ZMIANA PRAWA
Nowelizacja ustawy o CIT przewiduje, że od 1 stycznia 2009 r. do kosztów uzyskania przychodów nie będą zaliczane poniesione wydatki oraz wartości przekazanych rzeczy, praw lub wykonanych usług, które wynikały z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.
Jak mówi Andrzej Łukiańczuk, doradca podatkowy w Instytucie Studiów Podatkowych Modzelewski i Wspólnicy, dotychczas przepisów ustawy o CIT nie stosowało się do przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.
- Nowelizacja rozszerza powyższy zakres także do kosztów, chociaż już poglądy wyrażane przez organy podatkowe, a także częściowo orzecznictwo sądowe oraz doktrynę, wskazywały, że nie mogą być kosztem uzyskania przychodów koszty wynikające z czynności niemogących być przedmiotem prawnie skutecznej umowy - wyjaśnia Andrzej Łukiańczuk.
O jakie czynności w praktyce chodzi? Przepisy kodeksu cywilnego przewidują nieważność czynności prawnej w sytuacjach: gdy czynność jest sprzeczna z ustawą albo ma na celu obejście ustawy, czynność jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, zawarcie umowy nastąpiło pod wpływem błędu lub bezprawnej groźby, w sytuacji pozorności czynności prawnej. Czynności wynikające z popełnienia przestępstwa też nie mogą być skuteczne (np. wręczenie łapówki).
Polska zobowiązała się do doprecyzowania w przepisach, że łapówka nie jest kosztem i nie może być odliczana od podatku na posiedzeniu Grupy Roboczej OECD.
Jak wyjaśnia ekspert Instytutu Studiów Podatkowych, również niedochowanie warunków formalnych powoduje nieważność gdy: osoba dokonująca czynności nie ma odpowiedniej zdolności do czynności prawnych, występuje wada oświadczenia woli, np. brak świadomości, gdy następuje niedochowanie przewidzianej ustawą formy dokonania czynności (np. sprzedaż nieruchomości bez formy aktu notarialnego).
- W powyższych sytuacjach czynność jest nieważna z mocy prawa od samego początku i nieważność ta ma charakter definitywny - stwierdza Andrzej Łukiańczuk.
Od 1 stycznia 2009 r. nieważna czynność nie wywoła żadnych skutków podatkowych.
ŁUKASZ ZALEWSKI
lukasz.zalewski@infor.pl