W sytuacji gdy przedsiębiorca w okresie zwolnienia lekarskiego wykonywał czynności biznesowe, związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, ZUS prawidłowo odmówił mu wypłaty zasiłku chorobowego za cały okres orzeczonej niezdolności do pracy. W przypadku wykonywania pracy zarobkowej w czasie zwolnienia lekarskiego ubezpieczony traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia, nawet wówczas gdy wykonywał pracę w tym okresie tylko przez pół dnia. Za okres, w którym przedsiębiorca nie ma prawa do wypłaty zasiłku, należy opłacić wszystkie składki na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz na Fundusz Pracy, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami.
Nieprawidłowe wykorzystanie zwolnienia
Ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia. Za wykonywanie pracy zarobkowej należy rozumieć wykonywanie wszelkich czynności zmierzających do uzyskania wynagrodzenia lub dochodu, w tym także prowadzenie działalności gospodarczej. Pracą zarobkową osoby prowadzącej działalność gospodarczą - której osobiste wykonywanie w czasie choroby spowoduje utratę prawa do zasiłku chorobowego - są wszelkie czynności polegające na wykonywaniu konkretnych prac objętych działalnością firmy. Z całą pewnością w zakresie tym mieści się również spotkanie, którego celem są negocjacje oraz podpisywanie kontraktów z partnerami biznesowymi.
Utrata prawa do zasiłku
W przypadku wykonywania pracy zarobkowej w czasie zwolnienia lekarskiego ubezpieczony traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia, nawet wówczas gdy wykonywał pracę w tym okresie choćby przez jeden dzień. Dla decyzji ZUS nie ma także znaczenia, czy wykonywanie danej czynności jest przeciwwskazane z przyczyn zdrowotnych i może wpłynąć niekorzystnie na stan zdrowia, przedłużając jednocześnie okres niezdolności do pracy.
W razie stwierdzenia w trakcie kontroli, że osoba korzystająca ze zwolnienia lekarskiego wykonuje pracę lub wykorzystuje zwolnienie niezgodnie z jego celem, pracownik ZUS przeprowadzający kontrolę sporządzi protokół, w którym zostanie wskazane, na czym polegały czynności, których wykonywanie spowodowało utratę prawa do zasiłku. Protokół ten powinien być następnie przekazany skontrolowanemu przedsiębiorcy, by mógł on wnieść do niego swoje uwagi. Następnie ZUS wydaje decyzję, na mocy której przedsiębiorca utraci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres objęty zaświadczeniem lekarskim. Od decyzji ZUS przysługuje odwołanie do sądu w okresie jednego miesiąca od dnia doręczenia decyzji.
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, a tym samym należność składkowa, obowiązująca przedsiębiorcę w danym okresie, może zostać proporcjonalnie zmniejszona w okresie orzeczonej niezdolności do pracy.
Prawo to nie jest jednak uzależnione tylko od faktu niezdolności do pracy przedsiębiorcy - nawet orzeczonej w zaświadczeniu lekarskim ZUS ZLA.
Obowiązek opłacenia składek
Przedsiębiorca może nie opłacić składek na ubezpieczenia społeczne za okres choroby tylko pod warunkiem, że został mu w związku z tą chorobą wypłacony zasiłek z ZUS. Jeżeli w wyniku przeprowadzonej kontroli ZUS odmówił przedsiębiorcy prawa do zasiłku, wówczas nie ma on również prawa do nieopłacenia składek za okres choroby, pomimo, że w tym czasie jego działalność w prowadzonej firmie była ograniczona do minimum.
Podstawa prawna
- Art. 18 ust. 10 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585; ost. zm. Dz.U. z 2011 r. nr 75, poz. 398.
- Art. 17 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 77, poz. 512; ost. zm. Dz.U. z 2010 r. nr 225, poz. 1463.
- Rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich - Dz.U. nr 65, poz. 743.
Joanna Stolarska
specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych
źródło: Informator Prawno-Podatkowy