Czy w zeznaniu rocznym można zastosować koszty uzyskania przychodów z tytułu umowy o pracę w wysokości faktycznie poniesionej na dojazdy do zakładu pracy położonego poza miejscowością zamieszkania, udokumentowane fakturą VAT? - Decyzja Izby Skarbowej w Katowicach z 6 lipca 2006 r. (nr PBB2-4117/3-0050/2006).
Odpowiedź:
(...)
Ze stanu faktycznego przedstawionego w ww. pismach wynika, iż: – podatnik, mieszkając w Jastrzębiu Zdroju, pracuje w Katowicach, dojeżdżając tam prywatną linią komunikacyjną, – koszty dojazdu do zakładu pracy udokumentowane są fakturą VAT wystawianą przez firmę obsługującą ww. linię, – faktura VAT wystawiana jest za każdy miesiąc, na nazwisko podatnika, na podstawie jednorazowych biletów stanowiących paragon fiskalny.
Zdaniem wnioskodawcy, faktura VAT spełnia wszystkie znamiona imiennego biletu okresowego, w związku z czym, na podstawie art. 22 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, może sobie podwyższyć roczne koszty dojazdu do zakładu pracy do kwot faktyczne poniesionych.
Stanowisko organów podatkowych
Postanowieniem Naczelnik Urzędu Skarbowego w Jastrzębiu Zdroju uznał stanowisko podatnika za nieprawidłowe. Pismem z 18 kwietnia 2006 r. podatnik wniósł zażalenie na powyższe postanowienie. Rozpatrując zażalenie Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdza, co następuje: (...) Natomiast art. 22 ust. 2 u.p.d.o.f. stanowi, iż koszty uzyskania przychodów z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej, w przypadku gdy:
1) podatnik uzyskuje przychody od jednego zakładu pracy – wynoszą 102 zł 25 gr miesięcznie, a za rok podatkowy nie więcej niż 1227 zł,
2) podatnik uzyskuje przychody równocześnie od więcej niż jednego zakładu pracy – nie mogą przekroczyć łącznie 1840 zł 77 gr za rok podatkowy,
3) miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę – wynoszą 127 zł 82 gr miesięcznie, a za rok podatkowy łącznie nie więcej niż 1533 zł 84 gr,
4) podatnik uzyskuje przychody równocześnie od więcej niż jednego zakładu pracy, a miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, i podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę – nie mogą przekroczyć łącznie 2300 zł 94 gr za rok podatkowy.
Jeżeli roczne koszty uzyskania przychodów określone w ust. 2 są niższe od wydatków na dojazd do zakładu lub zakładów pracy środkami transportu autobusowego, kolejowego, promowego lub komunikacji miejskiej, w rocznym rozliczeniu podatku koszty te mogą być przyjęte w wysokości wydatków faktycznie poniesionych, udokumentowanych wyłącznie imiennymi biletami okresowymi (art. 22 ust. 11 ww. ustawy).
Sformułowanie zawarte w art. 22 ust. 11 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest jednoznaczne i zobowiązuje podatnika do udokumentowania wydatków faktycznie poniesionych,, wyłącznie imiennymi biletami okresowymi”. Potwierdza to m.in.:
– Wyrok NSA z 6 sierpnia 2002 r. (sygn. akt I SA/Ka 1228/01), z uzasadnienia którego wynika: „Koszt faktycznych wydatków, które podatnik poniósł na dojazdy do pracy, mogą różnić się od kosztów zryczałtowanych. Jeżeli zatem roczne koszty zryczałtowane są niższe od wydatków na dojazd do zakładu lub zakładów pracy środkami transportu autobusowego, kolejowego, promowego, komunikacji miejskiej, to mogą one zostać przyjęte w wysokości wydatków faktycznie poniesionych. Warunkiem jednak jest udokumentowanie poniesionych wydatków wyłącznie imiennymi biletami okresowymi (art. 22 ust. 11 ustawy)”.
– Wyrok NSA z 7 stycznia 1999 r. (sygn. akt SA/Sz 490/98), z uzasadnienia którego wynika: „Sformułowanie art. 22 ust. 11 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych jest bowiem jednoznaczne i pozwala wykazywać wydatki faktycznie poniesione (...) wyłącznie imiennymi biletami okresowymi. Dowód ten nie może być więc zastąpiony innym”.
A zatem dokument ten (tj. imienny bilet okresowy) nie może być zastąpiony innym dokumentem (np. fakturą VAT). Gdyby ustawodawca dopuszczał możliwość udokumentowania powyższych wydatków imiennymi biletami okresowymi, fakturami VAT i innymi dokumentami, to wynikałoby to wprost z treści wskazanego powyżej przepisu art. 22 ust. 11 ustawy. W przedmiotowym przypadku podatnik ponosi koszty związane z dojazdem do zakładu pracy znajdującego się poza miejscem stałego zamieszkania. Jednakże poniesione koszty dokumentuje fakturą VAT wystawioną przez firmę handlowo-usługową – świadczącą usługi przewozowe. Wbrew zarzutom podatnika dokumentu tego nie można uznać za tożsamy ze wskazanym przez ustawodawcę imiennym biletem okresowym. Wprawdzie, jak słusznie podkreśla podatnik, brak ustawowej definicji imiennego biletu okresowego, jednakże istotnym elementem tego określenia jest słowo „bilet”. Zgodnie ze Słownikiem języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, wydanie VII zmienione i poprawione, 1992, tom I, str. 165: „bilet” to kartka z odpowiednim nadrukiem wydającej ją instytucji, będąca dowodem uiszczenia opłaty przez nabywcę, uprawniająca do określonej, zwykle jednorazowej usługi, np. bilet miesięczny, okresowy. Skoro bilet uprawnia do usługi, to musi być nabyty przed skorzystaniem z niej. A z dołączonej do wniosku faktury VAT wynika m.in., iż wystawiono ją 31 października 2005 r. za przejazdy za miesiąc X 2005 r. Z tego też względu brak podstaw do uznania wskazanego przez wnioskodawcę dokumentu za imienny bilet okresowy.
A zatem ponoszone przez podatnika koszty związane z dojazdem do pracy z Jastrzębia Zdroju do Katowic nie mogą być uwzględnione w zeznaniu podatkowym, ponieważ nie został spełniony warunek określony w art. 22 ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Brak jest zatem przesłanek do dokonania zmiany postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego w Jastrzębiu Zdroju. (...)
Brak jest zatem przesłanek do dokonania zmiany postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego w Jastrzębiu Zdroju. (...)
Komentarz eksperta redakcji
Izba Skarbowa w Katowicach przyjęła niekorzystne stanowisko dla podatnika, mimo że sama wykazała, że faktura VAT spełnia w tym przypadku podstawowe cechy biletu. Faktura bowiem, mimo że nie zawiera samej nazwy bilet, to jednak jest dowodem uiszczenia przez nabywcę opłaty, która uprawnia go do korzystania z usługi transportowej. Faktura zawiera również dane nabywcy, czyli ma charakter dowodu imiennego. Przyjęcie językowej definicji biletu kłóci się w tym przypadku z wykładnią celowościową przepisu art. 22 ust. 11 u.p.d.o.f. Usługi transportu osób już dawno wyszły poza państwowy system świadczenia tych usług, w którym stosowano jednolite zasady dokumentowania świadczonych usług. Dla organu podatkowego ważne powinno być to, czy dowód faktycznie potwierdza wykupienie usługi transportowej z miejsca zamieszkania do miejsca pracy podatnika, czy ma charakter imienny oraz okresowy. W analizowanym przypadku faktura VAT wszystkie te cechy spełniała. Celowe więc jest, aby uznać taki dowód za wystarczający w kontekście stosowania art. 22 ust. 11 u.p.d.o.f., w sytuacji gdy przedsiębiorcy świadczący usługi transportu osób poddani są różnym zasadom dokumentowania świadczonych usług, np. w zależności od tego, czy posiadają status podatnika VAT.