Bardzo małe i młode przedsiębiorstwa mogą starać się o tzw. fundusze 2F (ang. Friends & Family, czyli przyjaciele i rodzina). Zasady inwestowania strony mogą ustalić dowolnie. Dla początkujących przedsiębiorców jest to nierzadko jedyne dostępne źródło kapitału, ponieważ dopiero pracują nad tym, by rynek im zaufał. Ci, którzy z różnych powodów nie mogą bądź nie chcą skorzystać z 2F mogą spróbować przekonać do siebie tzw. aniołów biznesu (ang. Business Angels), czyli osoby zamożne, które w zamian za mniejszościowy pakiet udziałów w firmie będącej na wczesnym etapie rozwoju, zainwestują kapitał (są to ich własne pieniądze) w finansowanie jej potrzeb. W obu wypadkach może to oznaczać pewną utratę niezależności przedsiębiorcy, bo inwestorzy prawdopodobnie będą chcieli mieć jakiś wpływ na zarządzanie firmą.
Finansowanie długiem
Dlatego też właściciele spółek, którzy nie chcą dzielić się władzą, często sięgają po finansowanie długiem, najczęściej jest to kredyt. Jest to metoda stosunkowo łatwa, jeśli przedsiębiorstwo posiada odpowiednie zabezpieczenia, a sam proces pozyskania pieniędzy jest stosunkowo krótki nieskomplikowany. Pozwala im to na zachowanie kontroli nad spółką oraz nie powoduje konieczności dzielenia się zyskiem. Wymagany jest zwrot pożyczonej kwoty wraz z ustalonymi odsetkami.
Z drugiej strony – kredyt wywiera negatywny wpływ na przepływy finansowe. Trudno też sfinansować w ten sposób przedsięwzięcia o wysokim stopniu ryzyka (np. innowacyjne). Warto również zwrócić uwagę, czy zaproponowany przez instytucję okres kredytowania nie jest krótszy od cyklu biznesowego.
Polecamy: Klauzula przeciw unikaniu opodatkowania – praktyczny poradnik
Polecamy: Jednolity Plik Kontrolny – praktyczny poradnik (książka)
Fundusze inwestycyjne
Venture Capital wspiera rozwój przedsiębiorstw na wcześniejszych etapach rozwoju, o większym stopniu ryzyka inwestycyjnego. Natomiast Private Equity inwestuje wyższe kwoty w spółki już rozwinięte, które potrzebują wsparcia przy np. ekspansji. Zalet takiej formy finansowania jest kilka, przede wszystkim fundusz zwraca uwagę na perspektywy i możliwości spółki oraz ma elastyczne podejście do kwestii ryzyka. Jako współinwestor zainteresowany jest budową wartości przedsiębiorstwa i dlatego jego wkład nie ogranicza się tylko do dania pieniędzy. Fundusz zapewnia również wsparcie merytoryczne i w zakresie kontaktów branżowych. Firma, aby uzyskać dofinansowanie ze strony VC/PE musi pomyślnie przejść proces due diligence, co podnosi jej wiarygodność biznesową.
Natomiast podstawową (dla wielu przedsiębiorców) wadą takiej współpracy jest konieczność dzielenia się władzą, ponieważ fundusz staje się współwłaścicielem spółki, w którą zainwestował. Oznacza to, że może mieć znaczący wpływ na zarządzanie nią i podejmowanie decyzji strategicznych. Fundusz będzie również wymagał od firmy dzielenia się wypracowanym zyskiem. Spółka będzie też zobowiązana do regularnego przygotowywania dla funduszu sprawozdań i raportów z działalności. Warto również pamiętać, że koszt pozyskania w ten sposób środków finansowych jest stosunkowo wysoki.
Emisja publiczna
W dłuższej perspektywie czasowej jest to stosunkowo tania forma finansowania, niosąca wartość dodaną w postaci prestiżu, którym cieszą się spółki giełdowe. Prestiż ten ma pozytywny wpływ na sposób, w jaki kontrahenci i pozostałe otoczenie biznesowe postrzega firmę, zwiększając jej wiarygodność. Wiąże się to z wymogami, jakim przedsiębiorstwo musi sprostać nie tylko na etapie starań o dopuszczenie do obrotu giełdowego, ale również i później, wypełniając obowiązki informacyjne. Wynikająca z tego transparentność sprawia, że spółce – w razie potrzeby – łatwiej pozyskać kolejne pieniądze, np. poprzez kolejne emisje. Często też, ze względu na duże rozdrobnienie akcjonariatu, właściciele nie odczuwają zmian w zakresie kontroli nad przedsiębiorstwem.
Główną, dla wielu zarządów, uciążliwością wynikającą z upublicznienia spółki jest konieczność wypełniania obowiązków informacyjnych. Nie jest to słuszny pogląd, ponieważ raporty bieżące są najprostszym i najtańszym sposobem dystrybucji informacji o firmie. Natomiast potrzeba regularnego przygotowywania raportów okresowych zmusza do systematycznej kontroli procesów i finansów przedsiębiorstwa oraz weryfikacji skuteczności podejmowanych działań.
Podejmując decyzję o wprowadzeniu spółki na giełdę warto brać pod uwagę koszty towarzyszące przeprowadzeniu IPO oraz fakt, że od momentu debiutu koniunktura panująca na rynkach kapitałowych może mieć większy wpływ na firmę niż dotychczas. Należy też pamiętać, że proces upubliczniania trwa dość długo, nie jest to zatem metoda pozyskiwania pieniędzy potrzebnych natychmiast.
Mając na uwadze opisane powyżej wady i zalety poszczególnych źródeł finansowania, warto przed sięgnięciem po nie zastanowić się nie tylko nad tym, czego spółka potrzebuje w danym momencie, ale również nad tym, co będzie najkorzystniejsze w dłuższej perspektywie. Przy czym skorzystanie z jednego sposobu pozyskania kapitału nie wyklucza korzystania, nawet jednoczesnego, z innych.
Tomasz Muchalski, prezes zarządu Strict Minds Communication