Przykład:
Pracodawca w stosunku do jednego pracownika pisemnie wypowiedział pracownikowi umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony, do drugiego rozwiązał umowę o pracę bez wypowiedzenia.
W piśmie skierowanym do pracownika wśród kilku przyczyn wskazał m.in.:
- niewykonanie lub nienależyte wykonywanie poleceń pracodawcy,
- narażenie na szkodę mienia pracodawcy.
Pracownik wytoczył powództwo o zapłatę od pracodawcy kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia za pracę, tytułem odszkodowania za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę.
Czy zasadnie?
W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy (art.30 § 4 Kodeksu pracy). Naruszenie art. 30 § 4 KP może polegać na niewskazaniu w ogóle przyczyny rozwiązania umowy o pracę lub na pozornym, niewystarczająco jasnym i konkretnym jej wskazaniu (I PKN 481/99).
Obligatoryjne wskazanie przyczyny ma za zadanie umożliwić sprawdzenie zgodności wypowiedzenia z prawem. Dotychczas orzecznictwo restrykcyjnie interpretowało powyższą normę wskazując, że przyczyna wypowiedzenia powinna być podana pracownikowi w sposób skonkretyzowany, nie ograniczający się do przytoczenia ogólnikowego zwrotu bądź powtórzenia wyrażeń ustawowych (uzasadnienie tezy III uchwały pełnego składu Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 1978 r. Natomiast za spełnienie tego warunku było uznawane wskazanie faktów i rzeczowych okoliczności dotyczących osoby pracownika, jego zachowania lub postępowania w procesie pracy, zdarzeń - także niezależnych od niego - mających wpływ na decyzję pracodawcy (I PKN 99/00). Ponadto późniejsze na podstawie art. 65 KP w tym 65 §1 KP, dopuszczenie zarówno uzupełnienia treści jak i wykładni złożonego oświadczenia woli było niemożliwe. Wskazane stanowisko uzasadniano, że możność "późniejszego" uzupełniania treści wypowiedzenia o wskazanie jego przyczyny mogłoby prowadzić do przyzwolenia na uzupełnianie tych przyczyn również w toku postępowania przed sądem pracy o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne, co byłoby jednoznaczne z dopuszczeniem możliwości powoływania w toku takiego postępowania zupełnie nowych, innych przyczyn wypowiedzenia, co zdecydowanie i jednomyślnie wyklucza się w orzecznictwie i literaturze prawniczej (I KPN 99/00).
Czy wypowiedzenie wręczone w dniu wolnym od pracy jest skuteczne?
Obecnie w orzecznictwie Sądu Najwyższego zliberalizowano wymagania odnośnie podawania przyczyn wypowiedzenia. Słuszne jest stanowisko zgodnie z którym naruszenie art. 30 § 4 KP może polegać - i tak należy rozumieć ten przepis - na niewskazaniu w ogóle przyczyny bądź na pozornym, niewystarczająco jasnym jej wskazaniu. Kwestia dostatecznie jasnego i konkretnego wskazania przyczyny jest przede wszystkim okolicznością faktyczną podlegającą ustaleniu (I PKN 481/99). Ponadto wskazana przyczyna ma być przede wszystkim zrozumiałą dla pracownika, a nie po pierwszej lekturze dla sądu (II PK 312/11). Konkretność wskazania przyczyny wypowiedzenia w rozumieniu art. 30 § 4 KP należy więc analizować w aspekcie całokształtu materiału sprawy i stanu faktycznego, a zwłaszcza z uwzględnieniem innych znanych pracownikowi okoliczności uściślających tę przyczynę (I KPN 271/98, I PKN 481/99). Wskazana przyczyna musi być zrozumiała i jasna dla pracownika dlatego w postępowaniu sądowym badaniu podlega świadomość pracownika w zakresie jak jest przez niego rozumiana przesłanka wskazana w wypowiedzeniu.
Polecamy: Koszty pracy po zmianach - multipakiet: książka, program, CD, teleporadnia
Należy podkreślić, że obecnie dopuszczalne jest ogólnikowe podanie przyczyny jeżeli z okoliczności faktycznych pracownik może wiedzieć o jakie konkretnie niewykonywanie poleceń pozwana zarzuca pracownikowi. Ustaleniu podlega czy wskazana przesłanka była rzeczywista, następnie zgodna z prawem, a na końcu zasadna.
Ponadto zostały zliberalizowane w orzecznictwie SN wymagania odnoście zasadności wypowiedzenia, które jest obecnie zaliczane do zwykłych sposób jej rozwiązania. Przykładowo w wyroku z dnia 4 grudnia 1997 r., I PKN 419/97, OSNAPiUS 1998, nr 20, poz. 598, stwierdzono, że przyczyna wypowiedzenia nie musi mieć szczególnej wagi czy nadzwyczajnej doniosłości, skoro wypowiedzenie jest zwykłym sposobem rozwiązania bezterminowego stosunku pracy. Brak oczekiwanej przez pracodawcę dbałości, staranności i uwagi w wykonywaniu obowiązków uzasadnia wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę.
Zasady rozwiązywania umów o pracę
W toku postępowania sądowego pracodawca będzie wskazywał jakie konkretne przyczyny były podstawą wypowiedzenia. Przedłoży dokument, np. udzielenie nagany, notatka służbowa, dowód z przesłuchania pracowników wskazujące jakie polecenie nie były wykonywane.
Jak może bronić się pracownik?
W przeprowadzonym dowodzie z przesłuchania strony może wskazywać, że polecenia były wykonywane rzetelnie i nie wie jakie polecenia wg pracodawcy nie były wykonywane. Warto również powołać własnych świadków, pracowników, obsługiwanych klientów którzy potwierdzają nie naganą postawę pracownika do swoich obowiązków.
Po przeprowadzeniu przewodu sądowego i nie uwodnieniu przez pracodawcę (na nim spoczywa ciężar dowodu) jakie konkretnie polecenia nie były wykonywane, pracownika powództwo zostanie uwzględnione.
Katarzyna Kujawska, aplikantka radcowska
Podyskutuj o tym na naszym FORUM