Wartość celna – ważne wyroki TSUE z 2020 roku
Opłata licencyjna
W sprawie C-76/19 Curtis Balkan przedmiotem rozważań TSUE była wątpliwość co do konieczności doliczenia do ceny należnej (wartości celnej) wartości opłaty licencyjnej płaconej w zamian za dostarczenie know-how do produkcji wyrobów gotowych, w sytuacji gdy przywożone towary miały stanowić komponent wyrobów gotowych objętych licencją.
TSUE nie zanegował konieczności wliczenia takiej opłaty licencyjnej do wartości celnej, wskazując jednocześnie jakie przesłanki muszą zaistnieć, aby uzasadnione było takie doliczenie. TSUE w szczególności wskazał między innymi, że konieczne jest zbadanie, czy „uiszczenie opłat licencyjnych stanowi warunek sprzedaży tych towarów”, czyli czy „w przypadku braku takiej płatności zawarcie umowy sprzedaży dotyczącej przywożonych towarów, a w konsekwencji ich dostawa, nie miałyby miejsca” oraz czy „da się dokonać stosownego podziału opłat licencyjnych na podstawie obiektywnych i wymiernych danych”.
Mimo, że wyrok w sprawie Curtis Balkan zapadł na gruncie poprzednio obowiązującego Wspólnotowego Kodeksu Celnego niewątpliwie zasługuje on na uwagę i analizę, ponieważ stanowisko TSUE, jak się wydaje, wskazuje na raczej szerokie postrzeganie wpływu opłat licencyjnych na wartość celną.
Koszty oprogramowania udostępnionego nieodpłatnie
W sprawie C-509/19 BMW TSUE orzekał na gruncie obecnie obowiązującego UKC. W tej sprawie spór dotyczył wliczenia do wartości celnej kosztów oprogramowania zaprojektowanego w UE i udostępnionego nieodpłatnie sprzedawcy towaru poza UE. Również w tym przypadku TSUE nie zanegował zasadności wliczania wartości tego typu oprogramowania do wartości celnej importowanego towaru. Również w tej sprawie TSUE wskazał jakie przesłanki powinny być zweryfikowane przez sąd krajowy przy ocenie, czy ostatecznie wartość oprogramowania powinna być wliczona do wartości celnej, czy nie.
TSUE wskazał między innymi, powołując się na stanowisko Komitetu Kodeksu Celnego, że „niematerialne elementy stanowią niemniej integralną część produktów końcowych, ponieważ są one połączone z tymi produktami lub stanowią ich część i sprawiają, iż produkty te działają, lub je ulepszają. Ponadto części te wzbogacają je o nowe funkcje i w ten sposób znacząco przyczyniają się do podniesienia wartości przywożonych towarów”.
Jest to o tyle istotne, że TSUE przesądził, iż w pewnych okolicznościach może dojść do sytuacji, w której elementy niematerialne mogą być uznane za komponent importowanego towaru, a nie tak jak mogłoby się wydawać, jedynie za „prace inżynieryjne, badawcze” itd. Takie stanowisko TSUE, wywiedzione w znacznej mierze ze stanowiska Komitetu Kodeksu Celnego, skutkuje w praktyce tym, że nawet jeśli komponent niematerialny importowanego towaru został wytworzony w UE, to może być konieczne doliczenie jego wartości do wartości celnej importowanego towaru.
W praktyce konieczne jest zatem zweryfikowanie, czy mamy do czynienia z komponentem, który stanowi składnik/część składową importowanego towaru, czy też taki komponent (np. wiedza techniczna/oprogramowanie/know-how) służą produkcji importowanego towaru, ale nie stanowią jego części składowej.
Prawo do wyłącznej dystrybucji towarów
W sprawie C‑775/19 5th AVENUE Products Trading TSUE ponownie orzekał w sprawie, która zawiązała się w czasie obowiązywania WKC. TSUE uznał, „że płatność dokonywaną przez ograniczony czas przez nabywcę przywożonych towarów na rzecz ich sprzedawcy w zamian za przyznanie przez sprzedawcę prawa do wyłącznej dystrybucji tych towarów na danym terytorium, obliczaną na podstawie obrotu osiągniętego na owym terytorium, należy uwzględnić w wartości celnej rzeczonych towarów”.
TSUE uznał, że prawo do wyłącznej dystrybucji nie stanowi „honorariów”, „tantiem autorskich” i „opłat licencyjnych”, ponieważ te odnoszą się wyłącznie do praw własności intelektualnej. Następnie TSUE stwierdził, że jeśli zapłata sprzedającemu za prawo do wyłącznej dystrybucji towarów jest warunkiem sprzedaży tych towarów na eksport to UE, to taką opłatę należy uwzględnić w cenie faktycznie zapłaconej za towar, a w konsekwencji w wartości celnej.
Wnikliwa analiza wartości celnej importowanych towarów się opłaca
Analiza przytoczonych wyroków prowadzi do konkluzji, że każdorazowo konieczna jest bardzo wnikliwa analiza, czy dokonywane płatności lub świadczenia przekazywane w związku z towarami nie powinny być wliczone do wartości celnej importowanych towarów. Nawet, jeśli określone świadczenie wydaje się być jednym z wymienionych w katalogu wyłączeń z wartości celnej, konieczne jest sprawdzenie, czy rzeczywiście spełnione są wszystkie przesłanki takiego wyłączenia.
Można zaobserwować, że praktyka wykładni regulacji dotyczących wartości celnej staje się coraz bardziej rozbudowana i coraz mniej intuicyjna. Być może jest to związane z coraz większym skomplikowaniem stosunków gospodarczych, a po części z rozwojem technologicznym, stanowi to jednak wyzwanie dla osób na co dzień stosujących prawo celne. Jak się wydaje omówione wyroki TSUE, z jednej strony przynoszą odpowiedzi na niektóre pytania, ale z drugiej pozostawiają, a czasem nawet generują, bardzo dużo otwartych pytań, które wymagają indywidualnej oceny „na gruncie okoliczności konkretnej sprawy”. O złożoności i skomplikowaniu przepisów dotyczących wartości celnej najlepiej świadczy to, że również KE w najnowszych wytycznych przedstawiła zupełnie nowe podejście do niektórych kwestii.
Rafał Zajączkowski, Partner Associate, Lider zespołu celnego Deloitte w Polsce