Zarząd Drogowych Przejść Granicznych prosi o wyjaśnienie, jak należy odliczać podatek naliczony w stosunku do towarów i usług wykorzystywanych do wykonywania:l działalności statutowej (obsługa organu administracji rządowej) Wojewody w zakresie utrzymania drogowych przejść granicznych, gdzie zarząd nie występuje jako podatnik VAT,l innej działalności na podstawie umów cywilnoprawnych (są to w szczególności umowy najmu pomieszczeń dla podmiotów gospodarczych umiejscowionych na przejściach granicznych), gdzie Zarząd występuje jako podatnik VAT.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535) podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Ustęp 6 tego samego artykułu określa natomiast, że nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Jak wynika z przedmiotowego pisma, Zarząd Drogowych Przejść Granicznych jest państwową jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, działającą w formie gospodarstwa pomocniczego jednostki budżetowej, tj. Urzędu Wojewódzkiego. Od chwili powołania zarządzeniem Wojewody w 1999 r. Zarząd Drogowych Przejść Granicznych jest zarejestrowany jako podatnik podatku od towarów i usług.
Ponadto Zarząd Drogowych Przejść Granicznych jest jednostką obsługującą organ władzy państwowej (administracji rządowej), jakim jest Wojewoda, w zakresie realizowanych przez niego zadań nałożonych ustawą z 12 października 1990 r. o ochronie granicy państwowej, która w art. 17 ust. 1 pkt 3 stanowi, że organami zobowiązanymi do stałego utrzymania przejść granicznych (...) są (...) właściwy wojewoda w odniesieniu do drogowych przejść granicznych.
Mając na uwadze powyżej przedstawiony stan faktyczny i prawny, informuję, że Zarząd Drogowych Przejść Granicznych jest podatnikiem podatku od towarów i usług w zakresie obsługi podmiotów innych niż jednostka macierzysta na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Natomiast w zakresie realizacji zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których Zarząd został powołany, nie jest on podatnikiem podatku od towarów i usług.
Ponadto w § 8 ust. 1 pkt 14 rozporządzenia Ministra Finansów z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podat- ku od towarów i usług (Dz.U. Nr 97, poz. 970 z późn.zm.) zwalnia się od podatku usługi świadczone pomiędzy gospodarstwami pomocniczymi jednostek budżetowych, jednostkami budżetowymi i zakładami budżetowymi, z wyjątkiem usług wymienionych w poz. 138 i 153 załącznika nr 3 do ustawy oraz usług komunikacji miejskiej.
Powyższe zwolnienie obowiązuje od dnia 25 czerwca 2004 r. Do dnia 25 czerwca 2004 r. usługi te podlegały opodatkowaniu, jeżeli nie były spełnione warunki wynikające z wyżej powołanego art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług.
Ponieważ Zarząd Drogowych Przejść Granicznych jest podatnikiem zarejestrowanym jako podatnik VAT, przy czym nie jest to rejestracja na podstawie art. 5 ust. 2 ustawy z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 11, poz. 50 z późn.zm.), która obowiązywała do 30 kwietnia 2004 r., dlatego Zarząd będzie mógł skorzystać ze zwolnienia po spełnieniu warunków wynikających z art. 113 ust. 11 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535), który stanowi, że podatnik, który utracił prawo do zwolnienia od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, może dopiero po upływie 3 lat, licząc od końca miesiąca, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać ze zwolnienia określonego w ust. 1.
W Rozdziale 1 Działu IX ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535) omówiono m.in. zasady odliczania i zwrotu podatku.
W art. 86 ust. 1 wyżej powołanej ustawy o podatku od towarów i usług określono, że w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
W tym miejscu należy również zwrócić uwagę na brzmienie przepisu art. 90 ust. 1 wyżej powołanej ustawy o podatku od towarów i usług, który określa, że w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.
Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10 (art. 90 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług).
Kolejne ustępy wyżej powołanego artykułu określają m.in., w jaki sposób ustala się poszczególne proporcje.
Reasumując powyższe, Zarząd Drogowych Przejść Granicznych odliczenia podatku naliczonego winien dokonywać tylko od tych zakupów, które dotyczą czynności opodatkowanych, m.in. działalności wykonywanej na podstawie umów cywilnoprawnych opisanych w punkcie b) przedmiotowego pisma.
Powyższego odliczenia natomiast nie stosuje się w przypadku zakupów służących sprzedaży zwolnionej od podatku od towarów i usług.
Jednocześnie odliczenia należy dokonywać przy zastosowaniu zasad omówionych w wyżej powołanym art. 90 ustawy o podatku od towarów i usług.
Pismo Urzędu Skarbowego w Gorzowie Wielkopolskim z 21 lipca 2004 r. (PP-443/72/04)