym w przypadku wystąpienia w jednym wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej odrębnych stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych pobiera się opłatę od każdego przedstawionego we wniosku odrębnego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego (art. 14f § 2 Ordynacji podatkowej).

Zgodnie z planowaną zmianą, nastąpić ma istotny wzrost wysokości opłaty za wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej ma podlegać opłacie w wysokości nieprzekraczającej 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę dla przedsiębiorców. Natomiast dla wnioskodawców będących osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej – w wysokości nieprzekraczającej 1% minimalnego wynagrodzenia za pracę. 

Wysokość opłaty za wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej z uwzględnieniem kryterium zaliczenia wnioskodawcy do odpowiedniej kategorii podatników ma być ostatecznie określana w drodze rozporządzenia przez ministra finansów.

W uzasadnieniu do projektu ustawy wskazano, że planowana w akcie wykonawczym wysokość opłaty wyniesie:

1) dla wnioskodawców, w odniesieniu do których zadania są wykonywane przez Naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie – 2.800 zł;
2) dla wnioskodawców, w odniesieniu do których zadania są wykonywane przez naczelnika urzędu skarbowego innego niż właściwy miejscowo, z wyjątkiem wnioskodawców, o których mowa w pkt 1 – 1.400 zł;
3) dla wnioskodawców, w odniesieniu do których zadania są wykonywane przez naczelnika urzędu skarbowego właściwego miejscowo - 400 zł;
4) dla wnioskodawców będących osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej oraz dla wnioskodawców będących osobami fizycznymi prowadzącymi działalność gospodarczą, które występują o interpretację indywidualną w zakresie niezwiązanym z działalnością gospodarczą – 40 zł.

Jak wskazuje projektodawca w uzasadnieniu, przyczyną tej zmiany jest fakt, że pobierana obecnie opłata nie rekompensuje kosztów, jakie ponosi KIS w związku z pracami związanymi z wydawaniem interpretacji. Jak bowiem wyliczono, „zagregowane koszty wydania jednej interpretacji indywidualnej na dzień 30 września 2021 roku wynosiły 2.185,35 zł”. Nie wskazano jednak, co składa się na wyliczone koszty wydania interpretacji.

Co więcej, opłata za wniosek o wydanie interpretacji nie powinna służyć zwrotowi kosztów wydania interpretacji. Dla podatników instytucja interpretacji podatkowych stanowi bowiem obecnie ostatnią „deskę ratunku” w gąszczu zagmatwanych, niejasnych i zdecydowanie zbyt często zmienianych przepisów podatkowych.

W uzasadnieniu można przeczytać, że „funkcją KIS jest m. in. zapewnienie informacji o prawidłowym stosowaniu przepisów prawa podatkowego poprzez udzielanie wyjaśnień drogą telefoniczną oraz w formie zapytań elektronicznych, a także wydawanie interpretacji indywidualnych przyznających wnioskodawcom ochronę prawną (przy spełnieniu ustawowych przesłanek). KIS jest więc swoistym gwarantem społecznym dla podatników, potrzebujących pomocy przy określeniu skutków podatkowych planowanych lub podjętych przez nich czynności. Istnienie tej instytucji jest przejawem realizacji obowiązku zapewnienia jednolitej i powszechnie dostępnej informacji podatkowej. Dlatego, celem zapewnienia ciągłości działania KIS, proponuje się podniesienie opłat za wydanie interpretacji indywidualnych”.

Należy jednak pamiętać, ze to organy państwa ustanawiają te niejasne przepisy. Podatnik szuka jedynie możliwości najskuteczniejszego zabezpieczenia się przed ewentualnymi nieprawidłowościami w rozumieniu treści tych przepisów i ich prawidłowego zastosowania. Występuje więc z wnioskiem o interpretacje do organu uprawnionego, żeby rozumienie tych nieprecyzyjnych regulacji wyjaśniono. Przy czym interpretacja z reguły powinna zapewniać wnioskodawcy ochronę.

Nie zapominajmy jednak, że jest często praktyką negowanie przez organy funkcji ochronnej interpretacji podatkowych z uwagi na rzekome niezgodności opisanego stanu faktycznego czy zdarzenia przyszłego ze stanem rzeczywistym. Dodatkowo także istotne jest to, że w procesie samego wydawania interpretacji podatkowych wskazywane są liczne nieprawidłowości, czego nijak podatnik nie powinien organom rekompensować.

Przypadki bezzasadnych wezwań do uzupełnienia wniosku o wydanie interpretacji, wydłużanie procedury wydawania interpretacji, bezpodstawnej odmowy wydania interpretacji, konieczność dochodzenia przez podatnika słuszności swojego stanowiska przed sądami administracyjnymi w długoletnich postepowaniach nijak się mają do konieczności pokrycia kosztów wydania interpretacji.

Należy tez pamiętać o niechlubnej praktyce organu interpretacyjnego w zakresie ustalania wysokości opłaty wbrew brzmieniu przepisów. Przypomnijmy bowiem, że zgodnie z brzmieniem art. 14f § 2 Ordynacji podatkowej – który ma pozostać w obecnym brzmieniu - w przypadku wystąpienia w jednym wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej odrębnych stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych pobiera się opłatę od każdego przedstawionego we wniosku odrębnego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego.

Organ interpretacyjny pobiera jednak opłatę od każdego zadanego pytania, a nie odrębnego stanu faktycznego czy zdarzenia przyszłego. Jeśli wiec wnioskodawca będący przedsiębiorcą zada – do jednego stanu faktycznego czy zdarzenia przyszłego – więcej niż jedno pytanie, wówczas opłata za wydanie interpretacji – bezpodstawnie – ale drastycznie wzrasta. Ma to szczególne znaczenie, ponieważ – jak wskazuje projektodawca w uzasadnieniu do projektu zmian – wnioskodawcy prowadzący działalność gospodarczą stanowią ok. 79% wszystkich wnioskujących o wydanie interpretacji.

Okres ważności interpretacji podatkowych

Znaczne podniesienie wysokości opłaty jest także niekorzystne z uwagi na planowane wprowadzenie okresu ważności interpretacji podatkowych. Projekt zakłada bowiem także dodanie nowego przepisu art. 14ba Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym interpretacja indywidualna oraz jej zmiana są ważne przez okres 5 lat od dnia ich wydania. Dodatkowo, interpretacje indywidualne i zmiany interpretacji wydane przed dniem 1 stycznia 2019 r. także mają stracić ważność z dniem 1 stycznia 2024 r. Natomiast interpretacje indywidualne i zmiany interpretacji wydane po dniu 31 grudnia 2018 r. i przed dniem 1 stycznia 2024 r. maja stracić ważność po upływie 5 lat od dnia ich wydania.

W takim przypadku Wnioskodawca – chcąc nadal posiadać aktualną interpretację musi ponownie wystąpić z wnioskiem i ponieść dodatkowe koszty związane z ponownym uiszczeniem opłaty.

Brak konsekwencji ustawodawcy

Wzrost opłaty za wniosek o wydanie interpretacji wykazuje także brak konsekwencji w działaniu ustawodawcy. Należy bowiem przypomnieć, że z dniem 1 lipca 2023 r. zniesiona została opłata za złożenie wniosku o wydanie WIS, która także wynosiła 40 zł. Uzasadniano to koniecznością uproszczenia procedury wydawania WIS i zredukowaniem obciążeń dla podatników.

Dodatkowo także przy wydawaniu WIS organy są uprawnione do przeprowadzenia swoistego postepowania dowodowego, celem wydania prawidłowej decyzji. Rekompensatą za niezbędne badania lub analizy jest stosowna opłata uiszczana na podstawie wydanego przez organ postanowienia we wskazanym terminie. Przy czym wysokość tej opłaty powinna odpowiadać rzeczywistym wydatkom poniesionym z tytułu przeprowadzonych badań lub analiz.

Tymczasem przy wydawaniu interpretacji organ nie prowadzi żadnych dodatkowych czynności, poza analizą treści wniosku i przedstawionego tam stanu faktycznego czy zdarzenia przyszłego. Organ jedynie dokonuje subsumpcji tego stanu faktycznego do wskazanych przez Wnioskodawcę przepisów. Co więcej, co do zasady jeśli stanowisko jest prawidłowe, interpretacja indywidualna nie musi nawet zawierać uzasadnienia. Organ potwierdza jedynie, że przestawione stanowisko jest prawidłowe w pełnym zakresie. W takim wypadku nie wydaje się wiarygodne przedstawione w uzasadnieniu wyliczenie rzekomego kosztu wydania interpretacji.

Przy tak drastycznej podwyżce opłaty należałoby także zastanowić się nad rozszerzeniem katalogu okoliczności, które warunkują zwrot tej opłaty Wnioskodawcy. Obecnie bowiem, zgodnie z treścią art. 14f § 2b Ordynacji podatkowej opłata za wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej podlega zwrotowi wyłącznie w przypadku:

1) wycofania wniosku - w całości;

2) wycofania części wniosku w odniesieniu do przedstawionego w nim odrębnego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego - w odpowiedniej części;

3) uiszczenia jej w kwocie wyższej od należnej - w odpowiedniej części.

Uiszczona opłata powinien także podlegać zwrotki w przypadku odmowy wydania interpretacji lub w przypadku pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Jagoda Kondratowska-Muszyńska, Doradca podatkowy w Kancelarii Prof. dr hab. Henryka Dzwonkowskiego

***

Źródła:

1. Projekt ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw z dnia 13 czerwca 2023 r. (https://www.gov.pl/web/finanse/konsultacje-podatkowe-w-sprawie-zmian-w-ordynacji-podatkowej)

2. Uzasadnienie do projektu ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw z dnia 13 czerwca 2023 r. (https://www.gov.pl/web/finanse/konsultacje-podatkowe-w-sprawie-zmian-w-ordynacji-podatkowej)

3. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 z późn. zm.)

4. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 z późn. zm.).