Działalność gospodarczą bez konieczności rejestrowania w CEIDG i urzędzie skarbowym można prowadzić w ramach tzw. działalności nierejestrowanej. Ta forma aktywności gospodarczej przeznaczona jest dla osób, które prowadzą drobną aktywność. Od 1 lipca 2023 r. miesięczny próg przychodów dla działalności nierejestrowanej zwiększył się do kwoty 2,7 tys. zł brutto.
Działalność nierejestrowana - czym jest? Jaki limit przychodów?
Działalność nierejestrowana, to specjalna formuła prawna pozwalająca na przetestowanie prowadzenia biznesu dla osób, które planują rozpoczęcie działalności gospodarczej lub chcą dorobić do swojej pensji. Jest to forma aktywności gospodarczej przeznaczona dla wszystkich tych, którzy prowadzą drobną aktywność. Działalność nierejestrowana pozwala w maksymalnie prosty sposób prowadzić biznes na niewielką skalę.
Na podstawie art. 5 ustawy Prawo przedsiębiorców, działalność nierejestrowana nie może być traktowana jako „normalna" działalność gospodarcza przede wszystkim z powodu limitu przychodów.
Od lipca 2023 roku podniesiono próg przychodów, poniżej którego nie jest wymagana rejestracja działalności gospodarczej. Wynika to ze wzrostu minimalnego wynagrodzenia. Wysokość przychodów dopuszczalnych w ramach działalności nierejestrowanej stanowi 75 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku. Ponieważ od lipca minimalne wynagrodzenie będzie wynosić 3 600 zł, to miesięczny przychód z działalności nierejestrowanej nie może przekroczyć kwoty 2 700 zł brutto.
A co gdy przekroczymy limit?
Jeżeli przy prowadzeniu działalności nierejestrowanej przekroczymy limit w dowolnym miesiącu, to w ciągu 7 dni trzeba obowiązkowo zarejestrować taką działalność jako działalność gospodarczą ze wszystkimi tego konsekwencjami.
Kto ma prawo prowadzić działalność nierejestrowaną?
Działalność nierejestrową może założyć wyłącznie osoba fizyczna, która nie wykonywała działalności gospodarczej w ciągu ostatnich pięciu lat. To oznacza, że można posiadać zarejestrowaną firmę, ale jej działalność musi być zawieszona przez ostatnie 60 miesięcy. Dotyczy to również osób, które wykonywały działalność gospodarczą poza granicami Polski. Zarabiać w ten sposób mogą także osoby niepełnoletnie, rolnicy, bezrobotni i urzędnicy.
Działalność nierejestrowana nie może obejmować aktywności, co do której potrzebne jest dodatkowe zezwolenie lub koncesja.
Jakie korzyści z działalności nierejestrowanej?
Działalność nierejestrowana przynosi wiele korzyści. Podczas jej prowadzenia:
- nie trzeba zgłaszać działalności w ewidencji przedsiębiorców (CEIDG), urzędzie skarbowym i GUS (nie są wymagane także numery identyfikacyjne NIP i REGON);
- nie płaci się składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne ani ubezpieczenia zdrowotne z tytułu działalności gospodarczej;
- w przypadku wykonywania usług w ramach działalności nierejestrowanej, to podmiot, który zawiera umowę z osobą prowadzącą działalność nierejestrowaną, musi odprowadzić składki;
- nie trzeba płacić comiesięcznych (albo kwartalnych) zaliczek na podatek;
- nie trzeba płacić podatku VAT - obejmuje wtedy zwolnienie podmiotowe, bo przychody z działalności nierejestrowej nie przekroczą 200 tys. zł w skali roku;
- nie trzeba prowadzić skomplikowanej księgowości, lecz uproszczoną ewidencję sprzedaży.
Działalność nierejestrowana - obowiązki, ewidencja, koszty
Podjęcie działalności nierejestrowej wiąże się z obowiązkami takimi jak:
- prowadzenie uproszczonej ewidencji sprzedaży;
- rozliczanie przychodów z działalności nierejestrowej (po odliczeniu kosztów) w zeznaniu rocznym PIT-36, według skali podatkowej.
Ponadto należy wystawiać faktury lub rachunki na żądanie kupującego.
Działalność nierejestrowana nie wymaga skomplikowanej księgowości, ale konieczne jest prowadzenie prostej ewidencji sprzedaży, by wiedzieć, czy nie przekraczamy dopuszczalnego limitu. Ewidencji sprzedaży nie przekazujemy do żadnego urzędu. Jest ona wyłącznie dowodem w razie kontroli podatkowej naszej działalności. Może przyjąć formę prostego arkusza Excel.
W tym samym dokumencie możemy wpisywać koszty działalności nierejestrowanej. Każdy taki koszt dobrze jest udokumentować. Może to być imienna faktura albo paragon. Takie dokumenty trzeba przechowywać przez co najmniej 5 lat, czyli okres, przez który trwa obowiązek podatkowy.
Działalność nierejestrowana a kasa fiskalna
Działalność nierejestrowana musi być prowadzona zgodnie z przepisami o VAT, co oznacza, ze trzeba też stosować przepisy dotyczące kas fiskalnych. Warto jednak pamiętać, że w przypadku działalności nierejestrowanej wartość sprzedaży jest ograniczona limitem przychodów, a więc niska. W związku z tym można skorzystać ze zwolnienia podmiotowego określonego w art. 113 ustawy o VAT.
Są jednak obszary, które niezależnie od wysokości przychodów wymagają stosowania kasy fiskalnej. Jeśli więc w ramach działalności nierejestrowanej zdecydujemy się np. na świadczenie usług takich jak np.:
- naprawa pojazdów silnikowych;
- naprawy wulkanizacyjne;
- usługi fryzjerskie, kosmetyczne i kosmetologiczne,
to trzeba będzie wystąpić o nadanie numeru NIP. Osoba, która zdecyduje się na działalność nierejestrowaną w tych obszarach, będzie musiała mieć kasę fiskalną i wydawać paragony.
Musimy też posiadać kasę fiskalną, gdy sprzedajemy lub świadczymy usługi klientom indywidualnym i rolnikom ryczałtowym.
Zwolnienie z obowiązku posiadania kasy fiskalnej
Zwolnienie z obowiązku posiadania kasy fiskalnej stosuje się z uwagi na niski obrót. Limit obrotu, który upoważnia do takiego zwolnienia wynosi 20 000 zł i jest to limit roczny. Po jego przekroczeniu trzeba mieć kasę fiskalną. Jeśli więc zaczynamy prowadzić działalność w ciągu roku, to jest on proporcjonalnie zmniejszany.
Nie trzeba mieć kasy fiskalnej, jeśli sprzedaje się produkty lub usługi firmom, a także w przypadku sprzedaży internetowej
Rozliczenie podatku przy działalności nierejestrowanej
Ze względu na fakt, że działalność nierejestrowana jest uznawana za działalność wykonywaną osobiście rozliczana jest wyłącznie na zasadach ogólnych.
Podatek płacimy od dochodu, czyli różnicy między przychodami a kosztami. Przychodem jest wszystko to, co klienci zapłacili albo mają zapłacić.
W odróżnieniu od działalności gospodarczej działalność nierejestrowana nie wymaga comiesięcznego wpłacania zaliczek na podatek. Podatek z tej działalności rozliczamy raz w roku w rocznej deklaracji podatkowej, razem z innymi dochodami uzyskanymi w ciągu roku, np. z tytułu umowy o pracę.
Źródło: Izba Administracji Skarbowej w Szczecinie