ROZMOWA
O potrzebie wprowadzenia w Polsce budżetu zadaniowego mówi się już od lat. Prace nad jego wprowadzeniem trwają. Na jakim są etapie?
- Prace nad budżetem zadaniowym w Polsce zostały rozpoczęte w 2006 roku. W I kwartale 2008 r. realizację tej reformy powierzono Ministerstwu Finansów, które w istotny sposób usprawniło założenia metodologiczne budżetu zadaniowego poprzez wprowadzenie funkcjonalnego układu zadaniowego planu wydatków.
We wrześniu opracowano budżet zadaniowy na lata 2009-2011 w formie uzasadnienia do tradycyjnej ustawy budżetowej na rok 2009.
Kto został objęty budżetem zadaniowym?
- Zadaniowym planem wydatków zostali objęci po raz pierwszy wszyscy dysponenci części budżetowych. Po raz pierwszy opracowano też pełny plan wydatków na dwa kolejne lata budżetowe - 2010 i 2011. Nowością jest również to, że w tym roku metodę budżetowania zadaniowego - w zakresie programów wieloletnich - zastosowano już nie tylko w uzasadnieniu, ale także w ramach ustawy budżetowej na rok 2009.
Jaką rolę w tworzeniu budżetu zadaniowego odgrywa MF?
- Tak jak w innych krajach świata, również w Polsce za wdrażanie budżetu zadaniowego i wieloletniego planowania finansowego państwa odpowiedzialny jest minister finansów.
Oprócz prac wdrożeniowych MF będzie przeprowadzać coroczną ocenę wykonania budżetu zadaniowego, a więc sprawdzać za pomocą analizy mierników, czy i w jakim stopniu osiągnięte zostały cele zadań umieszczonych w zadaniowym planie wydatków.
W celu zapewnienia poprawnego procesu wdrażania budżetu w układzie zadaniowym Ministerstwo opracowuje również zasady metodologiczne budżetowania zadaniowego, ogłaszane w rozporządzeniu ministra finansów, prowadzi prace nad doskonaleniem systemu mierzenia efektywności i skuteczności wydatkowania środków publicznych w ramach poszczególnych polityk państwa. Organizuje także odpowiednie szkolenia dla dysponentów I i II stopnia.
Czy mamy możliwości korzystania z doświadczeń innych państw przy tworzeniu budżetu zadaniowego?
- Od początku wdrażania budżetu zadaniowego MF poznaje doświadczenia innych państw, które wprowadzają lub wprowadziły już budżet zadaniowy (np. Francja, Holandia, USA, Słowacja) poprzez wyjazdy studyjne, konferencje oraz spotkania z ekspertami z różnych krajów i instytucji ponadnarodowych, takich jak np. OECD, Bank Światowy, Międzynarodowy Fundusz Walutowy. Dlatego też w czwartek 2 października, z inicjatywy Ministerstwa Finansów, rozpocznie się w Krakowie dwudniowa Międzynarodowa Konferencja: Budżet zadaniowy - Perspektywy dla Polski, na którą zostali zaproszeni wybitni eksperci zagraniczni.
Trzeba jednak pamiętać, że nie istnieje na świecie jeden uniwersalny model budżetu zadaniowego.
Budżet zadaniowy to oszczędności. Jakie?
- Fakt, że budżet zadaniowy w ujęciu wieloletnim jest stosowany od wielu lat w dużej części krajów OECD, w tym w krajach wysoko rozwiniętych (również UE), przemawia za tym, że jest to reforma, która będzie bardzo opłacalna dla polskich finansów publicznych. Jakkolwiek w tym momencie przedwcześnie, by mówić o konkretnych kwotach.
Ministerstwo Finansów dąży do obniżenia kosztów funkcjonowania państwa poprzez zastosowanie funkcjonalnego układu zadaniowego planu wydatków, który pozwoli na lepsze wieloletnie planowanie wydatków publicznych i kontrolę wykonania budżetów dysponentów.
Dzięki budżetowi zadaniowemu powinna zwiększyć się racjonalność i skuteczność wydatkowania środków budżetowych, a więc także oszczędność i efektywność działania instytucji administracji publicznej. Podstawową zasadą tej metody jest taki sposób gospodarowania, aby pieniądze publiczne były wydawane wyłącznie na realizację zadań państwa, natomiast na instytucje tylko w takim stopniu, jeśli w sposób ścisły służy to wykonaniu tych zadań.
Wiadomo, że wdrożenie budżetu zadaniowego to proces etapowy. Kiedy jest realna szansa na jego wprowadzenie?
- To prawda. Podobnie jak w większości krajów na świecie (np. Francja, USA), również w Polsce proces wdrażania budżetu zadaniowego jest procesem wieloletnim.
Warto podkreślić, że w ramach reformy budżetowania wprowadzane są rozwiązania wybitnie nowatorskie na gruncie krajowym, dotyczące jednocześnie jednej z najważniejszych funkcji państwa - zarządzania finansami publicznymi. Z tego też względu, z uwagi na bezpieczeństwo systemu finansów publicznych, wciąż istnieje potrzeba doskonalenia metodyki, a także kontynuacji tworzenia systemu monitorowania i sprawozdawania zadaniowego planu wydatków. Przewiduje się, że pierwszy budżet zadaniowy, przyjęty w formie powiązanej z budżetem tradycyjnym, będzie budżetem na rok 2013.
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Marta Postuła, dyrektor departamentu reformy finansów publicznych w Ministerstwie Finansów
Rozmawiała EWA MATYSZEWSKA