Jak wyjaśnił Janusz Cichoń, sekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, w odpowiedzi na interpelację poselską nr 26209 w sprawie wzrostu obciążeń podatkowych Polaków w związku z kolejnym zamrożeniem progów podatkowych do 2017 r., zgodnie z konstytucyjną zasadą wyrażoną w art. 84 ustawy zasadniczej każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Regulacja ta nie tylko obliguje wszystkich obywateli do płacenia podatków, ale również jasno wskazuje, iż te świadczenia publiczne muszą wynikać z ustaw. Oznacza to, że tego rodzaju obciążenia w państwie demokratycznym mogą być nakładane tylko w drodze ustawy, a więc w wyniku działalności ustawodawczej Sejmu i Senatu.
Regulację określającą skalę podatkową zawiera art. 27 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), zwanej dalej: ustawą. Należy wyjaśnić, iż w pierwotnym kształcie przepisów ustawy obowiązujących od dnia 1 stycznia 1992 r. w art. 27 ustawodawca przewidział podstawę prawną waloryzacji skali podatkowej, jednakże z dniem 1 stycznia 2004 r. na skutek wejścia w życie przepisów ustawy z dnia 12 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 202, poz. 1956) została ona ostatecznie uchylona.
Obecne brzmienie ww. regulacji nie zawiera zatem podstawy prawnej do „automatycznej” waloryzacji przedziałów skali podatkowej i kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej. W konsekwencji począwszy od 2004 r. każdorazowa zmiana skali podatkowej uzależniona jest wyłącznie od suwerennej decyzji ustawodawcy. Po raz ostatni decyzję co do waloryzacji skali podatkowej parlament podjął w dniu 16 listopada 2006 r., uchwalając ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 217, poz. 1588).
Wydawanie indywidualnych interpretacji podatkowych – zmiany 2015
Ustawa ta począwszy od 2009 r. wprowadziła dwustopniową skalę podatkową ze stawkami podatkowymi w wysokości 18% i 32%, kwotą zmniejszającą podatek określoną w pierwszym przedziale skali podatkowej w wysokości 556,02 zł oraz jednym progiem dochodowym 85 528 zł.
Dochodzenie do dwustopniowej skali podatkowej było rozłożone w czasie, bowiem do dochodów uzyskanych w 2007 r. i w 2008 r. miała zastosowanie trzystopniowa skala podatkowa ze stawkami w wysokości 19%, 30% i 40% oraz ze zmienionymi (na każdy rok podatkowy) progami dochodowymi i kwotą zmniejszającą podatek.
Nowa dwustopniowa skala podatkowa przyczyniła się do zmniejszenia obciążeń fiskalnych ogółu podatników podatku dochodowego od osób fizycznych. Skutek finansowy zastosowania ww. skali wyniósł łącznie 8,6 mld zł.
W 2015 r. deklaracje PIT-11, PIT-8C, PIT-R i PIT-40 tylko przez internet
MF poinformował, iż utrzymywanie na niezmienionym poziomie górnej granicy pierwszego przedziału skali podatkowej pozostaje bez większego wpływu na wysokość obciążenia zdecydowanej większości podatników, których dochody są opodatkowane przy zastosowaniu skali podatkowej. Od rozliczenia za 2009 r. udział podatników uzyskujących dochody mieszczące się w pierwszym przedziale skali podatkowej utrzymywał się na niemal niezmiennym wysokim poziomie i wynosił 98,41%, odpowiednio za 2010 r. – 98,11%, za 2011 r. – 97,86% i za 2012 r. – 97,69%1).
Z powyższego wynika, że udział podatników uzyskujących dochody mieszczące się w drugim przedziale skali podatkowej wynosił odpowiednio 1,59%, 1,89%, 2,14% i 2,31%.
Jak zauważa resort finansów, według danych z zeznań podatkowych za 2012 r. średnia efektywna stawka podatku dochodowego od osób fizycznych wynosiła 8,15%, w tym 6,91% w pierwszym przedziale dochodu (do kwoty 85 528 zł) i 16,17% w drugim przedziale dochodu (powyżej 85 528 zł). Zatem efektywna stawka opodatkowania dochodów z pierwszego przedziału skali jest blisko trzykrotnie niższa od stawki nominalnej, zaś dla dochodów z drugiego przedziału skali – dwukrotnie.
Podyskutuj o tym na naszym FORUM
Wskazać należy, że Polska objęta jest obecnie procedurą nadmiernego deficytu (EDP). Zgodnie z najnowszymi rekomendacjami Rady UE:
- Polska powinna podjąć działania, które pozwolą na zlikwidowanie nadmiernego deficytu w sposób wiarygodny i stabilny do 2015 r.;
- poprawa wyniku strukturalnego w roku 2014 powinna wynieść 1% PKB, a w 2015 r. – 1,2% PKB.
Dlatego też Polska powinna rygorystycznie realizować podjęte lub ogłoszone działania mające na celu zmniejszenie nierównowagi fiskalnej. Działania te w przypadku zagrożenia realizacji celu, jakim jest zlikwidowanie nadmiernego deficytu w roku 2015, powinny być uzupełnione dodatkowymi działaniami zmniejszającymi nierównowagę fiskalną. Jednym z działań strukturalnych realizujących ten cel jest niezmienianie skali podatkowej w podatku dochodowym od osób fizycznych.
W przyjętym w dniu 22 kwietnia br. przez Radę Ministrów Wieloletnim Planie Finansowym Państwa na lata 2014–2017 nie przewiduje się na lata 2014–2017 waloryzacji obowiązujących progów podatkowych oraz ustawowych zryczałtowanych kosztów uzyskania przychodów i kwoty zmniejszającej podatek.
Wieloletni Plan Finansowy Państwa na lata 2014–2017 znajduje się na stronie Ministerstwa Finansów: http://www.mf.gov.pl/documents/764034/1002171/WPFP+na+lata+2014-2017.pdf
Dodatkowo, w udzielonym „Rzeczpospolitej” wywiadzie „Podatki obniżymy, gdy wszyscy będą płacić”, opublikowanym w dniu 5 maja 2014 r., w którym na pytanie, kiedy rząd odmrozi skalę podatkową, minister finansów stwierdził: „Dopiero gdy wyjdziemy z procedury nadmiernego deficytu, co powinno zostać potwierdzone w 2016 r., chciałbym, by odmrożenie skali nastąpiło jak najszybciej, bo rzeczywiście ulega ona spłaszczeniu”.