W dniu 17 czerwca 2024 r. Ministerstwo Finansów opublikowało projekt zmian podatku od nieruchomości, który wzbudził nieukrywane zaskoczenie i kontrowersje. Oczywiście wszyscy się go spodziewali, bo Trybunał Konstytucyjny (zob. wyrok TK z 4 lipca 2023 r., sygn. SK 14/21, wyrok TK z 18 października 2023 r., sygn. SK 23/19) nie dał ustawodawcy wyboru – od 1 stycznia 2025 r. podatek ten musi mieć inny kształt. Konsternację wywołało jednak brzmienie proponowanych rozwiązań.
- Nowa definicja budowli w podatku od nieruchomości
- Nowa definicja budynku i trwałego związku z gruntem
- Pozostałe zmiany w podatku od nieruchomości
Nowa definicja budowli w podatku od nieruchomości
W pierwszym z powyżej przytoczonych wyroków (wyrok TK z dnia 4 lipca 2023 r., sygn. SK 14/21), Trybunał Konstytucyjny zobligował ustawodawcę na skonstruowania samodzielnej definicji budowli – czyli bez odwoływania się do przepisów prawa budowlanego. Ten minimalny wymóg został spełniony.
Poza tym, że definicja budowli będzie opierać się wyłącznie o ,,ustawę podatkową”, to zdecydowano się na wprowadzenie załącznika do ustawy, który stanowi w istocie spis obiektów podlegających opodatkowaniu jako budowla. W załączniku tym wymienia się m.in.: oczyszczalnie ścieków, zbiorniki (w tym silosy), obiekty kontenerowe trwale związane z gruntem, wiaty i hangary, przekrycia namiotowe i powłoki pneumatyczne oraz sieci techniczne.
Z powyższego wynika, że o kwalifikacji obiektu ma – co do zasady – przesądzać jego nazwa.
W tym miejscu należy zatem zasygnalizować, że wprowadzenie załącznika może spowodować migracje w deklaracjach podatników. Mianowicie – możliwym jest, że silosy były deklarowane przez konkrety podmiot jako budynki, a zakładając, że projekt wejdzie w życie w proponowanym kształcie, to konieczne będzie opodatkowanie ich jako budowle (2% od wartości). Podobnie z kontenerami. To zatem oznacza, że majątek podatników musi zostać zweryfikowany, aby ustalić – co jest czym w nowej (spodziewanej) rzeczywistości.
Najważniejszą zmianą jest jednak ta, w której podatek od nieruchomości wraca do przeszłości, bo budowlą ma być obiekt wymieniony w załączniku (o czym była mowa powyżej), a także – instalacje i urządzenia, jeżeli stanowią wraz z tym obiektem całość techniczno-użytkową (to przeszłość i przyszłość). Pojęcie to funkcjonowało na gruncie tego podatku do połowy 2015 r. i wzbudzało liczne kontrowersje. Aktualnie zdecydowano się na jego zdefiniowanie, które ma te wątpliwości ograniczać, jednak nadal nie w sposób dostatecznie ostry.
Przez całość techniczno-użytkową podatnik ma rozumieć zespół elementów, które są niezbędne do realizacji określonego celu gospodarczego, powiązanych ze sobą w taki sposób, że żaden z nich nie może zrealizować tego celu samodzielnie, a brak któregokolwiek z tych elementów uniemożliwia jego realizację.
Przykład wprost z uzasadnienia: transformatory, urządzenia rozdzielcze oraz baterie akumulatorów, które mogą stanowić całość techniczno-użytkową wraz z siecią elektroenergetyczną.
Powyższe w praktyce oznacza, że zakres opodatkowania podatkiem od nieruchomości istotnie się zwiększa – o wybrane instalacje i urządzenia, a ich wartość, niestety, jest zazwyczaj materialnie istotna.
Kolejną zmianą, która może spowodować, że budowlą będzie więcej obiektów niż dotychczas, jest wprowadzenie zastrzeżenia, że budowlą będzie to, co zostało ,,wykonane z użyciem wyrobów budowlanych”. Aktualnie jest to ,,wzniesienie z użyciem wyrobów budowlanych”. Zmiana pozornie drobna, jednak obecne sformułowanie pozwala na opodatkowanie tylko tego, co powstało w procesie budowlanym. W przyszłości mamy koncentrować się wyłącznie na stosowanych materiałach budowlanych, a bieżący trend pokazuje, że za taki uznawane jest… wszystko. Parafrazując – nieważne czy dany obiekt powstał w procesie produkcyjnym, bo jeśli tylko do jego wytworzenia wykorzystano materiały budowlane, to może być budowlą.
Zagrożenie: opodatkowanie obiektów prefabrykowanych (np. obiekty kontenerowe).
Podsumowując proponowane zmiany w zakresie budowli – z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że jeśli wejdą w życie, to podatnicy podatku od nieruchomości zapłacą więcej. Być może na przesunięciach w ramach deklaracji, ale w szczególności z uwagi na objęcie opodatkowaniem instalacji i urządzeń.
Nowa definicja budynku i trwałego związku z gruntem
Koncentrując się na najważniejszych zmianach, to wprowadzono również samodzielną definicję budynku. W dalszym ciągu będzie to obiekt, który posiada dach, fundament, jest wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz trwale związany z gruntem, przy czym trwały związek został zdefiniowany. Istotna nowej definicji sprowadza się do tego, że jeśli tylko dany obiekt opiera się siłom przyrody – trwały związek występuje. Większość obiektów będzie zatem to kryterium spełniać.
Przy budynkach wprowadzono dodatkowe zastrzeżenie, że opodatkowana od powierzchni użytkowej (czyli jako budynek) będzie też część wybranych budowli, która będzie spełniać cechy konstrukcyjne budynku. Dotyczy to przykładowo obiektów sportowych czy oczyszczalni ścieków.
Pozostałe zmiany w podatku od nieruchomości
Z dobrych informacji, to garaże wielostanowiskowe w budynkach mieszkalnych mają być traktowane jako część budynku, a przez to opodatkowane stawką preferencyjną.
Równolegle przewiduje się zawężenie zwolnienia podatkowego dla lotnisk, infrastruktury kolejowej czy instytutów badawczych.
Paula Kołodziejska, radca prawny, manager LTCA