Projektowane zmiany w głównej mierze znowelizują przepisy dotyczące jednej z najpopularniejszych form prowadzenia działalności gospodarczej na obecnym rynku gospodarczym - spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Celem ustawodawcy jest chęć wprowadzenia do obowiązujących przepisów bardziej skutecznego nacisku na racjonalne zarządzanie majątkiem spółki.
Fakultatywny kapitał zakładowy
W pierwszej kolejności twórcy projektu przewidzieli zniesienie obligatoryjnego wymogu utworzenia kapitału zakładowego, pozostawiając decyzję wspólnikom. Jego minimalna wysokość, jeżeli wspólnicy zdecydują się na jego utworzenie, została obniżona do 1 złotego.
Ponadto proponowane przepisy przewidują możliwość utworzenia kapitału udziałowego, bez dotychczasowego kapitału zakładowego. Zdecydowaną różnicą w porównaniu do dotychczasowych regulacji jest to, że omawiane udziały byłyby pozbawione wartości nominalnej. Z jednej strony, jak wskazują pomysłodawcy, powyższa zmiana w głównej mierze ma pomóc spółką na restrukturyzację złej sytuacji finansowej, bowiem brak wartości nominalnej udziałów umożliwi podjęcie negocjacji pomiędzy inwestorem a dotychczasowymi udziałowcami w zakresie ceny sprzedaży za udziały większościowe. Jednakże należy pamiętać, iż taka konstrukcja może rodzić również pewne zagrożenie i prowadzić do nadużyć prawa.
Kto może zaskarżyć uchwałę zgromadzenia wspólników w spółce z o.o.
Test wypłacalności
Najbardziej kontrowersyjną ze zmian, a zarazem novum w polskim prawie, należy uznać tzw. test wypłacalności. Stanie się on obligatoryjnym narzędziem wobec każdej z funkcjonujących spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Głównym założeniem jest przeciwstawienie się lekkomyślnej wypłacie zysku osiągniętego przez spółkę na rzecz wspólników. Zaprojektowany mechanizm przepisów prawa zobowiąże każdorazowo członków zarządu do podjęcia obligatoryjnej uchwały. Jej przedmiotem będzie swoista deklaracja, że poprzez wypłatę zysku spółka zachowa płynność finansową przez najbliższy rok od dnia wypłaty. Każdorazowo wskazana wyżej uchwała będzie musiała być rejestrowana w sądzie, zaś jej jawność umożliwi przyszłym i potencjalnym kontrahentom weryfikację danej spółki i ocenę ryzyka przygotowywanej transakcji. Dodatkowo warto wspomnieć, iż wobec członków zarządu zobowiązanych do podjęcia przedmiotowej uchwały, ustawodawca przewidział zarówno odpowiedzialność indywidualną, jak również odpowiedzialność karną za działanie na szkodę spółki. Niewątpliwie ten swoisty zabieg legislacyjny ma na celu zapobiegnięcie lekkomyślnemu podejmowaniu uchwał i tym samym wywarciu na spółkach większej rzetelności. Omawiany test wypłacalności spółki raczej nie zapewni większego bezpieczeństwa wierzycieli niż dotychczasowa ochrona przewidziana przez przepisy obowiązującego prawa, co raczej skłania do sceptycznego podejścia wobec proponowanych zmian. Wraz z wprowadzeniem nowych regulacji może dość do nadużyć prawa, bowiem nie sposób będzie uniknąć podejmowania przez niektóre spółki uchwał, które nie będą odzwierciedleniem rzeczywistej sytuacji finansowej. Praktyka jedynak wykaże, czy omawiana uchwała będzie realną prognozą co do wypłacalności spółki stworzoną w oparciu o rzeczywistą dokumentację finansową, czy też nie.
Swoistą regulacją zabezpieczającą interesy wierzycieli, powiązaną z poniekąd z testem wypłacalności spółki, będzie wprowadzenie hierarchii źródeł pokrywania star, zgodnie z którą pokrycie generowanych przez strat i zadłużeń w pierwszej kolejności będzie zaspokajane z wolnych środków, osiągniętych z zysku za dany rok obrotowy, a w ostatniej kolejności będą przeznaczane środki finansowe powstałe po obniżeniu kapitału zakładowego spółki.
Nabycie własnych udziałów
Kolejną zmianą będzie możliwość nabywania przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością własnych udziałów. Taka sytuacja będzie mogła mieć miejsce, jeżeli spółka na koniec roku obrotowego będzie dysponować nadwyżką bilansową. Wówczas będzie uprawniona będzie do nabycia do 25 % własnych udziałów. Tak jak w innych przypadkach koniecznym stanie się powzięcie odpowiedniej uchwały przez wspólników. Powyższe rozwiązanie jest adekwatną regulacją do istniejącej już w ramach spółki akcyjnej.
Jednoosobowy zarząd a reprezentacja w spółce z o.o.
Obligatoryjny kapitał zapasowy
Obligatoryjny kapitał zakładowy, zgodnie z założeniami ustawodawcy, ma być kolejnym instrumentem, który w głównej mierze będzie miał zabezpieczyć interesy wierzycieli. Każda ze spółek co rocznie zobowiązana będzie do przeznaczania na kapitał zapasowy corocznie 10 procent zysku osiągniętego w każdym roku obrotowym. Obligatoryjność lokowania będzie aktualizowała się do czasu aż kapitał zapasowy nie osiągnie 5 procent całości zobowiązań spółki, jednakże nie mniej niż 50.000 złotych. Oczywiście, nie będzie to wymagane jeżeli spółka wykaże wyższą wartość tegoż kapitału.
Podsumowanie
Głównym założeniem projektowanych zmian będzie nie tylko wzmocnienie ochrony wierzycieli, ale również uelastycznienie dotychczasowych procedur zawiązywania spółek jawnych, komandytowych i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością poprzez umożliwienie wykorzystania wzorca i systemu teleinformatycznego, w tym również do rozwiązania tych spółek.
Reasumując powyższą analizę regulacji nowelizujących dotychczasowy Kodeks spółek handlowych można przychylić się do poglądu, iż wprowadzą one zmiany zapewniające do pewnego stopnia silniejszą ochronę wierzycieli niż dotychczasowe przepisy, ale tylko częściowo. Fakt, czy okażą się one skuteczne, ujawni się w praktyce stosowania powyższych przepisów.
Paulina Kutrzebka
Senior Associate
Kancelaria Prawna "Świeca i Wspólnicy" Sp. k.
Zapraszamy do dyskusji na forum