Jeśli inwestor nie wyrazi zgody na wykonanie prac przez podwykonawców, wydatki ponoszone na rzecz podwykonawców nie będą stanowiły dla wykonawcy kosztu uzyskania przychodów. - Decyzja Izby Skarbowej w Katowicach Ośrodek Zamiejscowy w Bielsku-Białej z dnia 10 kwietnia 2006 r. (nr PBB1/4218-0009/06/2).
Spółka zamierza podpisać z inwestorem kontrakt na roboty budowlano-montażowe, zatrudniając jednocześnie podwykonawców do prac, których sama nie jest w stanie wykonać. Obawia się jednak, że inwestor może nie wyrazić zgody na wykonanie części prac przez wskazanego podwykonawcę. Czy w przypadku gdy inwestor nie wyrazi zgody na wykonanie prac wynikających z umowy o roboty budowlane przez podwykonawców, wydatki ponoszone przez wykonawcę będą stanowiły dla niego koszt uzyskania przychodów?
Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdził, że zgodnie z art. 6471 par. 2 kodeksu cywilnego do zawarcia przez wykonawcę umowy o roboty budowlane z podwykonawcą jest wymagana zgoda inwestora. Jeżeli inwestor, w terminie 14 dni od przedstawienia mu przez wykonawcę umowy z podwykonawcą lub jej projektu, wraz z częścią dokumentacji dotyczącą wykonania robót określonych w umowie lub projekcie, nie zgłosi na piśmie sprzeciwu lub zastrzeżeń, uważa się, że wyraził zgodę na zawarcie umowy.
W opisanej sytuacji mogą wystąpić dwa stany faktyczne, które wywołują różne skutki prawne. W pierwszym przypadku będziemy mieć do czynienia z sytuacją gdy zgoda inwestora na wskazanego podwykonawcę jest niejako odsunięta w czasie. W takiej sytuacji do chwili wyrażenia zgody przez inwestora umowa zawarta między generalnym wykonawcą i podwykonawcą nie wywołuje skutków prawnych, dotknięta jest bowiem sankcją w postaci bezskuteczności zawieszonej.
W drugim przypadku będziemy mieć do czynienia z sytuacją gdy inwestor w sposób jednoznaczny i wyraźny odmawia udzielenia zgody na wskazanego podwykonawcę, co powoduje bezwzględną nieważność umowy zawartej z podwykonawcą.
Z pytania wynika, że mamy do czynienia z sytuacją, w której inwestor w sposób jednoznaczny nie wyrazi zgody na umowę zawartą z podwykonawcą. Umowa taka będzie zatem bezwzględnie nieważna.
Ponieważ umowa bezwzględnie nieważna nie wywołuje skutków prawnych, bo nie istnieje w obrocie prawnym, brak jakichkolwiek podstaw do ponoszenia przez wykonawcę wydatków na rzecz podwykonawców związanych z realizacją takiej umowy.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.; dalej ustawa o CIT) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Zatem, aby dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów, musi:
• zostać poniesiony w celu uzyskania przychodu, co oznacza, iż podatnik ma możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich kosztów, pod warunkiem że wykaże ich bezpośredni związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, tj. ich poniesienie ma lub może mieć bezpośredni wpływ na wysokość osiągniętego przychodu,
• nie może zostać zakwalifikowany do kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.
Skoro nie ma podstaw prawnych do ponoszenia wydatku na rzecz podwykonawców, to nie można go uznać za koszt uzyskania przychodów.
Ewa Matyszewska
Ewa Matyszewska