Inwestycje w lotniska ze środków UE
Zgodnie z przywołanymi przez agencję Reuters danymi, Polska w latach 2007-2013 otrzymała 615,7 mln euro dedykowanych budowie lub przebudowie lotnisk. Na celowniku raportu specjalnego Reuters znalazły się jednak trzy polskie lotniska „widma”, czyli lotnisko w Łodzi, Rzeszowie oraz Lublinie – Unia Europejska „wyłożyła” na nie łącznie około 105 mln euro.
Jeszcze przed realizacją inwestycji zakładano, że wspomniane trzy lotniska obsługiwać będą łącznie około 3 mln pasażerów rocznie. Niestety prognozy te mają się nijak do rzeczywistości. W Łodzi ogólny ruch pasażerski w roku 2013 wyniósł dokładnie 353.633, przy czym był on znacznie wyższy od wyników za rok 2014, w którym port obsłużył około 100 tys. pasażerów mniej (237.591 – dane nie zawierają statystyk dla grudnia 2014 r.). Jest to wynik i tak sporo lepszy od 187.255 pasażerów odprawionych w roku 2014 przez Port Lotniczy Lublin. Na tym tle mocno wyróżnia się podrzeszowskie lotnisko, które w roku 2014 obsłużyło niecałe 601 tys. podróżnych. „Niezmiernie cieszymy się z tegorocznego wyniku, zarówno pasażerskiego, jak i cargo. Z pewnością pasażerów byłoby więcej, gdyby warunki pogodowe umożliwiły nam w niektórych sytuacjach przyjmowanie samolotów. Pogoda dała się nam we znaki i zapewne granicę 600 tys. pasażerów przekroczylibyśmy znacznie wcześniej. Na szczęście dla nas i dla naszych podróżnych jesteśmy w trakcie inwestycji w II kategorię systemu nawigacyjnego ILS, realizowaną wspólnie z Polską Agencją Żeglugi Powietrznej i być może już w przyszłym roku gorsza pogoda nie będzie dla nas problemem.” – wyjaśnia Stanisław Nowak, prezes Portu Lotniczego „Rzeszów-Jasionka”.
Europejska porażka
Okazuje się, że wskazane palcem polskie lotniska to jednak wyłącznie część większego problemu. Sprawozdanie Europejskiego Trybunału Obrachunkowego wskazuje bowiem, że inwestycje w portach lotniczych współfinansowane ze środków UE przynoszą znikome korzyści w stosunku do kosztów. Twierdzenie to sformułowano na bazie kontroli zrealizowanej przez unijnych kontrolerów, którzy prześwietlili projekty inwestycyjne w 20 portach lotniczych – w Estonii, Grecji, we Włoszech, w Polsce i Hiszpanii – na które w latach 2000-2013 przeznaczono ponad 600 mln euro ze środków UE. „Brak odpowiedniego planowania i prognozowania spowodował, że ze środków UE dofinansowano budowę portów lotniczych, z których część była położona zbyt blisko siebie” – twierdzą kontrolerzy. – „Niektóre projekty budowlane były także za duże w stosunku do liczby samolotów i pasażerów.”
Co więcej, kontrolerzy stwierdzili, że jedynie w przypadku połowy portów lotniczych można było wykazać faktyczną potrzebę realizacji inwestycji finansowanych ze środków UE i że infrastruktura powstała w wyniku tych inwestycji często nie była dostatecznie wykorzystywana. Dodatkowo, w przypadku ponad połowy skontrolowanych lotnisk znacznie zawyżono prognozowany poziom natężenia ruchu lotniczego – najbardziej skrajnym przykładem jest tu lotnisko w Kordobie, gdzie w 2013 r. liczba pasażerów wyniosła niespełna 7 000 tys., podczas gdy prognozy przewidywały 179 000 tys.
Zgodnie z danymi sprawozdania, siedem skontrolowanych portów lotniczych nie jest samowystarczalnych pod względem finansowym i trudno im będzie kontynuować działalność bez wsparcia ze środków publicznych - przychody greckiego portu lotniczego w Kastorii w latach 2005-2012 wyniosły 176 000 euro, podczas gdy koszty utrzymania działalności wyniosły w tym samym okresie 7,7 mln euro.
Finalnym wnioskiem specjalistów przygotowujących sprawozdanie jest niestety także fakt, że finansowanie nie było w wystarczającym stopniu nadzorowane przez Komisję, która w zasadzie nie posiada informacji na temat tego, jakie porty lotnicze zostały dofinansowane, ani jakie kwoty na to przeznaczono.
Portal Skarbiec.Biz – największy, niezależny serwis o prawie, finansowaniu i gospodarce.
Podyskutuj o tym na naszym FORUM