Pismo Urzędu Skarbowego w Łodzi z 23 czerwca 2005 r. (nr USIII/443/VAT/53/42/05EL)
Stowarzyszenie Kupców dzierżawi od Urzędu Miasta grunty, które są przeznaczone pod budowę zespołu pawilonów handlowych. Wszystkie umowy dotyczące budowy – w imieniu zrzeszenia kupców – zostały zawarte przez Stowarzyszenie, które stało się inwestorem planowanego przedsięwzięcia budowlanego (Urząd Miasta Łodzi ani przedsiębiorstwo wykonujące nadzór i projektowanie robót budowlano-instalacyjnych, ani też wykonawca inwestycji nie byli zainteresowani podpisywaniem stosownych umów z każdym z poszczególnych kupców).
Stowarzyszenie podkreśla, iż budowa zespołu pawilonów handlowych jest w całości finansowana przez wyżej wymienionych kupców (z ich środków własnych oraz zaciąganych przez nich w bankach kredytów).
Po wykonaniu etapu robót (zgodnie z zawartą umową) wykonawca wystawia inwestorowi (Stowarzyszeniu Kupców) fakturę VAT, która powinna być w pełnej wysokości, przefakturowana przez Stowarzyszenie na poszczególnych kupców, którzy w większości są podatnikami podatku od towarów i usług. Stowarzyszenie, jako że nie jest podatnikiem VAT, może wystawić jedynie rachunek, co powoduje, iż zrzeszeni kupcy zostali pozbawieni możliwości odliczenia podatku VAT z tytułu poniesionych kosztów usługi budowlanej.
W powyższej sprawie Spółka przedstawia następujące stanowisko:
Zdaniem Stowarzyszenia, zgodnie z obowiązującymi przepisami dotyczącymi podatku od towarów i usług oraz Statutem Stowarzyszenia – jako podmiot zwolniony z podatku VAT – nie może ono wystawiać faktur VAT. Stowarzyszenie może wystawiać rachunki.
Po przeanalizowaniu stanu faktycznego wynikającego z przedmiotowego wniosku oraz stanu prawnego dotyczącego opodatkowania podatkiem od towarów i usług, dokumentowania wykonywanych czynności statutowych Stowarzyszenia oraz możliwości wystawiania przez Stowarzyszenie należy stwierdzić, iż przedstawione stanowisko jest słuszne.
Na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (...) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów, import towarów, wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów. Ponadto w cytowanej ustawie o VAT określono przypadki, w których czynności nieodpłatnej dostawy towarów i nieodpłatne świadczenie usług zrównano z czynnościami odpłatnymi, poddając je w ten sposób opodatkowaniu (art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy). Stowarzyszenie (osoba prawna) jest podatnikiem podatku od towarów i usług, w przypadku gdy prowadzi samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniua art. 15 ust. 1 i 2 powołanej wyżej ustawy i wykonuje czynności opodatkowane, o których mowa powyżej. Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 i poz. 10 załącznika nr 4 do ustawy o VAT zwalnia się od podatku usługi świadczone przez organizacje członkowskie, gdzie indziej niesklasyfikowane (wyłącznie statutowe), zaliczane do grupy PKWiU 91.
W formularzu zgłoszeniowym NIP-2 Stowarzyszenie podało, iż będzie wykonywać czynności określone w PKWiU 91, czyli usługi świadczone przez organizacje członkowskie, gdzie indziej niesklasyfikowane (wyłącznie statutowe).
Czynności realizowane przez Stowarzyszenie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego z podatku od towarów i usług, jeżeli spełnione są następujące warunki:
– czynności polegają na świadczeniu usług zaliczanych do symbolu 91, według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług wprowadzonej Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 marca 1997 r. (Dz. U. z 1999 r. Nr 42, poz. 264 ze zm.) – obowiązującej dla celów podatku od towarów i usług,
– usługi te mieszczą się w zakresie działalności statutowej Stowarzyszenia, z zachowaniem warunków wymaganych przepisami ustawy z dnia 07.04.1989 r. – Prawo o stowarzyszeniu (j. t. Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855 ze zm.).
W świetle regulacji zawartej w art. 96 ust. 3 ww. ustawy, podatnicy wykonujący wyłącznie czynności zwolnione od podatku, na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy, nie są obowiązani do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w art. 96 ust. 1 ustawy.
Natomiast zgodnie z art. 106 cyt. ustawy podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16. Z powyższego wynika, iż czynności statutowe wykonywane przez Stowarzyszenie nie są opodatkowane, w związku z czym Stowarzyszenie jako podmiot przedmiotowo zwolniony z podatku VAT nie może wystawić faktury VAT.
Kwestie dotyczące dokumentów, jakimi powinny być potwierdzane zdarzenia występujące w Stowarzyszeniu, zostały uregulowane w przepisach o podatku dochodowym od osób prawnych.
Zgodnie z art. 9 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (j. t. Dz. U. z 2000 r. Nr 54 ze zm.) podatnicy są obowiązani do prowadzenia ewidencji rachunkowej zgodnie z odrębnymi przepisami.
Dla jednostek niebędących spółkami handlowymi, nieprowadzących działalności gospodarczej powyższe uregulowane zostało w § 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 15 listopada 2001 r., stanowiącym: jednostki, o których mowa w § 1 ust. 1, prowadzą księgi rachunkowe, stosując przepisy ustawy o rachunkowości, z uwzględnieniem przepisów ust. 2–6. W myśl art. 20 ustawy o rachunkowości do ksiąg rachunkowych okresu sprawozdawczego należy wprowadzić w postaci zapisu każde zdarzenie, które nastąpiło w tym okresie sprawozdawczym. Podstawą zapisów w księgach rachunkowych są dowody księgowe stwierdzające dokonanie operacji gospodarczej, zwane dalej „dowodami źródłowymi”:
1) zewnętrzne obce – otrzymane od kontrahenta,
2) zewnętrzne własne – przekazywane w oryginale kontrahentom,
3) wewnętrzne – dotyczące operacji wewnątrz jednostki.
Stosownie do art. 21 ustawy dowód księgowy powinien zawierać co najmniej:
1) określenie rodzaju dowodu i jego numeru identyfikacyjnego,
2) określenie stron (nazwy, adresy) dokonujących operacji gospodarczej,
3) opis operacji oraz jej wartość, jeżeli jest to możliwe, określoną także w jednostkach naturalnych,
4) datę dokonania operacji, a gdy dowód został sporządzony pod inną datą – także datę sporządzenia dowodu,
5) podpis wystawcy dowodu oraz osoby, której wydano lub od której przyjęto składniki aktywów,
6) stwierdzenie sprawdzenia i zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych przez wskazanie miesiąca oraz sposobu ujęcia w księgach rachunkowych (dekretacja, podpis osoby odpowiedzialnej za te wskazania).
Natomiast zgodnie z art. 87 § 1 ustawy – Ordynacja podatkowa, jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, podatnicy prowadzący działalność gospodarczą obowiązani są na żądanie kupującego lub usługobiorcy wystawić rachunek potwierdzający dokonanie sprzedaży lub wykonanie usługi.
Jednocześnie tutejszy organ informuje, iż nie jest uprawniony do udzielania odpowiedzi w zakresie prowadzenia działalności przez Stowarzyszenie, ponieważ powyższe zagadnienia są regulowane w ustawie – Prawo o stowarzyszeniu, i w powyższych kwestiach należy z zapytaniami zwracać się do Sądu, w którym zarejestrowane zostało Stowarzyszenie.
Powyższa interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia tego zdarzenia.
Ponadto, zgodnie z art. 14b § 3, przedmiotowa interpretacja nie jest wiążąca dla podatnika, wiąże natomiast organy podatkowe i organy kontroli skarbowej – do czasu jej zmiany lub uchylenia.