Z początkiem stycznia 2013 r. weszła w życie nowa ustawa z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe (Dz. U. z 2012, poz. 1529), której podstawowym celem jest liberalizacja rynku usług pocztowych poprzez likwidację monopolu Poczty Polskiej na przyjmowanie i doręczanie przesyłek o masie mniejszej niż 50 g. Ustawa likwiduje również pojęcie operatora publicznego oraz wprowadza nową definicję usługi pocztowej.
Jak rozliczać koszty usług pocztowych i kurierskich w małej firmie?
Podstawową zmianą wprowadzoną przez nową ustawę jest likwidacja tzw. obszaru zastrzeżonego dla Poczty Polskiej. W dotychczasowym stanie prawnym Poczta Polska była operatorem publicznym, który miał monopol na przyjmowanie i doręczanie przesyłek o masie do 50 g. Natomiast prywatni operatorzy pocztowi, chcący doręczać najlżejsze przesyłki, musieli je obciążać dodatkowymi blaszkami (tak, aby ich masa przekraczała 50 g) lub oferować takie usługi po odpowiednio wyżej cenie.
Zgodnie z ustawą, uprawnienia w zakresie świadczenia usług pocztowych będą uzyskiwane wyłącznie na podstawie wpisu do rejestru operatów pocztowych, prowadzonego przez Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej (dalej „UKE”). Oznacza to, że prywatni operatorzy pocztowi będą mogli konkurować z Pocztą Polską w zakresie przyjmowania i doręczania przesyłek o wadze maksymalnej do 50 g, oferując takie usługi po cenie niższej niż narzucona do tej pory 2,5-krotność opłaty oferowanej przez Pocztę Polską.
Jak zmienią się zasady odliczania VAT od samochodu firmowego
Należy zaznaczyć, że liberalizacja rynku usług pocztowych jest skutkiem dostosowania przepisów krajowych do regulacji unijnych, zmierzających do pełnego urzeczywistnienia rynku wewnętrznego usług pocztowych. Podstawowym celem likwidacji monopolu Poczty Polskiej jest zwiększenie konkurencyjności na rynku usług pocztowych. Likwidacja obszaru zastrzeżonego Poczty Polskiej może przyczynić się do pojawienia się większej liczby operatorów pocztowych, a tym samym do podniesienia jakości świadczonych usług pocztowych przy jednoczesnym obniżeniu ich cen, a także podwyższenia standardów w zakresie obsługi klientów. Wprowadzone zmiany mogą więc okazać się korzystne dla wszystkich osób korzystających z usług pocztowych.
Kolejną istotną zmianą wprowadzoną przez ustawę jest utrata przez Pocztę Polską statusu operatora publicznego oraz wprowadzenie definicji operatora wyznaczonego obowiązanego do świadczenia tzw. powszechnych usług pocztowych (tzn. najpowszechniejszych usług pocztowych, świadczonych na terytorium całego kraju w sposób jednolity i po przystępnych cenach). Dotychczas wskazane usługi były świadczone przez Pocztę Polską jako operatora publicznego. Zgodnie z przepisami ustawy, operator wyznaczony będzie wybierany w drodze konkursu (w którym będzie mógł wziąć udział każdy operator wpisany do rejestru) na okres 10 lat przez Prezesa UKE. Należy jednak zaznaczyć, że w okresie 3 lat od dnia wejścia w życie ustawy, do pełnienia obowiązków operatora wyznaczonego została powołana Poczta Polska.
Przekazanie kontrahentom kalendarzy z logo firmy - rozliczenie VAT
Nowa ustawa rozszerzyła także definicję usług pocztowych. W miejsce dotychczasowej definicji obejmującej cały proces postępowania z przesyłką lub drukiem bezadresowym od momentu jej przyjęcia do doręczenia ustawa wprowadziła definicję rozłączną. Oznacza to, że każdy etap postępowania z przesyłką lub drukiem bezadresowym (przyjęcie, sortowanie, przemieszczanie, doręczanie) jest usługą pocztową. Jedynie czynność przemieszczania, jeżeli wykonywana jest samodzielnie (bez pozostałych usług), nie stanowi usługi pocztowej i podlega innym przepisom (usługa przewozowa). Skutkiem wprowadzonej zmiany będzie możliwość specjalizowania się firm działających na rynku pocztowym np. tylko w doręczaniu przesyłek. Większa specjalizacja operatorów pocztowych może natomiast korzystnie wpłynąć na jakość świadczonych przez nich usług, dlatego wskazaną zmianę należy także ocenić pozytywnie z punktu widzenia klientów.
Podsumowując, nowa ustawa zlikwidowała monopol Poczty Polskiej na przyjmowanie i doręczanie przesyłek o masie do 50 g, czego konsekwencją jest zrównanie praw wszystkich operatorów pocztowych. Ponadto, ustawa zlikwidowała pojęcie operatora publicznego na rzecz operatora wyznaczonego, który będzie wybierany na podstawie konkursu przeprowadzonego przez Prezesa UKE. Istotną zmianą jest także rozszerzenie definicji usług pocztowych, co może doprowadzić do większej specjalizacji usług świadczonych na rynku pocztowym. Przedstawione zmiany należy ocenić pozytywnie z punktu widzenia klientów, ponieważ zwiększenie konkurencyjności na rynku może wpłynąć na podwyższenie jakości usług świadczonych przez operatorów pocztowych, a także obniżenie cen takich usług.
Patrycja Dzięgielewska, aplikant radcowski
Tomasz Pietrzak, młodszy prawnik
M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna