Przekazywanie na rzecz fundacji środków finansowych, ze wskazaniem konkretnej osoby mającej korzystać z wpłacanych środków, stanowi darowiznę z poleceniem, która podlega podatkowi od spadków i darowizn - wyjaśnia Izba Skarbowa w Opolu w interpretacji z 13 marca 2008 r. (nr PD-II/436-0014/07/KKa). Podatek najczęściej powinna płacić osoba obdarowana. Pojawia się więc pytanie, jak będzie w sytuacji przekazywania 1 proc. podatku dla organizacji pożytku publicznego. Podatnicy wskazujący w zeznaniu rocznym organizację, z którą chcą podzielić się częścią podatku, mogą wpisać konkretną osobę, do której wpłata ma trafić, np. chore dziecko.
Eksperci są podzieleni. Jedni uważają, że w przypadku wpłat 1-procentowych nie może być mowy o przekazywaniu darowizny. Inni podkreślają, że w skrajnych przypadkach fiskus może również przekazywanie 1 proc. podatku ze wskazanym celem potraktować jako darowiznę, którą będzie trzeba rozliczyć w urzędzie skarbowym.
Podatek to dochód państwa
Zdaniem Anny Mazgal z Pozarządowego Biura Rzecznictwa i Interwencji Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych wpłata jednoprocentowa nie jest darowizną. Są to pieniądze, które tak naprawdę nie należą do podatnika, tylko do budżetu państwa, tak jak i cały należny podatek.
- Podatnik jest uprawniony do podjęcia decyzji, jaką organizację pożytku publicznego chce wesprzeć, przekazując część swojego podatku. To organizacja decyduje, na jaki cel te pieniądze przeznaczy. Należy przy tym pamiętać, że nie jest związana wskazaniem podatnika, chociaż do dobrych praktyk należy postępowanie zgodnie z tymi wskazaniami - argumentuje Anna Mazgal.
Dodaje, że nie może tu być mowy o sytuacji tożsamej z przekazaniem darowizny konkretnej osobie. Zarówno z punktu widzenia rodzaju środków, jakie otrzymuje organizacja, jak i biorąc pod uwagę fakt, że organizacja ma prawo dysponować tymi środkami w obrębie swoich celów statutowych, których realizacja służy pożytkowi publicznemu.
Podobnie uważa Hanna Filipczyk, menedżer w Accreo Taxand, która wyjaśnia, że zgodnie z ustawą o podatku od spadków i darowizn opodatkowaniu podlega nabycie rzeczy lub praw majątkowych tytułem polecenia darczyńcy.
- Przepis ten może znaleźć zastosowanie do przypadków, gdy darujemy pieniądze organizacjom z przeznaczeniem dla konkretnej osoby, oczywiście, o ile faktycznie otrzyma ona tę pomoc i zostanie przekroczona kwota wolna - tłumaczy Hanna Filipczyk.
Tymczasem - jak podkreśla nasza rozmówczyni - 1 proc. podatku, o którego przekazanie oznaczonej organizacji wnosimy w zeznaniu, darowizną nie jest. Podatnik dysponujący w ten sposób częścią podatku nie rozporządza własnym majątkiem, lecz tylko decyduje (w drobnym zakresie) o dystrybucji środków publicznych.
- Dlatego też wpłaty takie, otrzymywane przez osoby w trudnym położeniu za pośrednictwem organizacji pożytku publicznego, nie podlegają u nich opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn - stwierdza Hanna Filipczyk.
Jednak nie wszyscy eksperci zgadzają się z taką interpretacją.
Darowizna, czyli co
Stosownie do art. 888 par. 1 kodeksu cywilnego przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Zdaniem Ewy Sochy, konsultanta w TPA Horwath Sztuba, w praktyce podatnik przekazuje 1 proc. swojego podatku na rzecz określonej fundacji i ma on prawo do wskazania w zeznaniu rocznym określonej osoby, dla której dana kwota jest przeznaczona. Obdarowanym nie jest jednak fundacja, która w takiej sytuacji jest jedynie pośrednikiem w przekazywaniu określonej kwoty danej osobie (środki pieniężne zasadniczo nie stanowią majątku fundacji), a ostateczny odbiorca środków pieniężnych.
- Tym samym osoba otrzymująca środki zgromadzone na subkoncie będzie zobowiązana do zapłaty podatku od spadków i darowizn, ale dopiero wtedy, gdy w ciągu pięciu lat suma kwot otrzymanych od jednego darczyńcy przekroczy kwotę wolną od podatku - uważa Ewa Socha.
Limit ustawowy
Dyrektor Izby Skarbowej w Opolu, wydając decyzję, uznał, że przekazywanie na rzecz fundacji środków finansowych, ze wskazaniem konkretnej osoby mającej korzystać z otrzymanych środków, stanowi dla tej osoby darowiznę z poleceniem, która podlega podatkowi od spadków i darowizn. Przy czym uznał on, że chodzi nie o darowiznę ze strony pierwotnego darczyńcy, tylko fundacji.
Według Marka Malinowskiego, konsultanta podatkowego w ITA Doradztwo Podatkowe, nie jest to odosobnione stanowisko organów podatkowych, bowiem już wcześniej urzędy podatkowe wydawały podobne interpretacje, uznając, że darowizna z poleceniem, czyli przekazana na konto fundacji ze wskazaniem konkretnej osoby, stanowi dla tej osoby przedmiot opodatkowania w podatku od spadków i darowizn.
- Darowizny na rzecz organizacji pożytku publicznego, m.in. fundacji oraz stowarzyszeń, wolne są od podatku od spadków i darowizn. Jednak zdaniem organów skarbowych, gdy darczyńca, przekazując środki finansowe na rzecz fundacji, zaznaczy, że środki finansowe mają trafić do konkretnej osoby fizycznej, to taka darowizna podlega podatkowi od spadków i darowizn - mówi Marek Malinowski.
W takim przypadku obowiązek podatkowy przy nabyciu w drodze darowizny powstaje z chwilą wykonania przez organizację pożytku publicznego przekazania środków finansowych dla wskazanej osoby fizycznej. Darczyńcą nie jest jednak sama organizacja, a poszczególne osoby dokonujące wpłat z zaznaczeniem konkretnego ich adresata.
- Konsekwentnie sytuacja ta będzie miała zastosowanie do osób fizycznych, gdy podatnik, przekazując swój 1 proc. podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego, wskaże konkretną osobę fizyczną, do której pieniądze mają trafić - twierdzi Marek Malinowski.
Zaznacza jednak, że obowiązek zapłaty podatku powstanie dopiero wtedy, gdy kwota przekazanego 1 proc. podatku od każdego darczyńcy przekroczy kwotę wolną od podatku.
- Dlatego obowiązek zapłaty podatku wystąpi niezmiernie rzadko - podsumowuje nasz rozmówca z ITA Doradztwo Podatkowe.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Rozliczenie darowizn
EWA MATYSZEWSKA
ewa.matyszewska@infor.pl