Zasady rozwiązywania umów o pracę

Zgodnie z  art. 30 Kodeksu Pracy umowa o pracę rozwiązuje się:

1) na mocy porozumienia stron,  

2) przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem),  

3) przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia),  

4) z upływem czasu, na który była zawarta,  

5) z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta.

Polecamy: Monitor prawa pracy i ubezpieczeń

I. Porozumienie stron

Porozumienie o rozwiązaniu umowy o pracę powinno zostać sporządzone w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, oczywiście w formie pisemnej. Powinno zawierać informację o dacie rozwiązania umowy o pracę, ustalonej przez pracodawcę i pracownika. Data ta  nie musi mieć żadnego związku z okresem wypowiedzenia, który obowiązywałby strony w przypadku gdyby umowa o pracę była wypowiadana.

II. Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem

Co do zasady, umowę o pracę może wypowiedzieć każda ze stron. Wypowiedzenie to jednostronne oświadczenie woli, którego skutkiem jest rozwiązanie umowy o pracę wraz z upływem okresu, który został wskazany w jego treści.

Okresy wypowiedzenia obowiązujące w przypadku danej umowy o pracę mogą się różnić i są uzależnione od rodzaju łączącej pracodawcę i pracownika umowy. W przypadku wypowiedzenia umowy, ważne jest sporządzenie wypowiedzenia w formie pisemnej (OBLIGATORYJNIE), prawidłowe obliczenie daty rozwiązania umowy  o pracę (zgodnie z obowiązującym daną umowę okresem wypowiedzenia) oraz prawidłowe wręczenie / doręczenie informacji o wypowiedzeniu umowy tak by było one skuteczne.

Czy wypowiedzenie wręczone w dniu wolnym od pracy jest skuteczne?

Jak już zostało wspomniane, okres wypowiedzenia obowiązujący daną umowę o pracę, zależy od rodzaju tej umowy.

1)  Umowa na okres próbny

Okres wypowiedzenia umowy na okres próbny to:

a) w przypadku umowy zawartej na okres próby trwający do 2 tygodni -  3 dni;

b) umowa na okres próbny dłuższy niż 2 tygodnie - 1 tydzień;

c) umowa na okres próbny trwający 3 miesiące - 2 tygodnie.

2) Umowa na zastępstwo

Okres wypowiedzenia umowy na zastępstwo to zawsze 3 dni. Wynika to z charakteru samej umowy, której celem jest stworzenie więzi prawnej z pracownikiem zastępującym innego pracownika podczas jego usprawiedliwionej nieobecności. Uzasadnione jest zatem uprawnienie do szybkiego rozwiązania umowy o pracę (np. w sytuacji gdy okres usprawiedliwionej nieobecności ulegnie zmianie).

Wypowiedzenie umowy o pracę przez pracodawcę – o czym powinien pamiętać pracownik

3) Umowa na czas określony

Umowa na czas określony może zostać wypowiedziana tylko w sytuacji, gdy zawarta jest na okres trwający dłużej niż  6 miesięcy, pod warunkiem, że w treści umowy została zawarta klauzula o wypowiedzeniu. W innych przypadkach może zostać rozwiązana jedynie za porozumieniem stron.

4) Umowa o pracę na czas nieokreślony

Umowa o pracę na czas nieokreślony charakteryzuje się największą ochroną trwałości stosunku pracy. Długość okresu wypowiedzenia uzależniony jest od czasu trwania stosunku pracy łączącego pracodawcę i pracownika i wynosi:

a) 2 tygodnie - w przypadku zatrudnienia trwającego do 6 miesięcy;

b) 1 miesiąc - w przypadku, gdy stosunek pracy trwa od 6 miesięcy do 3 lat;

c) 3 miesiące - w przypadku zatrudnienia trwającego co najmniej 3 lata.

III. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia

Umowa o pracę może zostać rozwiązana bez wypowiedzenia, przez każdą ze stron, tylko w ściśle określonych kodeksem pracy przypadkach. Prawo takie przysługuje pracodawcy, w okresie nieprzekraczającym 1 miesiąca od momentu kiedy dowiedział się o przyczynie uzasadniającej wypowiedzenie (UWAGA! Pracodawca musi wskazać przyczynę rozwiązania umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia). Zgodnie z art. 52 oraz 53 Kodeksu Pracy przyczynami, które niejako dają pracodawcy prawo do rozwiązania umowy w taki właśnie sposób są:

1) ciężkie naruszenie przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych;

2) popełnienie przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem;

3) zawiniona przez pracownika utrata uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.;

4) jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa:

a) dłużej niż 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy,

b) dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową;

Umowa o pracę - najczęstsze błędy

5) w razie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy z innych przyczyn niż wymienione w pkt 4, trwającej dłużej niż 1 miesiąc.

Pracownik może rozwiązać umowę o pracę, bez wypowiedzenia jeżeli zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej pracy, odpowiedniej ze względu na stan jego zdrowia i kwalifikacje zawodowe (art. 55  § 1 Kodeksu Pracy). Pracownik może rozwiązać umowę o pracę w trybie określonym w § 1 także wtedy, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika; w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a jeżeli umowa o pracę została zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy – w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni. (art. 55 § 2 Kodeksu Pracy).

IV.  Skuteczne doręczenie

Jak skutecznie wręczyć wypowiedzenie o pracę? Najlepiej wręczyć je osobiście, tak by osoba odbierająca wypowiedzenie mogła na naszym egzemplarzu poświadczyć jego odbiór. Jeżeli nie mamy takiej możliwości wypowiedzenie umowy o pracę możemy wysłać pocztą. Wypowiedzenie zaczyna wtedy swój bieg w momencie kiedy doręczenie stało się skuteczne (w takiej sytuacji należy pamiętać, że konieczne jest nadanie przesyłki za zwrotnym potwierdzeniem odbioru).

V. Liczenie okresu wypowiedzenia

Liczenie okresu wypowiedzenia umowy obecnie sprawia najwięcej problemów, a w rzeczywistości nie jest skomplikowane. Trzeba jednak zrozumieć podstawowe zasady liczenia okresów wypowiedzenia.

1) Okresy wypowiedzenia liczone w dniach - okres wypowiedzenia należy liczyć od dnia następnego od dnia skutecznego doręczenia, a wypowiedzenie kończy swój bieg wraz z upływem ostatniego dnia roboczego tego terminu.

2) Okresy wypowiedzenia liczone w tygodniach - okresy wypowiedzenia liczone w tygodniach kończą swój bieg zawsze w sobotę (liczenie okresu wypowiedzenia należy zacząć liczyć od pierwszej niedzieli wypadającej po skutecznym doręczeniu wypowiedzenia)

3) Okresy liczone w miesiącach- wypowiedzenie kończy swój bieg w ostatnim dniu miesiąca

Warto wiedzieć

W sytuacji, gdy umowę o pracę wypowiada pracodawca, a okres wypowiedzenia umowy to minimum 2 tygodnie, pracownik ma prawo do wolnego na poszukiwanie pracy (z zachowaniem prawa do wynagrodzenia).  Wymiar dni wolnych uzależniony jest od okresu wypowiedzenia i wynosi:

• 2 dni robocze - w przypadku okresu wypowiedzenia umowy o pracę trwającego 2 tygodnie lub 1 miesiąc;
• 3  dni robocze - w przypadku okresu wypowiedzenia trwającego 3 miesiące.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141 z późn. Zm).

Autor: Ewa Ręczkowska

ABC-ksiegowe

Podyskutuj o tym na naszym FORUM