Jeśli podatnik zdecyduje się na jedną z metod ustalenia wartości początkowej środka trwałego, musi stosować ją konsekwentnie przez cały okres amortyzacji. Nie ma możliwości zmiany podjętej decyzji. Organy podatkowe wyjaśniły, że nie można dowolnie decydować o wyborze metody. - Decyzja Izby Skarbowej w Opolu z 23 stycznia 2006 r. (nr PF-II-41171/INT/1/KJ/06).
Podatniczka z dniem 31 grudnia 2001 r. zbudowany we własnym zakresie budynek hotelowy, jako środek trwały wprowadziła do ewidencji środków trwałych i dokonała odpisów amortyzacyjnych, uznając budynek za kompletny i zdatny do użytku w dniu przyjęcia do używania. W założonej ewidencji środków trwałych podatniczka określiła jego wartość początkową na 31 grudnia 2001 r. w wysokości 2 104 330,37 zł, uznając ją za prawidłową. Wprowadzając środek trwały do ewidencji bezpośrednio po jego wytworzeniu, jednocześnie określając wartość początkową na podstawie kosztu jego wytworzenia podatniczka uznała, że istnieje możliwość ustalenia wartości początkowej środka trwałego za pomocą właśnie kosztu wytworzenia. Stwierdziła również, że ma wystarczające dane pozwalające ustalić prawidłową wartość początkową budynku hotelowego.
Decydują przepisy ustawy
W interpretacji prawa podatkowego Izby Skarbowej w Opolu powołano się na art. 22a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.; dalej ustawa o PIT). Zgodnie z tym przepisem, amortyzacji podlegają stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością, o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą zwane środkami trwałymi.
Wartość początkowa
Natomiast w myśl art. 22n ust. 2 ustawy o PIT, podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów są zobowiązani do prowadzenia ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, zawierającej m.in. wartość początkową. Za wartość początkową środków trwałych stosownie do art. 22g ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT, z uwzględnieniem ust. 2–18, uważa się w razie wytworzenia we własnym zakresie – koszt wytworzenia. Natomiast za koszt wytworzenia uważa się wartość, w cenie nabycia, zużytych do wytworzenia środków trwałych: rzeczowych składników majątku i wykorzystanych usług obcych, kosztów wynagrodzeń za prace wraz z pochodnymi i inne koszty dające się zaliczyć do wartości wytworzonych środków trwałych.
Koszt wytworzenia
Do kosztu wytworzenia nie zalicza się wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, kosztów ogólnych zarządu, kosztów sprzedaży oraz pozostałych kosztów operacyjnych i kosztów operacji finansowych, w szczególności odsetek od pożyczek (kredytów) i prowizji, z wyłączeniem odsetek i prowizji naliczonych do dnia przekazania środka trwałego do używania.
Ponadto, stosownie do art. 22g ust. 9 ustawy o PIT, jeżeli podatnik nie może ustalić kosztu wytworzenia, wartość początkową środków trwałych ustala się w wysokości określonej z uwzględnieniem cen rynkowych przez biegłego, powołanego przez podatnika. W przypadku podatniczki taka sytuacja nie miała miejsca w przedstawionej sprawie.
Trzeba wybrać metodę
Decyzję o wyborze określonej metody obliczenia wartości początkowej nieruchomości należy podjąć przed rozpoczęciem amortyzacji, w momencie wprowadzenia tego środka do ewidencji i użytkowania. Jeśli podatnik zdecyduje się na jedną z metod, musi stosować ją konsekwentnie przez cały okres amortyzacji, nie ma bowiem możliwości zmiany podjętej decyzji. Nie można dowolnie decydować o wyborze metody ustalenia wartości początkowej, ponadto przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewidują możliwości ustalenia inną metodą wartości początkowej środka trwałego na podstawie opinii biegłego opracowanej już w okresie jego użytkowania, po założeniu ewidencji i określeniu w niej wartości początkowej tego środka trwałego. W przedmiotowej sprawie operat szacunkowy został opracowany przez biegłego po około czterech latach od momentu przyjęcia środka trwałego do użytkowania.
Dlatego podatniczka nie może zmienić ustalonej wartości początkowej budynku hotelowego na podstawie wyceny dokonanej przez biegłego, gdyż w opisanej sytuacji zmiana wartości początkowej budynku hotelowego nie polegałaby jedynie na korekcie jej wartości, ale na zmianie przyjętej metody wyceny środka trwałego.
Ewa Matyszewska
Decydują przepisy ustawy
W interpretacji prawa podatkowego Izby Skarbowej w Opolu powołano się na art. 22a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.; dalej ustawa o PIT). Zgodnie z tym przepisem, amortyzacji podlegają stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością, o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą zwane środkami trwałymi.
Wartość początkowa
Natomiast w myśl art. 22n ust. 2 ustawy o PIT, podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów są zobowiązani do prowadzenia ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, zawierającej m.in. wartość początkową. Za wartość początkową środków trwałych stosownie do art. 22g ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT, z uwzględnieniem ust. 2–18, uważa się w razie wytworzenia we własnym zakresie – koszt wytworzenia. Natomiast za koszt wytworzenia uważa się wartość, w cenie nabycia, zużytych do wytworzenia środków trwałych: rzeczowych składników majątku i wykorzystanych usług obcych, kosztów wynagrodzeń za prace wraz z pochodnymi i inne koszty dające się zaliczyć do wartości wytworzonych środków trwałych.
Koszt wytworzenia
Do kosztu wytworzenia nie zalicza się wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, kosztów ogólnych zarządu, kosztów sprzedaży oraz pozostałych kosztów operacyjnych i kosztów operacji finansowych, w szczególności odsetek od pożyczek (kredytów) i prowizji, z wyłączeniem odsetek i prowizji naliczonych do dnia przekazania środka trwałego do używania.
Ponadto, stosownie do art. 22g ust. 9 ustawy o PIT, jeżeli podatnik nie może ustalić kosztu wytworzenia, wartość początkową środków trwałych ustala się w wysokości określonej z uwzględnieniem cen rynkowych przez biegłego, powołanego przez podatnika. W przypadku podatniczki taka sytuacja nie miała miejsca w przedstawionej sprawie.
Trzeba wybrać metodę
Decyzję o wyborze określonej metody obliczenia wartości początkowej nieruchomości należy podjąć przed rozpoczęciem amortyzacji, w momencie wprowadzenia tego środka do ewidencji i użytkowania. Jeśli podatnik zdecyduje się na jedną z metod, musi stosować ją konsekwentnie przez cały okres amortyzacji, nie ma bowiem możliwości zmiany podjętej decyzji. Nie można dowolnie decydować o wyborze metody ustalenia wartości początkowej, ponadto przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewidują możliwości ustalenia inną metodą wartości początkowej środka trwałego na podstawie opinii biegłego opracowanej już w okresie jego użytkowania, po założeniu ewidencji i określeniu w niej wartości początkowej tego środka trwałego. W przedmiotowej sprawie operat szacunkowy został opracowany przez biegłego po około czterech latach od momentu przyjęcia środka trwałego do użytkowania.
Dlatego podatniczka nie może zmienić ustalonej wartości początkowej budynku hotelowego na podstawie wyceny dokonanej przez biegłego, gdyż w opisanej sytuacji zmiana wartości początkowej budynku hotelowego nie polegałaby jedynie na korekcie jej wartości, ale na zmianie przyjętej metody wyceny środka trwałego.
Ewa Matyszewska