ROBERT MRÓWKA
doradca podatkowy w Kancelarii Doradztwa Podatkowego i Rachunkowości Dominus
Tak
Jeżeli pracownicy mają w umowach o pracę za miejsce pracy określoną daną miejscowość, to przemieszczanie ich na teren budowy znajdujący się poza tak określonym rejonem powinno odbywać się na koszt pracodawcy.
Zasadniczą kwestią dla rozstrzygnięcia istoty sprawy jest stwierdzenie, że obowiązek stawienia się w pracy obciąża pracownika. Potwierdził to m.in. NSA w wyroku z 29 października 1999 r. (sygn. akt I SA/Gd 2226/98; niepublikowany). Jedynie w nielicznych przypadkach mamy do czynienia z sytuacją, w której ciężar finansowy związany z dojazdem pracownika do miejsca świadczenia pracy spoczywa na pracodawcy. Przywilej taki mają zagwarantowany m.in. sędziowie, prokuratorzy, policjanci, funkcjonariusze Straży Granicznej czy ABW. W kodeksie pracy brak jest analogicznych uregulowań. Dodatkowo kodeks pracy wśród obowiązków pracowniczych wymienia m.in. obowiązek przestrzegania czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy. Oznacza to, że pracownik osobiście musi zadbać o to, aby stawić się do pracy w umówionym miejscu i porze. Miejsce pracy natomiast określone powinno zostać w umowie o pracę. Nie oznacza to naturalnie, że pracownik nie może wykonywać pracy poza określoną w ten sposób lokalizacją. Odbywać się to może w oparciu o polecenie wyjazdu służbowego, czasowe powierzenie pracownikowi wykonywania innej pracy lub też przewóz pracowników z miejsca pracy określonego w umowie do innego, gdzie zgodnie z potrzebami pracodawcy praca powinna być świadczona. Miejsce wykonywania pracy może być określone dość elastycznie, co nie oznacza jednak dowolnie. Jak uznał SN w wyroku z 1 kwietnia 1985 r. (sygn. akt I PR 19/85) miejsce pracy może być określone jako pewien stały punkt w znaczeniu geograficznym, pewien oznaczony obszar, strefę określoną granicami jednostki administracyjnej podziału kraju lub w inny dostatecznie wyraźny sposób. Jeżeli zatem pracownicy mają w umowach o pracę za miejsce pracy określoną daną miejscowość, to przemieszczanie ich na teren budowy znajdujący się poza tak określonym rejonem powinno odbywać się na koszt pracodawcy. Wynika to m.in. z tego, że pracownik, składając podpis na umowie o pracę, zaakceptował jej warunki m.in. w przedmiocie wynagrodzenia i kosztów związanych z jego uzyskaniem, a w szczególności kosztów dojazdu. Obciążenie pracownika w takiej sytuacji wydatkami na przejazdy oznaczałoby przeniesienie na niego ekonomicznego ciężaru kosztów organizacji pracy, co ze swej istoty pozostaje w sferze powinności pracodawcy. Dodatkowo stanowiłoby próbę obejścia przepisów przewidujących wypłatę pracownikom dodatkowych świadczeń związanych z przejazdami do miejsc, w których ma być wykonywana praca, nieprzewidzianych w uprzednio zawartej umowie o pracę. Możliwe jest przerzucenie na pracowników obowiązku dojazdu na budowy zlokalizowane na terenie powiatu poprzez zmianę w umowach o pracę miejsca wykonywania pracy w ten sposób, aby był to właśnie teren rzeczonego powiatu. Pamiętać jednak przy tym należy, że można tego dokonać w drodze porozumienia zmieniającego bądź w razie braku aprobaty pracownika - wypowiedzenia zmieniającego.
(EM)
PODSTAWA PRAWNA
• Ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).