JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĄŁ URZĄD
Podatnik prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych. W okresie od 1 października 2004 r. do 30 kwietnia 2006 r. opłacał składki na własne ubezpieczenie społeczne, składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz składki na Fundusz Pracy. Zapłacone składki na ubezpieczenie społeczne podatnik odliczał od dochodu, o zapłacone składki na ubezpieczenie zdrowotne pomniejszał należny podatek. Zapłacone składki na Fundusz Pracy nie były księgowane do podatkowej księgi przychodów i rozchodów ani ujmowane w zeznaniach rocznych.
Po ogłoszeniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 13 marca 2006 r. decyzją wydaną przez KRUS podatnikowi zostało przywrócone prawo do ubezpieczenia społecznego rolników. Na wniosek podatnika, po uprzednim skorygowaniu deklaracji, ZUS dokonał zwrotu nadpłaconych składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne i Fundusz Pracy. Jak rozliczyć zapłacone i następnie zwrócone składki?
ODPOWIEDŹ URZĘDU
Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. a) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.; dalej ustawa o PIT) podstawę obliczenia podatku stanowi dochód po odliczeniu składek określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. nr 137, poz. 887 z późn. zm.) zapłaconych w roku podatkowym bezpośrednio na własne ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe podatnika oraz osób z nim współpracujących.
Skoro w omawianym przypadku odliczone uprzednio od dochodu składki na ubezpieczenia społeczne pomniejszyły podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji i samo zobowiązanie podatkowe, to należy uznać, że w przypadku ich zwrotu należy je wykazać jako odrębne źródło przychodu podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, że otrzymany z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zwrot składek na ubezpieczenia społeczne stanowi przychód z innych źródeł i powinien być wykazany w zeznaniu podatkowym za rok, w którym otrzymano zwrot tych składek.
W rozpatrywanym przypadku zwrot wydatków poniesionych przez podatnika na Fundusz Pracy, które nie były zaliczone do kosztów uzyskania przychodu, nie stanowi przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej i nie jest uwzględniany w rozliczeniach podatkowych.
W myśl art. 27b ust. 1 ustawy o PIT podatek dochodowy, obliczony zgodnie ze skalą podatkową lub na zasadach podatku liniowego, w pierwszej kolejności ulega obniżeniu o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, o której mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. nr 210, poz. 2135 z późn. zm.) opłaconej w roku podatkowym bezpośrednio przez podatnika. Kwota składki na ubezpieczenie zdrowotne, o którą zmniejsza się podatek, nie może przekroczyć 7,75 proc. podstawy wymiaru tej składki.
Na podstawie art. 45 ust. 3a pkt 1 ustawy o PIT w przypadku otrzymania zwrotu uprzednio zapłaconych i odliczonych składek na ubezpieczenie zdrowotne w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym wystąpiły te okoliczności, podatnik jest zobowiązany doliczyć do podatku kwoty uprzednio odliczone.
Zatem podatnik ma obowiązek zwrócone składki na ubezpieczenie zdrowotne, które uprzednio były odliczone od podatku dochodowego, doliczyć do podatku w zeznaniu podatkowym za rok, w którym otrzymał zwrot tych składek. Kwoty składek nieodliczanych od podatku nie ujmuje się w rozliczeniach podatkowych.
Ewa Matyszewska