Szczepienie pracowników wywołuje skutki podatkowe w kosztach pracodawcy, przychodach pracowników i w składkach ZUS.
Szczepienie a koszty
Wydatki na szczepienia pracowników jako koszty związane z pracownikami mogą być kosztem podatkowym. Kosztami uzyskania przychodów są bowiem koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 updof lub art. 16 updop (art. 22 ust. 1 updof, art. 15 ust. 1 updop). Do końca 2006 r. koszty szczepień pracowników nie mogły być zaliczane do kosztów firmy. Wynikało to z uchylonego od 2007 r. art. 23 ust. 1 pkt 60 updof i art. 16 ust. 1 pkt 65 updop. Na ich podstawie nie mogły być kosztem wydatki związane z finansowaniem świadczeń zdrowotnych przez pracodawcę na rzecz pracowników (z wyjątkiem poniesionych kosztów świadczeń zdrowotnych, do których ponoszenia zobowiązywały pracodawcę przepisy Kodeksu pracy i innych ustaw). Obecnie jednak wydatki na szczepienia mogą być kosztem firmy.
Szczepienie a przychód pracownika
Zaliczenie wydatków na szczepienia do przychodów pracowników i ich opodatkowanie zależy od tego, czy wartość szczepienia można przypisać poszczególnym pracownikom. Jeśli tak, to należy uznać, że u danego pracownika powstał przychód i podlega on opodatkowaniu. Wartość tego przychodu w miesiącu, w którym dokonano szczepienia, należy doliczyć do wynagrodzenia wypłacanego w danym miesiącu i opodatkować. Nawet jeżeli koszty szczepień będą pokryte ryczałtem, należy się liczyć z obowiązkiem doliczenia go do przychodów pracownika. Zdaniem organów podatkowych przychodem pracownika jest sama możliwość skorzystania z danej usługi. Nie ma znaczenia, czy pracownik z usługi skorzystał (por. Mk nr 19/2007 - „Jak rozliczyć zakup abonamentów medycznych dla pracowników”). Wspomniane kontrowersyjne stanowisko organów podatkowych oznacza obowiązek opodatkowania tego świadczenia nawet u pracownika, który w ogóle z niego nie skorzystał.
Należy również zwrócić uwagę, czy pracodawca nie jest zobowiązany do poniesienia kosztu szczepienia na grypę. Przychodem ze stosunku pracy są bowiem m.in. wszelkiego rodzaju wypłaty, wartość pieniężna świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń. W szczególności są nimi m.in. wynagrodzenia zasadnicze, nagrody, świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych (art. 12 ust. 1 updof). O świadczeniu poniesionym za pracownika moglibyśmy mówić tylko w sytuacji, gdyby pracodawca nie był zobowiązany do jego poniesienia. Aby to ustalić, należy sięgnąć do przepisów ustawy z 6 września 2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach (Dz.U. Nr 126, poz. 1384 ze zm.). Na podstawie art. 17 tej ustawy, w celu zapobiegania szerzeniu się chorób zakaźnych u osób pracujących, narażonych na działanie czynników biologicznych, przeprowadza się, po uzyskaniu ich zgody, szczepienia ochronne wskazane na danym stanowisku pracy. Koszty przeprowadzania tych szczepień ochronnych oraz preparatów do nich ponosi pracodawca.
Wykaz stanowisk pracy oraz szczepień ochronnych wskazanych do wykonania pracownikom podejmującym pracę lub zatrudnionym na tych stanowiskach, uwzględniając w szczególności standardy Unii Europejskiej, jest wymieniony w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 28 listopada 2005 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy oraz szczepień ochronnych wskazanych do wykonania pracownikom podejmującym pracę lub zatrudnionym na tych stanowiskach (Dz.U. Nr 250, poz. 2113). Szczepienie przeciw grypie nie jest związane z żadnym z wymienionych w rozporządzeniu stanowisk pracy. Oznacza to, że pracodawca w żadnej sytuacji nie jest zobowiązany do poniesienia tego kosztu. Wydatek na szczepienie pracownika będzie więc dla niego przychodem podlegającym opodatkowaniu.
Szczepienia a składki ZUS
Jeśli wartość szczepienia będzie przychodem pracownika, to należy również odprowadzić składki społeczne i zdrowotną. Obowiązek taki wynika z art. 18 ust. 1 i art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz z art. 81 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
• art. 12 ust. 1, art. 22 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 191, poz. 1361
• art. 15 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1238
• art. 17 ustawy z 6 września 2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach - Dz.U. Nr 126, poz. 1384; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 220, poz. 1600
• art. 18 ust. 1, art. 20 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - Dz.U. Nr 137, poz. 887; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1243
• art. 81 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - Dz.U. Nr 210, poz. 2135; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 180, poz. 1280
Ewa Leszczyńska
ekspert w zakresie podatków