JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĘŁA IZBA
Podatnik prowadzi działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług transportowych. Jako jednoosobowy podmiot świadczy usługi dla jednego podmiotu gospodarczego, firmy transportowej. Czy podatnik ma prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu wartość diet z tytułu podróży służbowych?
ODPOWIEDŹ IZBY
Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 52 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.; dalej ustawa o PIT) nie uważa się za koszty wartości diet z tytułu podróży służbowych osób prowadzących działalność gospodarczą i osób z nimi współpracujących - w części przekraczającej wysokość diet przysługujących pracownikom, określoną w odrębnych przepisach, wydanych przez właściwego ministra.
Oznacza to, że diety stanowią koszty uzyskania przychodów, pod warunkiem że podróż służbowa pozostaje w związku przyczynowo-skutkowym z przychodami podatnika. Jednocześnie nie mogą one przekraczać kwot określonych w dwóch rozporządzeniach, tj. w rozporządzeniu ministra pracy i polityki społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (Dz.U. nr 236, poz. 1990 z późn. zm.) oraz rozporządzeniu ministra pracy i polityki społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej poza granicami kraju (Dz.U. nr 236, poz. 1991 z późn. zm.).
Rozporządzenia te nie zawierają jednak definicji podróży służbowej. Definicję tę zawiera kodeks pracy. Podróżą służbową jest wyjazd na polecenie pracodawcy poza stałe miejsce świadczenia pracy wynikające z zawartej umowy o pracę. Warunki wypłacania należności z tytułu podróży służbowej pracownikowi zatrudnionemu u innego pracodawcy niż wymieniony w rozporządzeniu powinny określać układy zbiorowe pracy, regulaminy wynagradzania albo sama umowa o pracę, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu wynagradzania. W myśl art. 23 ust. 1 pkt 52 ustawy o PIT obie kategorie osób (pracownicy i prowadzący działalność gospodarczą) zostały zrównane. Wprawdzie z art. 775 par. 1 kodeksu pracy wynika, że pojęcie podróży służbowej dotyczy pracowników zatrudnionych przez pracodawców, a nie osób prowadzących działalność gospodarczą, jednak sens i treść przepisu ustawy o PIT wskazuje na uznanie za koszt wydatków związanych z wyjazdami dotyczącymi prowadzonej działalności gospodarczej do wysokości diet określonych w odrębnych przepisach bez względu na rodzaj wykonywanej działalności. Jeżeli więc ponoszone wydatki służą osiąganiu przychodów i nie przekraczają określonych kwot, wówczas należy je zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Ustawodawca wyłącza z kosztów wartość diet z tytułu podróży służbowych tylko w części przekraczającej wysokość diet przysługujących pracownikom. Oznacza to, że przedsiębiorcom przysługuje prawo uwzględnienia w kosztach wartości diet za czas podróży służbowych w ramach zakreślonego limitu, tj. w wysokości diet przysługujących pracownikom.
Zgodnie z bieżącą linią orzecznictwa, skoro w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w sposób zorganizowany kierowca przemieszcza się w celu dostarczenia towaru (w kraju lub za granicą), to jego podróż jest podróżą służbową, w trakcie której może ponosić wydatki na swoje utrzymanie.
W szczególności w wyroku z dnia 18 października 2006 r. (sygn. akt I SA/Łd 912/06; niepublikowany) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi wskazał, że ustawa o PIT nie uzależnia zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów diet z tytułu podroży służbowych od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej.
Ewa Matyszewska