Wystawienie faktury, która nie odnosi się do rzeczywistej sprzedaży towaru lub usługi, czyli tzw. pustej faktury powoduje, że nie mają zastosowania przepisy art. 108 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.). Przepis ten określa obowiązek zapłaty podatku z faktury, w której osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wykaże kwotę podatku. Obowiązek ten dotyczy także faktury, w której wykazano kwotę podatku naliczonego wyższą od kwoty podatku należnego. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził jednak, że obowiązek taki nie powstaje, jeśli faktura nie dokumentuje rzeczywistej sprzedaży towaru lub usługi.
Skarżąca spółka, podmiot polski, zawarła umowę z podmiotem brytyjskim, wydawcą książek m.in. do nauki języka angielskiego. Polska firma płaciła co kwartał tzw. opłaty kontrybucyjne, wystawiła faktury wewnętrzne dokumentujące transakcje, które następnie zakwestionowały organy podatkowe. Zdaniem naczelnika urzędu skarbowego opłaty te stanowiły zapłatę za świadczenie usług, a nie - jak twierdziła spółka - wynagrodzenie z tytułu transakcji wewnątrzwspólnotowej. Naczelnik uznał także, że faktury dokumentowały wewnątrz- wspólnotowe nabycie towarów, do którego w praktyce nie doszło, a zatem są to tzw. faktury puste. Ponadto miejscem świadczenia usług nie była Polska, a Wielka Brytania, a więc spółka nie będzie posiadała prawa do odliczenia podatku. Przepis art. 108 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług nakładał jednak na nią obowiązek zapłaty kwoty podatku.
Naczelnik urzędu naliczył więc spółce nadwyżkę podatku należnego nad naliczonym za dwa miesiące i ustalił dodatkowe zobowiązanie w VAT.
Z decyzją tą nie zgodziła się spółka. W zażaleniu do dyrektora izby skarbowej uznała twierdzenia naczelnika urzędu, że transakcję z kontrahentem brytyjskim należy uznać za świadczenie usług. Spółka kwestionowała jednak nałożenie na nią obowiązku zapłaty podatku z faktur uznanych za puste. Powołała się ponadto na uchwałę 7 sędziów NSA z 22 kwietnia 2002 r. (sygn. FPS 2/02) w sprawie art. 33 ustawy o VAT z 1993 r. (przepis analogiczny do art. 108 ustawy o VAT z 2004 r.), z której wynikało, że przepis ten nie ma zastosowania w sytuacji, gdy wystawiona faktura z wykazanym w niej podatkiem nie odzwierciedla rzeczywistej sprzedaży. Dyrektor izby stwierdził jednak, że obowiązek zapłaty podatku wynika z faktu wystawienia faktury.
WSA w Warszawie po rozpoznaniu sprawy podkreślił, że zgadza się z uchwałą sied-miu sędziów NSA, a zatem jeśli faktura nie dokumentuje rzeczywistej sprzedaży, to podatnik nie ma obowiązku zapłaty podatku, który z niej wynika. Sąd nie przesądził jednak, czy w omawianej sprawie wystawiono puste faktury. Mają to zbadać organy podatkowe.
Sygn. akt III SA/Wa 594/07
Ważne!
Jeśli faktury są puste, to nieuzasadnione jest nałożenie obowiązku zapłaty wynikającego z nich podatku na podstawie art. 108 ustawy o VAT
ŁUKASZ ZALEWSKI