Zmienia się stanowisko organów podatkowych w sprawie prawa do odliczenia podatku naliczonego od zakupów dokonanych przed rejestracją podatnika jako podatnika VAT. Zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym przez Izbę Skarbową w Białymstoku podatnik może zrealizować swoje prawo do odliczenia dopiero po zarejestrowaniu się jako podatnik VAT. Podatek naliczony podlegający odliczeniu może jednak wynikać również z zakupów dokonanych przed rejestracją, jeżeli były one związane z wykonywaniem czynności opodatkowanych. Fragment decyzji Izby przedstawiamy poniżej.
"(...) Wskazać należy, że podstawowe zagadnienia dotyczące prawa podatnika do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług regulują postanowienia art. 86 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 z późn.zm.). W myśl ust. 1 tego przepisu podatnik, o którym mowa w art. 15, ma prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.
Prawo to wynika z samej konstrukcji podatku VAT jako podatku od wartości dodanej i zapewnia neutralność tego podatku dla podatników VAT. Z kolei zasada potrącalności podatku naliczonego wynikająca z zasady neutralności powinna być pojmowana jak najszerzej i znajdować zastosowanie także w odniesieniu do podatku naliczonego przy nabyciu dóbr służących do prowadzenia działalności gospodarczej. Wszelkie ograniczenia prawa do odliczenia podatku naliczonego wpływają na neutralność podatku i stąd mogą wynikać jedynie z wyraźnej regulacji ustawowej.
W art. 88 ust. 4 ustawy o podatku od towarów i usług stanowiącym dopełnienie art. 86 ustawodawca dookreślił status podatnika, umożliwiający realizowanie jego prawa do odliczenia. Zgodnie z tym przepisem obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku nie stosuje się do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96 cyt. ustawy, z wyłączeniem przypadków określonych w art. 86 ust. 20 ustawy o podatku od towarów i usług (podmioty dokonujące wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów nowych środków transportu). Z analizy tego przepisu nie wynika jednak, aby do nabycia uprawnienia do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego konieczne było posiadanie statusu podatnika VAT czynnego w momencie otrzymania faktury zakupowej.
Status podatnika VAT czynnego, tj. zarejestrowanego zgodnie z art. 96 ustawy, wymagany jest, w myśl powołanego wyżej przepisu art. 88 ust. 4 ustawy, do realizacji tego prawa. Należy zauważyć, iż przepisy dotyczące rejestracji nie przewidują sankcji w postaci pozbawienia podatnika prawa do pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony. Pozbawienie tego prawa wynika z art. 88 ust. 4 ustawy o podatku od towarów i usług, jednakże nie jest to związane ze statusem podatnika w dniu dokonania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu. Tak więc podatnik nabywa prawo do odliczenia podatku naliczonego w momencie otrzymania faktury, lecz aby z tego prawa skorzystać, winien posiadać status podatnika VAT czynnego w momencie realizacji tego uprawnienia (...)"
oprac. Ewa Sławińska